بـه قـلـم : اعظم حاجی یوسفی
گردآوری : معصومه موسائی
تحریریه زندگی آنلاین : متأسفانه افرادی که زوال عقل دارند به راحتی دچار سوءتغذیه میشوند حتی زمانی که مراقبانشان حداکثر کاری را که از دستشان برمیآید برای آنها انجام میدهند برخی از این بیماران حتی با وجود اضافه وزن پروتئین و ویتامینهای لازم را دریافت نمیکنند همچنین افرادی که عمل بلعیدن را به سختی انجام میدهند و به خصوص کسانی که قبلاً دچار سکته مغزی شدهاند در معرض خطر سوءتغذیه میباشند افرادی که دارای زوال عقل هستند نیز ممکن است به همان دلایلی که دیگران وزن از دست میدهند وزن کم کنند اگر بیمار دچار کاهش وزن شد اولین قدم مشورت کردن با پزشک بیمار است ممکن است علت اینکه وقتی بیمار به اندازه کافی غذا میخورد، ولی همچنان وزن کم میکند، قدم زدنهای مداوم و بیقراریها یا فعال بودن زیاد وی باشد که همین امر میتواند باعث شود نسبت به غذایی که میخورد کالری بیشتری بسوزاند در این صورت برای جلوگیری از کاهش وزن در این افراد میتوان مابین وعدههای غذایی ناهار و شام و حتی قبل از خواب خوراکهای سبک غنی شده و مغذی در اختیار آنها گذاشت برخی از پزشکان بر این باورند که خوردن چندین بار غذای سبک و کم در طول روز به پیشگیری از این نوع کاهش وزن کمک میکند. بین وعدههای اصلی مرتباً به او لقمههای سبک و حاضری بدهید و با مهربانی غذا خوردن را به او یادآوری کنید معمولاً اینگونه افراد به دلیل اختلال در هماهنگی اعضای بدن در بلعیدن نیز دچار مشکل میشوند
بنابراین بهتر است خشکبار، هویج، آدامس یا آبنبات سفت و غذاهایی از این دسته را که جزء خوراکیهای هستند که امکان دارد بیمار جویدن کامل آنها را فراموش کرده باشد در دسترس این افراد قرار نگیرد غذاها را میتوانید در مخلوطکن نرم و آسیاب کنید با اضافه کردن چاشنیها غذا را برای بیمار دلچسب تر کنید اگر فردی نسبت به مایعاتی چون آب مستعد خفگی میباشد مایعات غلیظتری مانند عصاره زردآلو یا گوجهفرنگی میتواند کمک کننده باشد لطفاً با مشورت گرفتن از یک پزشک و همچنین کمک گرفتن از یک پرستار از عهده این مشکلات برآیید
بیشتربخوانید:
کرونا غشای خاکستری مغز را کاهش می دهد
خفه شدن
زمانی که این مسئله اتفاق میافتد محافظت در برابر خفگی بسیار مهم است غذاهای نرم و غلیظ احتمال کمتری در به وجود آمدن خفگی دارد اگر بیمار مشکل در بلعیدن دارد، دقت کنید که کاملاً او را صاف نشانده، سرش اندکی رو به جلو باشد و به پشت خم نشده باشد او باید همانند یک فرد عادی در یک وضعیت معمولی بنشیند
سعی کنید بعد از غذا خوردن بیمار، به مدت ۱۵ دقیقه به همان حالت نشسته باقی بماند . اگر بیمار نگران مضطرب و خوابآلوده است به او غذا ندهید
ورزش کردن
گاهی اوقات یک برنامه ورزشی میتواند زمانی را برای شما و بیمار به وجود آورد تا بدون داشتن هیچ مکالمهای در محبت، علاقه، صمیمیت و مهربانی به یکدیگر شریک شوید هنگام پیادهروی هر دوی شما لازم است از کفشهای پاشنه کوتاه راحت و نرم استفاده کنید. پیادهروی روزانه در یک مسیر مشخص ممکن است برای فرد فراموشکار آسانتر باشد. ولی اگر حفظ تعادل برایش دشوار است همان ورزشها را روی صندلی انجام دهد حتی افرادی که در رختخواب بستری هستند نیز میتوانند ورزش کنند اما دقت کنید ورزش برای بیماران مزمن شدید باید حتماً زیر نظر متخصص انجام شود. برخی از پزشکان متوجه شدهاند که بیماران مبتلا به زوال عقلی که به طور مرتب ورزش میکنند آرامتر به نظر میرسند و اضطراب و نگرانی کمتری دارند برخی دیگر از پزشکان متوجه شدهاند که اگر این افراد به طور مرتب ورزش کنند مهارتهای حسی و حرکتی آنها بیشتر حفظ میشود. ورزش یکراه خوب برای مشارکت دادن بیمار در کار و فعالیتها میباشد زیرا برای او استفاده از عضلات بدن از فکر کردن و به یاد آوردن آسانتر است شاید مهمترین نکته برای شما این باشد که ورزش کافی و به اندازه به بیمار کمک میکند که در شب راحتتر بخوابد. همچنین به اجابت مزاج مرتب آنها نیز کمک میکند همیشه برای شروع یک فعالیت جدید ورزشی باید به صورت تدریجی و آرام اقدام کنید اگر ورزشی برای هر دوی شما باعث گرفتگی عضلات درد یا تورم گردید آن را کمتر انجام دهید یا یک ورزش ملایمتر را شروع کنید پیادهروی ورزش فوقالعادهای است سعی کنید فرد را برای یک پیادهروی کوتاه در هوای خوب و تمیز به بیرون ببرید پیادهروی در هوای تازه ممکن است کمک کند تا بیمار راحتتر بخوابد از پیادهروی در شیبهای تند پرهیز کنید رقص نیز یک ورزش خوب به حساب میآید اگر فرد قبل از اینکه بیمار شود از رقصیدن لذت میبرده است او را به انجام بعضی از حرکات همراه با موزیک تشویق کنید اگر فرد قبلاً بازیهایی مثل تنیس انجام میداده است ممکن است هنوز از ضربه زدن به توپ لذت ببرد. اگر بیمار میتواند تعادلش را حفظ کند ایستاده ورزش کردن از ورزش کردن به صورت نشسته روی صندلی بهتر است ورزش کردن باید به طور روزانه در زمان معین در محیطی آرام و به شیوهای درست انجام شود تا اختلال و آشفتگی را در فرد به وجود نیاورد اگر هنگام ورزش کردن بیمار واکنش ناگواری را نشان داد، آن را متوقف کرده و به زمانی دیگر موکول کنید ورزشهای مرتب و ملایم میتواند در حفظ سلامت مفاصل و عضلات کمک کند چنانچه گرفتگی یا ضعف عضلات و مفاصل به علت بیماریهای دیگری مثل التهاب مفاصل یا آسیبدیدگی به وجود آمده از فیزیوتراپیست یا کار درمانگر یک برنامه ورزشی دریافت نمایید.
بیشتر بخوانید:
عادت های روزانه ای که موجب تخریب مغز می شود
بیماری آلزايمر از منظر روانشناختي
سرگرمی
میتوانید سرگرمیهایی را جستجو کنید که بیمار هنوز قادر به انجام آنها هست و این سرگرمی بهتر است به گونهای باشد که هر دوی شما از آن لذت ببرید فعالیتهایی را جستجو کنید که بیمار از آن لذت خواهد برد و در آن موفق خواهد شد مانند بازی کردن با یک کودک یا چیدن گل و چمن زدن.
میزان فعالیتی که یک فرد میتواند متحمل شود بسیار متفاوت است فعالیتها را زمانی انجام دهید که بیمار استراحت کرده باشد اگر هر زمان در حین انجام فعالیت بیمار آشفته و تحریکپذیر شد به او کمک نمایید و هر فعالیت را به چند مرحله سادهتر تجزیه کنید فعالیتهای لذتبخش ممکن است هنوز حتی برای بیماران در مراحل شدید نیز مهم و لذتبخش باشد دیدهشده برخی افراد وقتی کسی پیش آنها مینشیند و آنها را تشویق میکند شروع به آواز خواندن میکنند گاهی اوقات بسیاری از بیماران چنانچه قبلاً مهارتهای موسیقی را یاد گرفته باشند هنوز هم میتوانند پیانو زده یا آواز بخوانند. از عیادت کنندگان درخواست کنید که برای مدت کوتاهی نزد بیمار بمانند و به آنها توضیح دهید که فرد فراموشکار و آشفتهحال است
حس لامسه
حس لامسه را به بیمار یادآوری کنید این امکان وجود دارد که بیمار از نوازش کردن یک حیوان پشمالو، لمس کردن یک تکه چوب صاف، یا از گذاشتن دستانش زیر آب روان لذت ببرد او نیز مانند شما از بعضی احساسات مشخص بیشتر و از برخی دیگر کمتر لذت خواهد برد بعضی از خانوادهها دریافتهاند که این بیماران از ماشینسواری لذت میبرند هرگز به اهمیت گرفتن دستان بیمار، نوازش کردن، در آغوش گرفتن و عشق ورزیدن بیتوجهی نکنید
اغلب زمانی که هیچ راهکار دیگری وجود ندارد که بتوانیم با فرد ارتباط برقرار کنیم نوازش کردن و لمس بیمار بسیار مؤثر و او واکنش نشان خواهد داد لمس کردن بخش مهمی از روابط انسانی است ماساژ کمر یا دست و پا میتواند برای بیماران آرامشبخش باشند ممکن است شما از نشستن در کنار بیمار و گرفتن دستانش لذت ببرید هنگامی که صحبت کلامی و گفتگو مشکل و غیرممکن میشود گرفتن دستان بیمار راهی مناسب و مؤثر به منظور صرف زمانی برای باهم بودن است.
بیشتر بخوانید:
مشکلات حافظه و زوال عقل
رازهایی که باید بدانید تا آلزایمر نگیرید!
فعالیت هدفمند
فرد را به انجام وظایف خود در حد توان تشویق کنید.
زمانی که فرد دارای زوال عقل قادر نیست که کارهای معمولیاش را انجام دهد شما مجبور هستید که به او کمک کنید تا کارهایی را بیابد که بامعنی و هدفمند باشد و همچنین کارهایی باشد که هنوز در حد توانایی او باشد چنین وظایفی باید برای فرد بااهمیت و رضایتبخش باشد حتی اگر برای شما این گونه نباشد احتمال دارد تا کردن لباسها برای بعضی افراد دارای معنی و برای برخی دیگر بی معنی باشد تا میتوانید وظایف را برای او آسانتر کنید فرد را به انجام وظایف خود در حد توان تشویق کنید.
تفریح کردن
کارهای سادهای مثل پیادهروی یا بازی کردن با حیوان خانگی میتواند برای هر دوی شما آرامشبخش باشد افرادی که زوال عقل دارند اغلب توانایی سرگرم کردن خود را از دست میدهند در برخی از آنها بی هدفی منجر به راه رفتن بیش از حد یا رفتارهای تکراری دیگر میشود سعی کنید یک فعالیت را شروع کنید و سپس او را دعوت کنید که به شما ملحق شود بهتر است فعالیتی را انتخاب کنید که سرگرم کننده باشد موسیقی یک سرگرمی لذتبخش برای خیلی از افراد دارای زوال عقل می باشد گاهی اوقات به نظر میرسد که یک بیمار در مرحله شدید نیز هنوز توانایی لذت بردن از موسیقیهای قدیمی و آشنا را دارد. بعضی از بیماران از تماشای تلویزیون لذت میبرند اما برخی از آنان هنگامی که دیگر نمیتوانند داستان را درک کنند آشفته میشوند اکثر بیماران از دیدار دوستان قدیمی لذت میبرند گرچه گاهی اوقات از دیدار آنها آشفته میشوند اگر چنین مسئلهای رخ داد سعی کنید فقط یک یا دو میهمان و نه یک گروه را به ملاقات با او ببرید اگر فرد همیشه از حیوانات لذت میبرده است ممکن است به حیوانات اهلی و خانگی واکنش مثبت نشان دهد
بعضی از این بیماران از داشتن عروسک و اسباببازی لذت میبرند یک عروسک میتواند تحقیرآمیز و بچهگانه یا آرامبخش باشد این موضوع بستگی به طرز تفکر افرادی دارد که اطراف بیمار هستند به عنوان مثال بیمار ممکن است بتواند باغچه را بیل بزند پوست میوهها را بگیرد یا میز غذا را بچیند در حالی که دیگر قادر به آماده کردن یک غذای کامل نمیباشد زمانی که مشغول انجام دادن کارهای خانه هستید بیمار میتواند یک کلاف نخ را بپیچد گردگیری کند یا مجلات را مرتب کند.