دکتر محمدرضا شریفیان؛ مدیر گروه گوش، حلق و بینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد
امروزه استفاده از وسایل ارتباطی و الکترونیکی روز به روز در حال افزایش است که بیشترین طیف استفاده کنندگان آن را هم جوانان و نوجوانان تشکیل می‌دهند.
پیشرفت تکنولوژی وسایل ارتباطی، علاوه بر اینکه کمک شایانی به تسهیل در برقراری ارتباط میان افراد کرده است، ولی مشکلات جسمی و روانی زیادی را هم در پی داشته.
در این میان یکی از وسایلی که از سوی جوانان بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد، هندزفری‌ها هستند که برای گوش دادن به موسیقی، تماشای فیلم و یا در گفتگوهای تلفنی وچت کردن‌ها و بازی‌های موبایلی و کامپیوتری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مصرف مداوم، بی‌رویه و غیراصولی از هندزفری می‌تواند مشکلات جدی و غیرقابل برگشتی برای شنوایی افراد ایجاد کند.
علایم مشکلات شنوایی ناشی از هندزفری
ممکن است فرد در گوش خود صدای زنگ یک یا دو طرفه احساس کند و پس از این مرحله به تدریج احساس کند که دچار کم‌شنوایی شده است.
در خصوص اینکه چه علائمی باید فرد را نگران کند که گوشش از طریق استفاده از هندزفری آسیب دیده است، اولین علامت در فرد ممکن است کم‌شنوایی نبوده و فرد فقط در گوش خود صدای زنگ یک یا دو طرفه احساس کند و پس از این مرحله فرد به تدریج احساس می‌کند که شنوایی آن کم شده است.
در صورتی که این کم‌شنوایی خیلی شدید شود، ممکن است مشکلاتی مانند سرگیجه و سردرد ایجاد شود.
چگونگی آسیب وارده به گوش
توجه به اینکه دسی‌بل یک واحد لگاریتمی است و هر یک دسی‌بل معادل یک انرژی است که به پرده گوش وارد و بعد به گوش منتقل می‌شود، با افزایش شدت صوت حتی به مقدار ناچیز، سطح انرژی که به گوش می‌رسد و موجب صدمه به عصب شنوایی و حلزون شنوایی می‌شود به مراتب بیشتر از چیزی است که فکر می‌کنیم و هرچه بالاتر برود درصد انرژی شدیدتر و درجه تخریب آن روی سیستم عصبی و حسی گوش بیشتر خواهد شد.
صداهایی که ما در معرض آن هستیم مانند صحبت کردن و صداهای عادی که با آن سر و کار داریم، معمولاً شدتی زیر 80 دسی‌بل دارند.
بروز عفونت‌های گوش در پی استفاده زیاد از هندزفری
وی با اشاره به اینکه استفاده از هندزفری نه تنها سلامت گوش بلکه گاهی زندگی فرد را به خطر می‌اندازد، بیان کرد: پوست گوش بسیار حساس است و وقتی یک جسم خارجی مانند هندزفری درون گوش قرار بگیرد، با تحریک پوست آن را دچار ورم می‌کند و جرم طبیعی گوش را که یک لایه محافظتی است دگرگون می‌کند.
رئیس انجمن گوش حلق و بینی با تاکید بر اینکه شنوایی عامل اخطار دهنده به ادامه زندگی است، مطرح کرد: وقتی هندزفری را در گوش قرار می‌گیرد، ممکن است صدای اتومبیلی که به سمت او می‌آید را متوجه نشده و آن هشدار به فرد نرسد و همین استفاده از هندزفری عامل حوادثی می‌شود که ممکن است غیر قابل جبران باشد.
خواجوی با اشاره به اینکه افراد به منظور حفظ سلامت شنوایی خود از استفاده طولانی مدت هندزفری و گوش دادن به اصوات بلند باید اجتناب کنند، گفت: افراد باید سعی کنند میزان صدا را طوری تنظیم کنند که شنوایی آنها دچار آسیب نشود.
وی با بیان اینکه هندزفری را نباید به هیچ عنوان محکم به داخل گوش فشار داد، یاد آور شد: هندزفری را باید تمیز نگه داشت و درست از آن استفاده کرد؛ اگر هندزفری بزرگ‌تر از مجرای گوش باشد و آن را محکم در گوش قرار داد، مجرای شنوایی ورم خواهد کرد و این ورم زمینه‌ای برای بروز عفونت‌های گوش در دراز مدت خواهد بود.
گروه سنی در معرض خطر
افراد زیر 17 سال حساس‌تر بوده و گوش آنان نسبت به صدا آسیب‌پذیرتر است.
همچنین در افراد بالای 40 سال نیز که به تدریج پیرگوش می‌شوند این آسیب‌ها بیشتر است.
متاسفانه در جوامع امروزی استفاده از هندزفری، تلفن همراه و موزیک‌های بلند در مراسم‌ها و خودروی شخصی شایع شده است که شدت این صداها گاهی فراتر از طاقت گوش یعنی بیش از 90 یا حتی 100 دسی‌بل است.
صداهای عادی مانند صحبت کردن، حدود 60 دسی‌بل و قابل تحمل برای گوش است، بنابراین هندزفری باید با شدت متعارف کمتر از 80 دسی‌بل و حداکثر مدت زمان استفاده 45 دقیقه باشد و بیشتر از آن مجاز نیست، اگر در طول روز و غیرمداوم استفاده شود، باید کمتر از هفت ساعت استفاده شود.
انواع آسیب‌های شنوایی گوش
گوش برای خود مکانیزم دفاعی دارد که از آن در مقابل صداهای بلند حفاظت می‌کند، همچنین یک‌سری مکانیزم‌های دفاعی در گوش وجود دارد که با انقباض عضلات کوچکی که در آن است و کاهش میزان شدت صوتی که به حلزون می‌رسد، می‌تواند تا حدودی از بروز آسیب‌ها جلوگیری کند. اما وقتی شدت صوت از حدی بالاتر برود مکانیزم‌های دفاعی خیلی کارآمد نخواهند بود و ممکن است به دو شکل موجب آسیب گوش شود. - در صورتی که یک صوت با یک شدت صدای انفجاری به گوش برسد که معمولاً صداهایی بالاتر از حدود 100 دسی‌بل بوده، ممکن است همان لحظه منجر به تخریب عصب شنوایی شود. - اگر فرد به طور مزمن در معرض صداهای بلند قرار گیرد، مانند کسانی که در کارخانه‌های ریسندگی و صنعتی کار می‌کنند یا کسانی که به طور مداوم از هندزفری استفاده می‌کنند که در این صورت اگر شدت صوت از 80 دسی‌بل بالاتر باشد و فرد به طور مزمن در معرض این صداها قرار گیرد، دچار آسیب در ناحیه گوش می‌شود. آسیب نوع مزمن مانند شکل اول حاد نیست، یعنی فرد ممکن است در وهله اول متوجه آن نشود، اما به مرور اثرات خودش را می‌گذارد؛ مثلاً در یک بازه زمانی شش ماهه، یک ساله و حتی دو ساله فرد احساس می‌کند که دچار کم‌شنوایی شده است.
توصیه پایانی به جوانان
جوانان ما باید به طور جدی به این موضوع آگاهی و دانش داشته باشند که صداهای بلند همیشه طوری نیست که به طور ناگهانی اثر خودش را بگذارد و فرد متوجه افت شنوایی شود و متاسفانه بیشتر وقت‌ها به تدریج اثر خودش را خواهند گذاشت؛ به طوری که برای فرد محسوس نیست و وقتی متوجه می‌شود که به طور مثال دچار حدود 30 دسی‌بل افت شنوایی شده است.
این افت شنوایی می‌تواند در زندگی روزمره فرد تأثیر سوء بگذارد، در روابط و کار وی نیز نتایج منفی داشته باشد و حتی موجب معلولیت شود؛ بنابراین بیشترین صوتی که به فرد می‌تواند برسد حداکثر 80 دسی‌بل است و بیشتر از آن سبب آسیب به گوش می‌شود.
به جوانان توصیه می‌کنیم که مواظب سلامتی خود باشند، زیرا یکی از مشکلاتی که در جامعه با آن مواجه هستیم، آلودگی صوتی است که نه تنها موجب مشکلات سیستم شنوایی می‌شود، بلکه مشکلاتی در سیستم عصبی انسان‌ها مانند کج‌خلقی، حساسیت و کم طاقتی را بر جای می‌گذارد، از لحاظ روحی و روانی نیز دچار آسیب می‌شوند و حتی مشکلات گوارشی و عصبی ایجاد می‌کند، خیلی از مشکلات دیگر مربوط به آلودگی صوتی در محیط‌های صنعتی روز به روز بیشتر می‌شود.
بنابراین افراد باید مواظب سلامتی خود باشند.
بیشتر بخوانید:
بسته موضوعی 122: تلفن همراه؛ دشمن سلامت شما
