زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

 فاطمه نوائیان، کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه هپاتیت بیماری شایعی است که در اثر انواع ویروس‌ها، داروها، الکل و جایگزینی بافت چربی و مواردی از این قبیل در کبد ایجاد می‌شود، گفت: هپاتیت یکی از اصلی‌ترین عوامل سیروز، سرطان کبد و نارسایی کبدی است که به دنبال ابتلا به هپاتیت‌های ویروسی رخ می‌دهد.

وی افزود: هپاتیت‌های ویروسی به خصوص هپاتیت‌های B و C برای دهه‌ها در سراسر جهان به عنوان قاتلی خاموش بود که خوشبختانه با تلاش‌های موثر در دو دهه اخیر و با استفاده از ظرفیت‌های شبکه بهداشتی و همکاران در بدنه اجرایی و علمی کشور مبنی بر تولید واکسن در داخل و تولید داروی هپاتیت c منجر به کاهش شیوع بیماری هپاتیت B و C شده است.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی درباره اهمیت این بیماری، توضیح داد: هم اکنون درجهان ۲۴۰ میلیون نفر مبتلا به هپاتیت مزمن B و۱۷۰ میلیون نفر مبتلا به هپاتیت C مزمن زندگی می‌کنند و متاسفانه هرساله حدود یک میلیون نفر به علت هپاتیت‌های B و C جان خود را از دست می‌دهند.

نوائیان با بیان اینکه درصورت نبود پاسخ مناسب و سریع به این دو بیماری در۴۰ تا ۵۰ سال آینده این بیماری بار زیادی را به جهان تحمیل خواهد کرد، گفت: بنابراین چشم انداز جهانی این است که انتقال هپاتیت‌های ویروسی در جهان متوقف شود و همه افرادی که به هپاتیت مبتلا هستند به منظور درمان بیماری باید به دارو‌های ایمن و موثر بر بیماری با امکان تهیه آن دسترسی داشته باشند.

وی افزود: در همین راستا، سازمان جهانی بهداشت برای حذف Elimination هپاتیت‌های ویروسی B و C اهدافی از قبیل کاهش ۹۰درصدی موارد جدید ابتلا به هپاتیت‌های B و C، دسترسی همگانی به درمان‌های کلیدی تا ۸۰درصد که این دسترسی می‌تواند باعث کاهش مرگ‌های مرتبط با هپاتیت تا ۶۵ درصد شود را مطرح کرده است.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه هپاتیت‌های ویروسی از عمده‌ترین مشکلات سلامت عمومی در جهان و کشور محسوب می‌شود، گفت: هرسال میلیون‌ها نفر به این بیماری مبتلا شده و جمعی از آن‌ها نیز مبتلا به انواع حاد و یا عوارض ناشی از بیماری و حتی مرگ می‌شوند. متاسفانه یک تا دو درصد از موارد حاد منجر به هپاتیت برق آسا می‌شود که در ۳۰ تا ۵۰ درصد موارد منجر به مرگ می‌شود.

نوائیان بیان داشت: هپاتیت در ۱۰ سال گذشته از مجموع بیماری‌های مالاریا، تب دنگ و ایدز بیشتر قربانی گرفته است

وی یادآور شد: این در حالی است که به گزارش WHO تعداد افرادی که در ۱۰ سال گذشته در اثر ابتلا به هپاتیت جان خود را از دست داده اند، از مجموع تلفات مالاریا، تب دنگ و ایدز بیشتر بوده است.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی درباره شیوع بیماری هپاتیت B در کشور، گفت: بر اساس آخرین مطالعات انجام شده در کشور، شیوع هپاتیت B در جمعیت عمومی در کل کشور کمتر از یک و نیم درصد است (در بعضی از استان‌های کشور شامل گلستان و سیستان و بلوچستان رقم شیوع بالاتر از سایر مناطق کشور بوده و حدود سه درصد است)؛ لذا ایران جزو کشور‌های با شیوع کم هپاتیت محسوب می‌شود.

نوائیان افزود: البته با توجه به واکسیناسیون کودکان از سال ۱۳۷۲ و واکسیناسیون سراسری متولدین ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ بر علیه بیماری هپاتیت B، شیوع این بیماری در کشور مخصوصا در افراد زیر ۲۶ سال، بر اساس طبقه بندی WHO از نظر شیوع آلودگی به ویروس هپاتیت B در محدوده با شیوع پایین شده است.

وی با بیان اینکه ناقلین هپاتیت B می‌توانند همانند سایر مردم زندگی کنند، گفت: ناقلین هپاتیت B می‌توانند ازدواج کنند، اما همسران آن‌ها باید بر علیه این بیماری واکسینه شوند؛ در صورتی که بارداری اتفاق افتد، بررسی زنان باردار از نظر هپاتیت B ضروریست تا از انتقال بیماری به نوزاد پیشگیری شود.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی در خصوص بیماری هپاتیت C، گفت: این نوع هپاتیت از جدی‌ترین بیماری‌های ویروسی است که در صورت مواجهه فرد با این ویروس، در ۸۰ درصد موارد، به نوع مزمن بیماری تبدیل خواهد شد و متاسفانه در صورت مزمن شدن می‌تواند منجر به سیروز، نارسایی و سرطان کبد شود. از آنجا که برای پیشگیری از بیماری هپاتیت C واکسنی وجود ندارد، پیشگیری از بروز این بیماری باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

وی یادآور شد: شیوع هپاتیت C در منطقه مدیترانه شرقی EMRO که ایران نیز در این منطقه واقع است، ۴/۶درصد است.

نوائیان با بیان اینکه ایران کمترین شیوع هپاتیت C در این منطقه را دارد، درباره میزان شیوع آن در کشور توضیح داد: بر اساس آخرین مطالعات انجام شده برآورد می‌شود شیوع هپاتیت C در جمعیت عمومی در ایران کمتر از نیم درصد باشد. کشور‌هایی مانند آذربایجان و پاکستان با شیوع بالای بیماری در همسایگی ایران قراردارند.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی افزود: این بیماری‌ها به دلیل هزینه‌هایی که ایجاد می‌کنند بار سنگینی بر دوش نظام‌های سلامت تحمیل می‌کنند؛ تا جایی که در بسیاری از کشور‌های جهان اولین علت پیوند کبد که بسیار پرهزینه است هپاتیت‌های ویروسی است.

وی درباره چگونگی راه‌های انتقال بیماری، اظهار کرد: راه‌های انتقال بیماری به انواع مختلف هپاتیت و اپیدمیولوژی آن‌ها تفاوت بسیار دارد. هپاتیت B عمدتا از طریق خون و فراورده‌های خونی آلوده، مادر به کودک، تماس جنسی و تماس با سایر مایعات بدنی انتقال می‌یابد.

نوائیان درباره راه‌های انتقال هپاتیت C، افزود: هپاتیت C بیشتر از طریق خالکوبی و تاتو حجامت غیر بهداشتی و سابقه استفاده از سوزن‌های آلوده جهت تزریق مشترک مخصوصا در زندان‌ها ایجاد می‌شود.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: اعتیاد تزریقی در ۱۴۸ کشور جهان از معضلات بهداشتی مهم است. در جهان تعداد معتادان تزریقی مبتلا به هپاتیت B حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر و تعداد معتادان تزریقی مبتلا به هپاتیت C حدود ۱۰ میلیون نفر برآورد می‌شود و متاسفانه همه گیری بی سر و صدا، ولی سریع هپاتیت‌های B و C در میان معتادان تزریقی درحال گسترش است؛ بنابراین معتادان تزریقی پرخطرترین گروه برای انتقال هپاتیت B و C هستند.

وی درباره تلاش برای تحقق شعار امسال سازمان جهانی، گفت: تعهد جهانی تا سال ۲۰۳۰ سرمایه گذاری جهت حذف موارد جدید هپاتیت B و C است و همچنین باید شیوع هپاتیت B به زیر نیم درصد برسد و در مورد هپاتیت C نیز ۹۰ درصد بیماران درمان شده باشند.

نوائیان ادامه داد: با ظهور دارو‌های جدید ضد ویروسی مستقیم الاثر DAAs انقلابی در درمان هپاتیت C ایجاد شده است. بدون درمان در عرض چند سال سیروز ایجاد شده که می‌تواند باعث توقف عملکرد کبد شود و در موارد شدید نارسایی کبدی و سرطان کبد رخ می‌دهد. درمان باعث می‌شود تا تکثیر ویروس در بدن متوقف شود. برای درمان لازم است تا فرد به مدت ۱۲هفته دارو مصرف کند.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه تمامی بیمارانی که درمان شده‌اند لازم است ۱۲و ۲۴ هفته پس از اتمام درمان، مجدداٌ آزمایش (HCV- RNA) PCR انجام دهند، گفت: منفی بودن این آزمایشات به معنی این است که ویروس از بدن فرد پاک شده و فرد درمان قطعی شده است.

وی افزود: از اینرو و به منظور تحقق این اهداف، ضروری است فعالیت‌هایی از قبیل انجام اقدامات حفاظتی و پیشگیرانه برای افراد درمعرض خطر، کشف و تشخیص زودرس موارد ابتلا در افراد پرخطر، آگاه سازی مبتلایان از وضعیت بیماری خود و کسب مهارت‌های لازم برای عدم انتقال بیماری به دیگران، توانمندسازی افراد سالم برای کسب دانش کافی برای حفاظت خود و بهبود کیفیت زندگی مبتلایان به هپاتیت B و C و دسترسی آنان به مراقبت بهداشتی درمانی که باعث کاهش بار بیماری درجامعه می‌شود، انجام شود.

نوائیان درباره اقدامات معاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به منظور پیشگیری و شناسایی افراد مبتلا به هپاتیت، گفت: کارشناسان هپاتیت در دانشگاه شهید بهشتی مطابق با پروتکل اجرایی وزارت بهداشت و رسیدن به هدف حذف هپاتیت تا سال ۲۰۳۰در کشور اقدامات زیادی انجام می‌دهند.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهیدبهشتی آموزش درباره اهمیت بیماری و راه‌های انتقال آن جهت بیماران و خانواده آنان، عموم مردم و پرسنل مراکز بهداشتی و درمانی با تاکید بر عدم استفاده مشترک از وسایلی مانند سرنگ، مسواک، تیغ، ریش تراش و حوله، استفاده از دستکش در پانسمان زخم‌های بیمار را یکی از اقدامات این معاونت برای جلوگیری از شیوع هپاتیت عنوان کرد.

وی افزود: واکسیناسیون گروه‌های هدف شامل نوزادان، افرادی که درمعرض تماس‌های شغلی با خون هستند، مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقی، صاحبان رفتار‌های جنسی پرخطر، زندانیان با سابقه رفتار‌های پرخطر، نزدیکان بیمار، رفتگران شهرداری ها، آتش نشانان، امدادگران اورژانس، زندانبانان، کارشناسان آزمایشگاه‌ها، بیماران همودیالیز کاندید پیوند عضو از دیگر اقدامات این معاونت در این راستاست.

نوائیان یادآور شد: هم اکنون واکسیناسیون گروه‌های درمعرض خطر ازجمله زندانیان و اهدا کنندگان خون دربرنامه جاری وزارت بهداشت و دانشگاه‌هاست.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی تزریق ایمنوگلوبولین ضد هپاتیت B در نوزادان متولد از مادران مبتلا به هپاتیت B را از دیگر اقدامات این معاونت برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت عنوان کرد.

وی با تاکید بر رعایت احتیاطات استاندارد، گفت: از آنجایی که خون و مایعات بدن بالقوه آلوده محسوب می‌شود، رعایت بهداشت شخصی، شستشوی دست، استفاده از لوازم حفاظت شخصی شامل دستکش، عینک، ماسک، گان‌های پوششی برای جلوگیری از تماس خون و مایعات بدن لازم است.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی بر پیشگیری از آلودگی در افرادی که Needle Stick (ایجاد جراحت با ابزار تیز و برنده) شده‌اند تاکید کرد و گفت: همچنین غربالگری گروه‌های هدف شامل اهدا کنندگان خون و فراورده‌های آن، دریافت کنندگان خون، کارکنان بهداشتی درمانی، زنان باردار، نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به هپاتیت، مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقی و افرادی که علائم بیماری مزمن کبدی دارند از دیگر اقدامات این معاونت برای پیشگیری از شیوع این بیماری است.

نوائیان افزود: مراقبت موارد آلوده به هپاتیت شامل بیماران مبتلا به هپاتیت حاد B، عفونت پری ناتال و افرادی که آزمایش HBsAg مثبت دارند نیز بسیار حائز اهمیت است که توسط این معاونت انجام می‌شود.

وی درمان بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن از طریق تجویز دارو‌های خوراکی جدید جهت همه بیماران را از دیگر اقدامات این معاونت عنوان کرد و گفت: همچنین مراقبت اپیدمیولوژیکپ، ثبت و گزارش دهی شامل جمع آوری اطلاعات و برنامه ریزی جهت ارائه خدمات می‌باشد. همچنین جهت پیگیری و بررسی بیماران شناسایی شده، اطلاعات آنان پس از تکمیل فرم بررسی در سیستم پورتال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ثبت می‌شود.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی درباره مبتلایان به هپاتیت B و C در سطح دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: در دانشگاه شهید بهشتی هر ساله نزدیک به ۱۰۰۰ بیمار مبتلا به هپاتیت B و C شناسایی می‌شود و مراقبت و پیگیری آنان توسط پرسنل مراکز و شبکه‌های بهداشت تحت پوشش انجام شده و اطلاعات تمام موارد در سیستم پورتال وزارت بهداشت ثبت می‌شود.

نوائیان افزود: از آنجا که اکثر بیماران از بیماری خود اطلاع ندارند از اهداف مهم برنامه در دانشگاه غربالگری و بیماریابی هپاتیت است.

کارشناس مبارزه با بیماری‌های ایدز و هپاتیت معاونت امور بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی افزود: همچنین برآن هستیم مرکز مشاوره هپاتیت دانشگاه را در مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری دربند شمیرانات راه اندازی کنیم تا مرکز آموزش هپاتیت و مراقبت و درمان بیماران باشد.

وی افزود: همچنین یکی از مراکز فعال و همکار در کنترل بیماری هپاتیت در سطح دانشگاه مرکز تحقیقات گوارش و کبد واقع دربیمارستان طالقانی است.

نوائیان یادآور شد: این مرکز در ارائه خدمات سطح ۳ ارجاع به بیماران مراجعه کننده ارائه خدمت می‌کند که امیدواریم با با همکاری‌های همه سازمان‌های مسئول در کنترل بیماری هپاتیت شاهد حذف آن در سال‌های آینده باشیم.

منبع:فارس