خواندنی های پزشكی
زنگ خطری برای جراحان؛رباطهای جراح هم آمدند
نخستین پیوند کلیه در اروپا با استفاده از تکنیک جراحی روباتیک در شهر پیزای ایتالیا بر روی یک زن 37 ساله انجام شد.تاکنون در دنیا تنها دو مرکز آمریکایی (مرکز پزشکی سنت بارنابا در نیوجرسی و دانشگاه ایلیونیز در شیکاگو) این عمل جراحی روباتیک پیوند روباتیک را انجام میدادند.اکنون پزشکان بیمارستان دانشگاهی پیزا اولین عمل جراحی مشابه را در اروپا انجام دادند. در این عمل جراحی از یک روبات جراح به نام «داوینچی» استفاده میشود. این سیستم روباتیک پیشرفته قادر است با حداقل ورود به داخل بدن بیمار عمل پیوند را انجام دهد.در این پیوند روباتیک، ابتدا یک شکاف سه میلیمتری ایجاد شد و از طریق آن دستگاه های روباتیک وارد بدن بیمار شدند سپس یک شکاف کوچک دیگر به طول حدود 5 سانتیمتر ایجاد شد و از طریق آن کلیه اهداکننده وارد بدن بیمار شد.این عضو را یک مادر 56 ساله به دختر 37 ساله خود که از نارسایی مزمن کلیوی رنج میبرد و به سه بار دیالیز در هفته نیاز داشت اهدا کرد.این پیوند که سوم جولای انجام شد کاملا موفقیتآمیز بوده است. پس از آنکه در دقیقه 50 جراحی بخیههای لازم زده شد و خون در کلیه اهدایی جریان یافت، این کلیه بلافاصله عملکرد خود را آغاز کرد و به این ترتیب از زمان دریافت پیوند، بیمار دیگر نیازی به دیالیز ندارد.
وقتی پشهها آلزایمر میگیرند!
محققان دانشگاه فیلادلفیا نشان دادهاند در نوعی پشه میوه وقتی میزان فعالیت پروتئینی كه در ابتلا به آلزایمر دخیل است، 50 درصد كاهش یابد، پشهها دچار مشكلات یادگیری و حافظه در پیری میشوند.پژوهشگران همچنین ادعا كردهاند به كمك داروهایی مثل لیتیوم و اصلاح ژنتیكی میتوانند این پشهها را درمان كنند! در حال حاضر موفقیت درمانی داروی لیتیوم در بهبود آلزایمر به اثبات رسیده و داروهای دیگری برای درمان در دست آزمایش است.مرحله بعدی آزمایش این دارو بر روی موشهای آزمایشگاهی است.
سرطان سینه در انتظار خانمهای وسواسی
یك پژوهش جدید در آمریكا نشان داده است که زنانی كه بیش از حد از مواد شوینده و پاككننده برای تمیز كردن منزل استفاده میكنند دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار میگیرند.متخصصان سرطان سینه در انستیتو آمریكایی سایلنت اسپرینگ بیش از 1500 زن را تحت مطالعه قرار دارند و دریافتند زنان خانهداری كه تمام پنجرهها، حمام و دستشویی و سایر قسمتهای خانه را با مصرف زیاد و افراطی شویندهها تمیز میكنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند.زنانی كه بیشترین میزان استفاده از شویندهها را دارند، دو برابر بیشتر به سرطان سینه مبتلا میشوند. همچنین استفاده از اسپریهای خوشبوكننده هوا یا از بین برنده بیدها و حشرات خانگی با افزایش این خطر ارتباط مستقیم دارد.این اولین پژوهش است كه رابطه بین افزایش مصرف محصولات شوینده و افزایش خطر بروز سرطان سینه را نشان میدهد.گفتنی است، حشرهكشها نیز در تشدید احتمال بروز این بیماری موثر هستند اما به نظر میرسد تاثیر آنها كمتر از شویندهها است.
استفاده مكرر از تلفن همراه سبب وزوز گوش میشود
تحقیقات نشان داده است كه استفاده مكرر از تلفن همراه باعث ایجاد صدای وزوز در گوشها میشود.پژوهشگران دریافتهاند كه استفاده مداوم از تلفن همراه برای مدت بیش از چهار سال احتمال ابتلا به عارضه وزوز گوش را تا دو برابر افزایش میدهد.عارضه وزوز گوش نوعی احساس صدا در گوش است كه به دنبال بروز عفونت گوشی و یا مصرف برخی از موادمخدر عارض میشود.این تحقیقات حاكیست؛ افرادی كه از تلفن همراه خود به طور متوسط 10 دقیقه در روز استفاده میكنند،70 درصد بیشتر در معرض ابتلا به وزوز گوش قرار دارند.این گزارش همچنین حاكی از آن است كه افرادی كه تلفنهای خود را هنگام مكالمه در كنار هر دو گوش خود نگه میدارند و كسانی كه مدت چهار سال یا بیشتر از این وسیله استفاده كردهاند دو برابر بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این عارضه شنوایی قرار میگیرند.آمارها نشان میدهد كه میلیونها نفر در جهان به این عارضه دچار میشوند. متخصصان میگویند؛ شایعترین عامل این عارضه، آسیب به شنوایی از طریق تروما یا تماس با صدای بلند است اما برخی از تغییرات روانی و جسمی مثل افسردگی و بیماری نیز میتوانند عامل بروز آن باشند.
كشف داروهای جدیدبا الهام از سلولهای سرطانی
دانشمندان، پروتئینی را در سلولهای سرطانی شناسایی كردهاند كه به كشف روشهای جدید برای درمان شماری از بیماریها منجر خواهد شد.گروهی از پژوهشگران به سرپرستی پروفسور افشین سمالی از دپارتمان بیوشیمی گالوی در ایرلند دریافته است؛ یك پروتئین تولید شده در سلولهای تحت فشار با یك حسگر تنش تعامل میكند كه امكان میدهد سلولها در شرایط سخت، جان سالم به در برده و به حیات خود ادامه دهند.پروفسور سمالی معتقد است كه درك این تعامل ممكن است به دانشمندان كمك كند تا سلولهای سرطانی را اصلاح كرده تا مطمئن شوند كه در تماس با شرایط سخت دیگر نمیتوانند دوام بیاورند.وی تصریح كرد: این یافته همچنین میتواند كاربردهای مهمی در زمینه تولید داروهای جدید سرطانی داشته باشد. داروهایی كه عملكرد این پروتئین موسوم به «Hsp70» را متوقف میسازد یا مرگ سلول سرطانی را ترغیب كند. در عوض در مورد بیماریهایی كه به مرگ سلول منجر میشود مثل پاركینسون، آلزایمر و دیابت با افزایش سطح پروتئین مزبور میتوان سلول های تحت فشار را نجات داد.
تكنولوژی اپتوژنتیك
گروهی از محققان موسسه بررسی ناراحتیهای عصبی گلادستون سن فرانسیسكو به همراه پژوهشگران دانشگاه سنفورد به رهبری آناتول كوتزر توانستهاند مكانیسم عصبی مرتبط با حركات بدن و بیماری پاركینسون را در مورد موشها شناسایی كنند.این پژوهشگران ژنی را به موشها تزریق كرده و با استفاده از نوعی ویروس ناقل، ژن را مجبور كردند داخل نرونهای مربوط به سیگنالهای مستقیم و غیرمستقیم حركت كند؛ این ژن از نوعی جلبك سبز استخراج شده و نسبت سنتز پروتئینی به نام ChR2 به كمك نور آبی میشود.بعد از این مرحله محققان از یك فیبر نوری به ضخامت یك تار مو در مغز موشهایی كه از نظر ژنتیكی اصلاح شده بودند كمك گرفتند؛ با استفاده از لیزر و نور آبی سلولهای دارای ژن ChR2 فعال و با خاموش شدن نور غیرفعال میشوند.به این ترتیب پژوهشگران قادر بودند خود میان سیگنالهای مستقیم و غیرمستقیم یكی را انتخاب كنند.به كارگیری این روش در موشهای مبتلا به پاركینسون و فعالسازی سیگنال مستقیم سبب بهبود حركات و كاهش نشانههای بیماری در موشهای مبتلا شد.به طور حتم به كارگیری تكنولوژی اپتوژنتیك در انسان به این شكل امكانپذیر نیست اما میتوان داروهایی تولید كرد كه بتواند این سیگنال عصبی را نشانه بگیرد.
بوتاكس برای میگرن هم مجوز درمان گرفت
ابتلا به میگرن حاد، ناراحتی است كه نه تنها خود فرد بلكه اطرافیان را هم به شدت آزار میدهد.متاسفانه بسیاری از مبتلایان به داروهای موجود جواب نمیدهند.با این حال به نظر میرسد داروی بوتاكس كه سالهاست برای رفع چروك توسط متخصصان پوست و مو تجویز میشود میتواند در درمان میگرن هم موثر باشد.آژانس نظارت بر دارو و محصولات بهداشتی انگلیس (MHRA) با توجه به نتایج بررسیهای كلینیكی صورتگرفته مجوز استفاده از این داروی تزریقی را برای درمان میگرن صادر كرده كه در حقیقت نخستین مجوز در سراسر دنیاست.بوتاكس یا سم بوتولیك نوعی پروتئین سنتزشده فلجكننده اعصاب است كه به شكل طبیعی توسط باكتری Clostridium botulinum تولید میشود.محققان پس از آزمایش این سم بر 1384 فرد 18 تا 65 ساله كه حداقل 15 روز در ماه مبتلا به سردرد بودند، متوجه شدند 2 بار تزریق بوتاكس به ماهیچههای خاصی در گردن و سر سبب كاهش 4/8 روزه سردردها و كاهش 50 درصدی آثار میگرنی در فرد میشود.در حال حاضر تنها استفاده از بوتاكس برای سردردهایی مجاز است كه بیش از 15 روز در ماه ادامه داشته باشد و 8 روز آن شامل سردرد میگرنی باشد.
كاربرد شیشه خرده در درمان سرطان
محققان توانستهاند به كمك نانوذرات، راه درمانی برای سرطان بیابند كه تنها سلولهای سرطانی را نشانه میگیرند و آسیبی به سلولهای سالم نمیرسانند و ضرری برای ارگانیسم ندارد.درمان سرطان در حال حاضر تنها به جراحی، رادیوترابی و شیمیدرمانی محدود شده است.نانوتكنولوژی یا تكنولوژی میكروسكوپیك از جمله تكنولوژیهای بسیار دقیق در حوزه پزشكی است.دانشگاه كالیفرنیا در لسآنجلس به همراه محققان موسسه California Nano Systems و مركز سرطان Jonsson Comprehensive با استفاده از نانوذرات سیلیس توانستهاند به تازگی سرطان را در موشها درمان كنند.این ذرات در خون شناورند اما بیشتر در اطراف تومورهای سرطانی متمركز میشوند و بعد از گذشت 4 روز از آغاز تزریق توسط ادرار و مدفوع دفع میشوند.گرچه به نظر میرسد استفاده از این تكنیك در درمان سرطان بسیار موثر است اما قبل از اجرای آن بر روی انسان، محققان هنوز به دنبال بهبود روش و اجرای طراحی مبنی بر قرار دادن ملكولهایی بر سطح نانوذرات به منظور هدف خاص قرار دادن تومورهای سرطانی و همچنین تهیه نانوماشینهایی به منظور كنترل آزادسازی دارو در سلولها هستند.در ضمن آزمایشات بیشتری لازم است تا دوز دقیق دارو برای درمان انسان مشخص شود.
فستفود عامل افزایشابتلا به دیابت در آسیا
میزان ابتلا به دیابت در ویتنام به شدت افزایش یافته است و این در حالی است كه محققان دلیل این افزایش در آسیای جنوب شرقی را شیوه غلط زندگی میدانند. بررسیها نشان داده است حدود 11 درصد مردان و 12 درصد زنان در شهر Ho chi minh ویتنام مبتلا به دیابت نوع 2 درمان نشده هستند كه به این آمار باید 4 درصد مبتلایان درمانشده را نیز اضافه كرد.به عقیده محققان مركز پزشكی گاروان استرالیا افزایش مصرف فستفود و شیوه غلط زندگی عامل اصلی این افزایش ابتلا است كه متاسفانه در بسیاری از كشورهای آسیایی نظیر تایلند، مالزی، سنگاپور و كامبوج هم دیده میشود.این نوع غذاها به دلیل داشتن قند و چربی بالا و فعالیت فیزیكی مردم عامل اصلی ابتلا به دیابت، ناراحتیهای قلبی عروقی، نابینایی و نارسایی كلیه است.
Ars از مرگ تا شفاء
گروهی از محققان موسسه علمی تحقیقاتی Inserm ادعا كردهاند میتوانند به كمك سم مهلك آرسنیك بیماران مبتلا به لوسمی را درمان كنند.تحقیقات پژوهشگران موسسه انسرم به همراهی محققان موسسه CNRS و دانشگاه Paris Diderot نشان داده است كه ملكول غیرارگانیك آرسنیك تولید فرم راكتیو اكسیژن را فراهم میسازد.تولید همین رادیكالهای آزاد سبب ایجاد نوعی ارتباط شیمیایی بین دو انكوپروتئین به نامهای PML و RARA میشود.از سوی دیگر آرسنیك خود میتواند روی این دو انكوپروتئین سوار شود و همین سوار شدن است كه مانع از فعالیت درست پروتئین در زنجیره تنفسی سلولی شده و كشنده است.در بیماران مبتلا به لوسمی دقیقا همین اتصال آرسنیك به پروتئین است كه مفید بوده و سبب تولید بیشتر اتصالات شیمیایی بین دو انكوپروتئین میشود و از تجمع آنها در بدن پیشگیری میكند در نهایت آرسنیك سبب نابودی انكوپروتئینها شده و بدون این پروتئینها سرطان هم نابود میشود.
كاربردهای والپروئیكاسید بیشتر میشود
محققان دانشكده پزشكی دانشگاه ماساچوست مدعیاند موفق به شناسایی درمانی جدید برای زوال عصبی شبیكه شدهاند كه در نهایت به نابینایی مبتلایان ختم میشود.دلیل ابتلا به این بیماری از بین رفتن سلولهای دریافتكننده نور است.از هر 4 هزار نفر یك نفر به این بیماری دچار میشود و اولین نشانه آن از دست دادن دید در شب یا كاهش دید پیرامونی است.در نهایت نیز پیشرفت بیماری سبب كوری در 40 سالگی میشود.
اسید والپروئیك كه بیش از این از سوی FDA مجوز استفاده برای درمان صرع، میگرن و ناراحتیهای دوقطبی را كسب كرده است، میتواند در درمان زوال عصبی شبیكه نیز مفید باشد.بررسیها نشان داده است 40 ژن مختلف با این بیماری در ارتباط هستند و درمانهای كنونی تنها بر تجویز مكملهای غذایی نظیر مكمل ویتامین، دور ماندن از نور یا درمانهای ژنتیكی متمركز بوده است.در حالی كه استفاده از اسید والپروئیك میتواند با حد زیادی جلوی از بین رفتن سلولهای دریافتكننده نور را گرفته و مانع پیشرفت بیماری شود.