زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم :   دکتر رضا ولی پور - متخصص کلیه، مجاری ادراری و تناسلی      

تحریریه زندگی آنلاین : به طور کلی، همه‌ی ما ممکن است درباره‌ی سرطان کلیه بسیار کمتر از سایر انواع سرطان‌ها (مثل سرطان پروستات یا سرطان سینه) شنیده باشیم. اما بهتر است بدانید که در سال ۲۰۱۶ حدود ۶۲۷۰۰ نفر تنها در آمریکا، مورد تشخیص سرطان کلیه قرار گرفته و متأسفانه ۱۴۲۴۰ نفر از مردم آمریکا در همین سال به علت سرطان کلیه جان خود را از دست داده‌اند. نکته‌ی مثبت اینجاست که هر چه زودتر این سرطان تشخیص داده شود، احتمال زنده ماندن بیمار بالاتر می‌رود. بنابراین، داشتن شناخت کامل به علائم و نشانه‌های سرطان کلیه می‌تواند امری حیاتی باشد.       

 بیشتربخوانید:

راهکارهای طلایی در پیشگیری از سرطان‌های مجاری ادراری و تناسلی

 نشانه‌های احتمالی سرطان کلیه

تشخیص سرطان کلیه در مراحل ابتدایی آن ممکن است امری دشوار باشد. معمولاً علائم سرطان کلیه تنها زمانی شروع می‌شوند که تومور به کلیه و بافت‌های اطراف فشار وارد کند. رایج‌ترین علائم و نشانه‌های سرطان کلیه عبارت‌اند از:

کم‌خونی

وجود خون در ادرار

کاهش اشتها

احساس فشار در یک سمت کمر

تبی که ناشی از عفونت یا بیماری دیگری نباشد

احساس وجود توده یا برآمدگی در یک سمت کمر

خستگی بی‌دلیل

درد بی‌دلیل در یک طرف کمر (دردی که مربوط به آسیب‌دیدگی‌های جسمی نباشد)

کاهش وزن ناخواسته

معمولاً این علائم و نشانه‌ها مبهم بوده و ممکن است در ارتباط با مشکلات متعدد دیگری باشند. برای مثال، وجود خون در ادرار ممکن است ناشی از عفونت باشد و خستگی بی‌دلیل می‌تواند به علت طیف وسیعی از مشکلات سلامتی رخ دهد. اما در صورت مشاهده‌ی هر یک از این علائم، بهتر است برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کنید. اگر شما مبتلا به سرطان کلیه باشید، هرچه زودتر تشخیص انجام شود، بیشتر به نفع شما خواهد بود. تشخیص زود هنگام سرطان کلیه می‌تواند احتمال موفقیت در درمان را بالا ببرد. پزشک ممکن است شما را به یک متخصص اورولوژی ارجاع دهد. متخصص اورولوژی در زمینه‌ی مجاری ادراری-تناسلی تخصص دارد که شامل کلیه نیز می‌شود.

بیشتربخوانید:

چهار ماده غذایی مفید برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ

آزمایش‌هایی برای تشخیص سرطان کلیه

پس از آن‌که پزشک با معاینه و بررسی علائم، علل احتمالی دیگر را رد کرد؛ شما برای انجام تشخیص نهایی سرطان کلیه یا رد آن، نیاز به یک سری از آزمایش‌ها دارید. در این مرحله، احتمالاً آزمایش ادرار را از پیش انجام داده‌اید؛ اما برای آزمایش‌های اضافه باید بار دیگر نمونه‌ی ادرار خود را ارائه دهید. در این آزمایش، ادرار شما برای یافتن سلول‌های میکروسکوپی خون، و سلول‌های سرطانی که می‌توانند به ادرار شما راه پیدا کنند، بررسی می‌شوند. از آنجایی که آزمایش‌های عکس‌برداری برای تشخیص این سرطان بسیار کاربرد دارند، آزمایش‌های تهاجمی مثل بایوپسی یا نمونه‌برداری، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. سایر آزمایش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

آزمایش خون: این آزمایش سطح گلبول قرمز، گلبول سفید و سایر المان‌هایی که نشان‌دهنده‌ی کیفیت کلیه‌ها و سایر اندام‌های شما هستند را اندازه‌گیری می‌کند. آزمایش خون می‌تواند به تشخیص مشکلاتی مثل کم‌خونی، عفونت و سرطان کلیه کمک کند.

عکس‌برداری سی‌تی‌اسکن: عکس‌برداری CT اسکن (توموگرافی کامپیوتری) نوعی عکس‌برداری اشعه ایکس با جزئیات بالا است، که تصاویر دقیقی از بافت‌های نرم بدن (مثل کلیه) را در اختیار پزشک قرار می‌دهد. یک عکس سی‌تی‌اسکن می‌تواند وجود هرگونه تومور در کلیه، محل دقیق، اندازه و شکل آن را نشان دهد.

عکس‌برداری MRI: عکس‌برداری MRI (روش تصویر برداری با تشدید مغناطیس) مشابه عکس‌برداری سی‌تی‌اسکن است، اما با این تفاوت که در MRI به جای اشعه ایکس، از انرژی مغناطیسی استفاده می‌شود. معمولاً برای تشخیص سرطان کلیه از این نوع عکس‌برداری کمتر از سی‌تی‌اسکن استفاده می‌شود.

عکس‌برداری اولتراسوند: سونوگرافی (اولتراسوند) یک آزمایش تصویربرداری ایمن و دقیق است، که در آن از امواج صوتی برای تهیه تصویر از داخل بدن استفاده می‌شود. این نوع عکس‌برداری به پزشک کمک می‌کند تا جنس تومور (جامد یا پر از مایع) را مشخص کند و فرآیند تشخیص با دقت بیشتری صورت گیرد.

اگر پزشک سرطان کلیه را تشخیص داد و در مورد پخش شدن سرطان مردد است، شما ممکن است نیاز به آزمایش‌های بیشتری داشته باشید. این آزمایش‌ها می‌تواند شامل عکس‌برداری اشعه ایکس از ریه، اسکن استخوان یا عکس‌برداری PET (توموگرافی گسیل پوزیترون) باشد. در نهایت باید تکرار کنیم که اگر فکر می‌کنید که هر یک از علائم و نشانه‌های سرطان کلیه را دراید، بهتر است این امر را با پزشک خود در میان بگذارید. هرچه زودتر این بیماری تشخیص داده شود و شما سریع‌تر اقدام به درمان کنید، شانس بهبودی کامل نیز بالاتر می‌رود.

 بیشتربخوانید:

دفع سنگ کلیه با نوشیدنی های خانگی

رژیم غذایی برای افراد مبتلا به سرطان کلیه

 اگرچه شواهد قطعی در مورد ارتباط بین سرطان کلیه و رژیم غذایی وجود ندارد، اما مطالعات نشان می‌دهد رژیم غذایی ما و برخی عوامل دیگر (مثل ورزش کردن)، می‌تواند در ابتلا به برخی سرطان‌ها تأثیر داشته باشد. داشتن یک رژیم غذایی سالم که شامل همه گروه‌های غذایی باشد، در زمان ابتلا به یک بیماری جدی مانند سرطان، از همیشه مهم‌تر است. اگر مبتلا به سرطان کلیه هستید و می‌خواهید انتخاب‌های سالم‌تری داشته باشید، این بایدها و نبایدهای رژیم غذایی را در نظر بگیرید. در ادامه مطلب، باید و نبایدهای رژیم غذایی برای افراد مبتلا به سرطان کلیه را توضیح خواهیم داد.

بایدها

انواع مختلفی از غذاهای سالم را بخورید.

داشتن یک رژیم غذایی معقول و مناسب، برای همه افراد و به خصوص افراد مبتلا به سرطان کلیه، اهمیت زیادی دارد. خوردن غذاهای سالم، به بازسازی بافت‌های طبیعی بدن، پیشگیری از ابتلا به عفونت‌ها و همچنین حفظ قدرت و انرژی لازم برای مبارزه بدن با سرطان، کمک می‌کند. یک رژیم غذایی متعادل باید شامل میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات کامل و مقدار محدودی گوشت قرمز باشد. همچنین، شما به غذاهای به خصوصی هم نیاز دارید که این مسئله، به برنامه درمانی و مرحله (استیج) سرطان شما بستگی دارد. برای توصیه‌های بیشتر می‌توانید با یک پزشک یا متخصص تغذیه صحبت کنید.

به مقدار پروتئینی که مصرف می‌کنید، توجه داشته باشید.

داشتن یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین‌های حیوانی (به جای پروتئین‌های گیاهی) می‌تواند با سرطان کلیه مرتبط باشد. اگرچه برای حفظ سلامت عضلات خود به مصرف پروتئین‌ها نیاز دارید، اما باید توجه داشته باشید که چه مقدار پروتئین مصرف می‌کنید. کلیه‌ها به دفع مواد زائد بدن کمک می‌کنند، اما زمانی که کلیه‌های شما عملکرد طبیعی ندارند، این مواد زائد ممکن است در جریان خون شما تجمع پیدا کنند. بنابراین، حتماً از پزشک خود بپرسید که (با توجه به شرایط خاص شما)، مصرف چه مقدار پروتئین حیوانی برای شما توصیه می‌شود.

 بیشتربخوانید:

به مقدار فسفر در رژیم غذایی خود توجه کنید.

شما هنوز هم می‌توانید در رژیم غذایی خود از مواد غذایی سرشار از فسفر مانند دانه‌ها، آجیل، لوبیا و.. استفاده کنید، اما باید به میزان مصرف خود توجه داشته باشید. وقتی کلیه‌های شما با تمام ظرفیت خود کار نمی‌کنند، فسفر (یک عنصر شیمیایی) ممکن است در جریان خون تجمع پیدا کند و این اتفاق می‌تواند منجر به مشکلاتی همچون خارش و درد مفاصل شود. در صورت بروز این علائم، حتماً با پزشک خود صحبت کنید تا متوجه شوید که آیا این مشکلات ناشی از مصرف بیش از حد فسفر بوده است یا خیر. اگر این‌طور باشد، احتمالاً باید مصرف مواد غذایی غنی از فسفر و حتی لبنیات و گوشت (که مقادیر متوسطی فسفر دارند) را کاهش دهید.

مصرف مکمل‌ها را در نظر داشته باشید.

حتماً با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که رژیم غذایی شما به اندازه کافی متعادل و مغذی است و برای کلیه‌های شما مضر نیست. پزشک ممکن است برخی ویتامین‌ها، مواد معدنی و مکمل‌ها را برای شما تجویز کند. با این حال، مصرف مکمل‌ها همیشه ضروری نیست. بنابراین قبل از تهیه آن‌ها، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

وعده‌های غذایی کوچک‌تر بخورید.

رعایت این مورد برای افراد مبتلا به سرطان کلیه ضروری نیست، اما ممکن است به برخی افراد کمک کند تا بدون ایجاد مشکلات گوارشی، مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را دریافت کنند. درمان‌های سرطان کلیه می‌توانند باعث حالت تهوع، اسهال و یبوست شوند. بنابراین ممکن است لازم باشد که علاوه بر رژیم غذایی خود، نحوه غذا خوردن و زمان آن را نیز تنظیم کنید. می‌توانید به جای خوردن وعده‌های غذایی بزرگ در صبحانه، ناهار و شام، هر چند ساعت یکبار وعده‌های کوچک‌تر بخورید. این کار به شما کمک می‌کند تا احساس بهتری داشته باشید.

در صورت لزوم، از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید.

از آنجایی که سرطان کلیه می‌تواند باعث کاهش وزن، حالت تهوع، اسهال و یبوست شود، ممکن است به دنبال غذاهایی باشید که بدون ایجاد مشکلات گوارشی، مواد مغذی مورد نیاز بدن شما را تأمین کنند. برای این کار می‌توانید از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید. درمان سرطان حتی می‌تواند حس چشایی شما را از بین ببرد. به همین دلیل ممکن است خوردن بعضی غذاها برای شما دلپذیر نباشد. متخصص تغذیه می‌تواند به شما کمک کند یک برنامه غذایی متناسب با نیازهای خود داشته باشید. همچنین می‌تواند تغذیه شما را در یک مسیر درست نگه دارد و در طول درمان سرطان کلیه، تغییرات لازم را انجام دهد.

نبایدها

از نوشیدن بیش از حد آب و سایر مایعات خودداری کنید.

کنترل مقدار مایعات بدن، توسط کلیه‌ها (با تولید ادرار) صورت می‌گیرد. هنگام ابتلا به سرطان کلیه، عملکرد کلیه‌ها طبیعی و بهینه نیست. در نتیجه بدن شما ممکن است به اندازه کافی ادرار تولید نکند. به همین دلیل، نوشیدن بیش از حد مایعات می‌تواند باعث ورم کردن، فشار خون بالا و تنگی نفس شود. پس حتماً بدن خود را هیدراته نگه دارید و مایعات کافی بنوشید، اما زیاده روی نکنید.

از مصرف بیش از حد سدیم و نمک خودداری کنید.

در هر رژیم غذایی، نمک باید به اندازه محدود استفاده شود. این امر به خصوص در افراد مبتلا به سرطان کلیه و یا افرادی که یکی از کلیه‌های خود را برداشته‌اند (عمل نفرکتومی) اهمیت دارد. سدیم می‌تواند منجر به فشار خون بالا شود که این اتفاق، مشکلات کلیوی شما را تشدید می‌کند. بنابراین، سعی کنید به جای نمک، از برخی ادویه‌جات مانند دارچین و زنجبیل، گیاهانی مثل آویشن و رز ماری، و چاشنی‌های طبیعی مانند آبلیمو، سرکه، آب‌غوره و… برای طعم دار کردن غذاهای خود استفاده کنید. همچنین از مصرف تنقلات و گوشت‌های فرآوری شده، غذاهای کنسرو شده و فست فودها که حاوی مقدار زیادی سدیم هستند، خودداری کنید.

از مصرف نوشیدنی‌های الکلی اجتناب کنید.

برخی مطالعات نشان داده است که مصرف نوشیدنی‌های الکلی به مقدار کم، در واقع ممکن است از ابتلا به سرطان کلیه جلوگیری کند. اما مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های الکلی، به هیچ وجه یک انتخاب سالم نیست. حتماً با پزشک خود در مورد مقدار مصرف نوشیدنی‌های الکلی صحبت کنید، تا مطمئن شوید که به شما آسیبی وارد نمی‌شود.

فکر نکنید همه بیماری‌ها، توصیه‌های غذایی مشابهی دارند.

زمانی که در مورد برنامه‌های غذایی مناسب برای سرطان کلیه تحقیق می‌کنید، مراقب باشید که توصیه‌های غذایی برای افراد مبتلا به سایر بیماری‌های کلیوی را دنبال نکنید. افراد مبتلا به سرطان کلیه ممکن است نیاز به برنامه غذایی متفاوتی نسبت به سایر بیماران کلیوی داشته باشند. همین امر در مورد افراد مبتلا به سرطان کلیه، نسبت به افراد مبتلا به سرطان‌های دیگر نیز صدق می‌کند. توصیه‌های رژیم غذایی برای بیماری‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد. بنابراین مطمئن شوید که توصیه‌های مخصوص بیماران مبتلا به سرطان کلیه را در نظر می‌گیرید.

ورزش و فعالیت بدنی را رها نکنید.

اگر تحت درمان سرطان کلیه هستید و یا اگر به تازگی برای برداشتن تمام یا بخشی از کلیه خود تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اید، ممکن است احساس خستگی زیادی داشته باشید. با این حال، باید کمی فعالیت بدنی داشته باشید. می‌توانید با پزشک خود در مورد فعالیت‌هایی که برای شما بهتر است، صحبت کنید. اگر یک برنامه صحیح داشته باشید، می‌توانید بدون اینکه به خودتان فشار بیاورید، ورزش و فعالیت‌های بدنی مورد نیاز خود را انجام بدهید.