زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مداخلات پرستاری در راديوتراپی

قبل از پرتو درمانی:

آماده نمودن بیمار از نظر روانی و جسمی قبل از پرتو درمانی اهمیت زیادی دارد بطوریکه در حد فهم بیمار برای او توضیحاتی داده شود مبنی بر اینکه روند و طول درمان چگونه خواهد بود؛ نوع اشعه مورد استفاده، محل گرفتار، وضعیت روانی بایستی مد نظر قرار گیرد لذا ضروری است قبل از پرتو درمانی بیمار مورد ارزیابی قرار گرفته و اطلاعات لازمه گردآوری گردد همچنین آزمایشات خونی مثل شمارش گلبولی، اوره نیتروژن خون، کامل ادرار و پاپ اسمیر باید تست شود. استفاده از رژیم غذایی مناسب از جمله کربوهیدرات فراوان، و پروتئین زیاد بایستی مد نظر باشد. چنانچه قرار است بیمار از ناحیه سر و گردن پرتو درمانی شود، ارزیابی و مراقبت از دندانها و گاها استفاده از فلوراید مفید خواهد بود. در زمینه عوارض زودرس و دیررس پرتو درمانی مثل واکنش های پوستی، سندرم پرتوها، التهاب مخاط توضیح داده شد.

در حین پرتو درمانی:

مشاهده و ارزیابی اوضاع  عمومی بیمار در حین پرتو درمانی به خصوص واکنشهای بیمار از اهمیت خاصی برخوردار است. مسئله ایمنی و برخوردهای اصولی در حین پرتو درمانی و بسته بودن درب اتاق ضروریست.

بعد از پرتو درمانی:

آموزش در زمینه نیازهای موجود و احتمالی به این مدد جویان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و مراقبتها بستگی به محل اشعه دیده و ضایعات وارده دراد.مراقبت از پوست به دنبال اشعه درمانی مهم است. به منظور جلوگیری از ضعف، مدد جو باید استراحت کافی بنماید.مسئله رژیم غذایی با توجه به بی اشتهایی مهم است. باز توانی و مراقبت درمنزل از جمله موارد پر اهمیت است مثلا جلوگیری از عفونت، ضربه و حفاظت پوست از نور خورشید و درجه حرارت بالا و پائین بایستی به بیمار گوشزد گردد. به بیمار آموزش داده شود که هر گونه اختلالی که در اعضای بدن اتفاق می افتد به پزشک معالج مراجعه نموده تا درمان صورت گیرد .

آموزش در پرتو درمانی:

1.اشعه چیست؟ اشعه امواج غیر قابل مشاهده، بی بو، بی رنگ، بی مزه است که به منظور تشخیص و درمان به کار گرفته میشود و میتواند  به صورتهای داخلی و خارجی استفاده گردد.

2.آیا اشعه خطرناک است؟ این موضوع بستگی به میزان اشعه مورد استفاده داشته ولی باید دقت داشت بیماری که تحت درمان قرار گرفته برای همیشه حامل ماده رادیو اکتیو نیست و لذا خطرناک نمی باشد. اما در مواردی که بیمار از وسیله رادیو ایزوتوپ داخلی استفاده میکند میتواند برای   دیگران خطرناک باشد و باید مسائل ایمنی در مورد چنین بیمارانی رعایت گردد.

3.چه مواقعی از اشعه اسفاده میگردد؟ اشعه میتواند در تشخیص وضعیت استخوانها، دندانها و دیگر مشکلات کاربرد اشعه باشد، عکسبرداری از قفسه سینه، شکم، کلیه، مشکلات ریوی را مشخص خواهد کرد و حتی اندازه قلب را نیز نشان میدهد.

4.چه مقدار اشعه برای بدن به کار می رود؟ این موضوع بستگی به شکل و نوع تومور موجود در بدن داشته و اصولا به منظور انهدام سلولهای سرطانی بکار گرفته میشود و اثرات مشابه نیز روی سلولهای سالم بدن خواهد داشت.

5.اشعه چه تاثیری روی پوست دارد؟ از آنجا که اشعه ابتدا از لایه های پوستی عبور میکند آسیبهای وارده بیشتر روی پوست میباشد. واکنشهای پوستی میتواند شامل تغییر رنگ، خشکی پوست، زخم، ریزش مو،  اختلال غده عرق و کاهش تعریق و حتی طاول باشد و این مشکل اغلب بیماران تحت درمان با اشعه  است بنابراین مراقبت ویژه از پوست این مدد جویان ضروریست.

 زخم های پوستی باید به خوبی مراقبت گردد. تاولها ترکانده نشود و استفاده از شستشو آب و نمک و روغن مفید نیست.  استفاده از پودرها، الکل، لوسیون، پماد یا خوشبو کننده ها مجاز نیست مگر به دستور پزشک معالج.  حتی الامکان پوست را تمیز و خشک نگه دارید.

 تراشیدن پوست با تیغ صحیح نیست اما پوست صورت را میتوان با ماشین اصلاح برقی تمیز نمود.  استفاده از کیسه آب گرم، کیسه یخ، پدهای گرم، کمپرس گرم روی نواحی آسیب دیده پوست مجاز نیست و استفاده از  این موارد می تواند آسیب پوستی را زیاد کند.  اصولا بدون دئستور پزشک بانداژ و پانسمان پوست و استفاده از چسب مجاز نیست.  استفاده از لباسهای کلفت و ضخیم و خشن برای نواحی آسیب دیده مجاز نیست.  پوستن بدن باید از نور مستقیم خورشید، هوای سرد، وزش باد و باران محافظت گردد.  هرگونه تغییر شکل و ضایعه پوستی جدید( قرمزی، زخم، خارش) باید به اطلاع پزشک معالج برسد و از درمانهای سنتی جدا خودداری شود.

6.تاثیر اشعه روی قسمت‌های دیگر بدن چیست؟ اشعه روی دیگر قسمتهای مختلف بدن تاثیر دارد اما بیشتر در نواحی اشعه دیده واکنش دیده میشود و این واکنش در افراد مختلف متفاوت است. ولی علائمی چون خستگی، سر درد، کاهش اشتها اغلب موارد وجود دارد. در مواردی که پرتو درمانی برای  مدت طولانی استفاده شود تغییرات خونی از جمله کاهش گلبولهای قرمز، سفید و پلاکت اتفاق خواهد افتاد. به دنبال کاهش گلبولهای سفید خون،بعد از پرتو درمانی ریسک عفونت بالا میرود. همچنین کاهش پلاکتهای خون باعث میگردد خونریزی های غیر طبیعی به وجود آید بخصوص خون ریزی از بینی، هماچوری و خونریزی از گوارش اهمیت زیادی دارد که باید مورد ارزیابی قرار گیرد. لذا به دنبال پرتو درمانی کنترل گلبولهای خونی و گزارش موارد غیر طبیعی ضروری است.

تهیه شده توسط مركز آموزشی توانا گستر