حدیثه خسروی : کارشناس ارشد - علوم بهداشتی در تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : کولین و ترکیبات مشتق از آن در بسیاری از عملکردهای بیولوژیک نقش دارند. کولین در سنتز فسفولیپیدهای خاصی ازمتیل فسفاتیدیل کولین و اسفنگوملین مورد استفاده قرار میگیرد لازم به ذکر است که فسفولیپیدهای فوق از اجزای اصلی غشاء سلولی هستند. 95 درصد فسفو کولین بافتها صرف ساخت فسفاتیدیلکولین میشود البته فسفاتیدیل کولین از طریق کولین رژیمی و از طریق سایر مسیرهای بیولوژیک نیز تولید میشود. اسفنگومیلین در غشاءسلولها یافت شده و در میلینیه شدن سلولهای عصبی نقش دارد. کولین در انتقال سیگنالهای سلولی نیز موثر است به نحوی که به همراه سایر ترکیبات پیشساز مولکولهای پیام بر داخل سلولی،عمل میکند از دیگر مشتقات کولین که انتقال پیام سلولی را عهدهدار هستند میتوان به فاکتور فعال کننده پلاکتها و اسفنگوفسفوکولین اشاره کرد. کولین پیشساز استیل کولین یکی از مهمترین نورو ترانسمیترهایی است که توسط نورونهای کولینرژیک سنتز میشود که درکنترل ماهیچهها، ریتم سیرکادین، حافظه و بسیاری از عملکردهای عصبی موثر است. همانطور که چربی و کلسترول رژیم غذایی از طریق شیلومیکرونها به کبد منتقل میشود، از سوی دیگر در کبد چربی و کلسترول از طریق VLDLها برای انتقال به جریان خون و سپس انتقال به بافتهای غیر کبدی آماده میشوند. ذرات VLDL برای فعالیت خود نیازمند فسفاتیدیل کولین هستند و در نبود آن چربی و کلسترول در بافت کبد تجمع مییابد و باعث آسیب کبدی میشود. در کبد و کلیه از طریق 2 فرایند آنزیمی،کولین به بتائین تبدیل میشود.
همچنین در غشاء داخلی میتوکندری نیز فرایند مشابهی در جهت تولید بتائین از کولین رخ میدهد. بتائین مهمترین فاکتور تامین کننده گروه متیل است.
تبدیل هوموسیستئین به متیونین نیازمند گروه میتل است. کاهش هوموسیستیئن در خون باکاهش ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی مرتبط است.لازم به ذکر است که بتائین در تنظیم اسمتیک نیز موثر است که نشان دهنده اهمیت وجود کولین است. از دیگر وظایف کولین میتوان به نقش آن در متابولیسم برخی از ویتامینها از قبیل فولات ویتامین B12 و B6 و ریبوفلاوین اشاره کرد.
بیشتربخوانید:
مواد غذایی بدون گلوتن برای چه کسانی مناسب است؟
کولین و پیشگیری از بیماریها
بیماریهای قلبی عروقی (کولین و هوموسیتئین)
تحقیقات علمی بسیاری ثابت کردهاند که حتی میزان متوسطی از افزایش سطوح هوموسیستئین خون، ریسک بیماریهای قلبی عروقی را افزایش میدهد. بسیاری از سکتههای قلبی به دنبال تشکیل پلاک در دیوارههای عروقی رخ میدهند. سطوح بالای هوموسیتئین، آترواسکلروز و ترومبوژنز را از طریق مکانیسمهای مرتبط با استرس اکسیداتیو، اختلال در عملکرد اندوتلیال، واکنشهای التهابی، تشکیل لختههای خونی و اختلال در متابولیسم چربی افزایش میدهد.
به طور مشخص کولین پیشسازسنتز بتائین است. بتائین از طریق تامین گروههای متیل، تبدیل هوموسیستئین به متیونین را از طریق آنزیم بتائین هوموسیستئین متیل ترانسفر از عهدهدار است که خود باعث کاهش همو سیستئین خواهد شد.
بیماریهای کبدی
کبد چرب
همانطور که قبلا اشاره شد، برخی از مطالعات ارتباط بین کبد چرب غیر الکلی و کولین را اثبات کردهاند.
سرطان کبد
در مدلهای حیوانی کاهش سطوح کولین با افزایش و قوع سرطان کبد مرتبط است مکانیسمهای متعددی از قبیل بازسازی سلولهای کبدی و حساسیت بافتها به مواد شیمیایی، تنظیم فعالیت ژنها، بازسازی DNA و آپوپتوز، آسیب DNA به دنبال استرس اکسیداتیو و فعالیت پروتئین کیناز C در این امر دخیل هستند. لازم به ذکر است باید مطالعات بیشتری به منظور اثبات نقش کولین و سرطان کبد در نمونههای انسانی انجام شود.
دریافت کافی و منابع غذایی
در سال 1998 برد غذا و تغذیه انستیتو پزشکی DRI مربوط به کولین را تعیین نمود اما از آنجائیکه شواهد علمی کافی به منظور تعیین RDA در دسترس نبود میزان دریافت کافی برای کولین تعیین نشد. مهمترین شاخص به منظور تعیین AI برای کولین، پیشگیری از آسیب کبدی بیان شده است. در آمریکا میزان دریافت متوسط کولین از مقادیر توصیه شده AI پایینتر است تخممرغ جگر و بادامزمینی از منابع غذایی غنی از کولین هستند. گوشتها، ماکیان، ماهی، لبنیات، پاستا، مرغ و غذاهای تشکیل شده از تخممرغ منابع اصلی تامین کننده کولین در بین مردم آمریکاست. اسفناج، چغندر، گندم منابع خوبی از متابولیتهای کولین هستند. گاهی اوقات لسیتین که در واقع مخلوطی از فسفاتیدیل کولین و سایر فسفولیپیدهاست، در فرآیندهای غذایی، به برخی از مواد غذایی اضافه میشود. گیاهخوارانی که گوشت، شیر، تخممرغ مصرف نمیکنند در معرض خطر کمبود کولین قرار دارند. 3 اونس جگر گوساله، 1 فنجان گندم، 1 عدد تخممرغ بزرگ، 3 اونس گوشت گوساله، 3 اونس سالمون، 3 اونس گوشت مرغ به ترتیب حاوی 356، 202، 147، 75 ،70و73 میلگرم کولین هستند.
بیشتربخوانید:
آیا شما هم به بادامزمینی حساسیت دارید؟
نقص لولههای عصبی
همانطور که مطالعات نشان دادهاند فولات در کاهش نقص لولههای عصبی جنین موثر است اما پارهای از مطالعات نقش سایر فاکتورها از قبیل بتائین و کولین را متذکر شدهاند. یکی از مطالعات انجام شده بر روی زنان باردار نشان داد که در بین زنانی که دریافت بالاتری از کولین داشتند در مقایسه با گروه کنترل، ریسک ابتلا به نقص لولههای عصبی 51درصد کاهش یافته است. مطالعه دیگری که روی زنان آمریکایی انجام شده بود ثابت کرد که در زنانی که غلظت سرمیکولین پایین است 2تا4 برابر ریسک ابتلا به نقص لولههای عصبی افزایش مییابد. از سوی دیگر برخی از مطالعات این ارتباط را تایید نمیکنند و نتایج ضد و نقیضی وجود دارد. مسلماً اثبات فرضیه نقش کولین در کاهش بروز نقص لولههای عصبی نیازمند مطالعات بیشتری است.
سلامت شناختی
به نظر میرسد به دلیل اهمیت میتلاسیون DNA در سلامت و توسعه مغزی، عملکرد نورونی مغز و فرایند شناختی، نقش ترکیبات مغذی دهنده متیل از قبیل کولین ضروری به نظر میرسد. از دیگر بیماریهایی که میتوان به ضرورت دریافت کولین اشاره کرد آلزایمر، پارکینسون و برخی از بیماریهای روانی است. از سوی دیگر مشاهده شده دریافت مکمل کولین در درمان بیماری گلوکوم یا آب سیاه که آسیب اعصاب بینایی است، بیتاثیر نیست.
بیشتربخوانید:
جایگزین های لبنیات برای کسانی که به لاکتوز حساسیت دارند
مسمومیتزایی
مصرف دوزهای بین 10000 تا 16000 میلیگرم در روز کولین باعث بروز عوارضی از قبیل افزایش تعریق، افزایش ترشح بزاق، تهوع و ایجاد بوی ماهی میشود. ایجاد بوی ماهی به دلیل تولید و ترشح بیش از حد تری متیلآمین یکی از متابولیتهای کولین است. حداکثر مقدار قابل تحمل کولین UL برای بزرگسالان 35000 میلیگرم در روز است.