خال ها در هر جايي از بدن و به شکل ها و اندازه هاي مختلف، گروهي يا منفرد مي توانند ديده شوند. يکي از انواع خال که شايعتر مي باشد، خال هاي ملانوسيتي است در واقع يک تومور خوش خيم حاصل از تکثير سلولهاي رنگ دانه ساز ملانوسيتي است که در واقع يک تومور خوش خيم حاصل از تکثير سلولهاي رنگ دانه ساز ( ملانوسيت ) محسوب مي شود .
زمان بروز خال :
خال ها اغلب در طول ۲۰ سال اول زندگي به وجود مي آيند ؛ ولي ممکن است تا ۴۰ سالگي و يا بيشتر هم ظاهرشدن شان ادامه يابد . به اين نوع خال ها ، خال هاي اکتسابي مي گويند و بيشتر اشخاص تعداي از اين خال ها را روي بدن خود دارند ( گاهي اوقات ۴۰ عدد يا بيشتر ) . در موارد نادري نيز خال ها از زمان تولد وجود دارند که به آن ها ، خال هاي مادرزادي گفته مي شود و در حدود يک درصد نوزادان هنگام تولد به اين خال ها مبتلا هستند .
تغييرات خال ها :
خال ها مسطح ، پهن و نرم و همان گونه که گفته شد به رنگ قهوه اي و يا سياه هستند ( شبيه کک و مک ) ؛ اما به مرور زمان بزرگ تر شده و روي بعضي از آنها ممکن است مو ظاهر شود .
تغيير شکل خال کاملاً تدريجي و کند است و خال هايي که زماني مسطح و تيره رنگ بوده اند ، به تدريج گوشتي ، گنبدي شکل و کم رنگ مي شوند ؛ ولي ، بعضي از آن ها به هيچ وجه تغيير نمي کنند ( مثل خال هاي کف دست و پا که مسطح و تيره باقي مي مانند و در نهايت بسياري از انها به تدريج از بين مي روند ) و يا برخي برجسته و گوشتي شده و به وسيله ي پايه اي باريک ، مانند زايده اي گوشتي آويزان مي مانند ، سير تغييرات گفته شده در مورد خال بسيار کند است و شايد حدود ۵۰ سال طول بکشد .
چه نوع خالي احتمال بدخيمي دارد ؟
شانس سرطاني شدن خال هاي معمولي بسيار اندک است ؛ اما اين خطر در مورد بعضي از خال ها بيشتر است . خال هاي مادرزادي : اين خال ها شانس بيشتري براي تبديل شدن به سرطان بدخيم نوع ملانوما را دارند . بيشترين خطر سرطاني مربوط به خال هاي مادرزاي بزرگ با قطر بيشتر از ۲۰ سانتيمتر است .
خال هاي ديس پلاستيک :
اين خال ها معمولاً بزرگ تر از خال هاي معمولي هستند و از نظر ظاهري نامنظم و رنگ غيريکنواخت دارند . ( مثلاً قسمتي از خال قهوه اي تيره و اطراف آن روشن است ) که معمولاً زمينه ي خانوادگي و ارثي دارند . کساني که از اين نوع خال دارند ۱۰ برابر بيشتر دچار سرطان نوع ملانوماي بدخيم مي شوند . اگر فکر مي کنيد خال شما از نوع ديس پلاستيک و غيرعادي است با متخصص مشورت کنيد .
خال هاي آبي :
به شکل يک برجستگي آبي رنگ با سطح صاف و کمي برجسته هستند ، که معمولاً قطري کم تر از يک سانتيمتر دارند . شايع ترين مناطق درگيري ، اندام ها ، باسن و صورت است . اگر چه رشد پيش رونده و سرطاني اين خال نادر است ، ولي احتمال آن کمي بيشتر از خال هاي معمولي است .
خال مرکب:
خال مرکب، برجسته بوده و ظاهر آن دایره‌ای یا بیضی و متقارن است. عموما به رنگ قهوه‌ای روشن یا تیره است. عموما سطحی کاملا صاف یا اندکی ناصاف دارد. این خالها در دوران بلوغ و یا در زمان بارداری رشد کرده و بزرگتر و پررنگ‌تر میشوند. مشاهده شده که این خالها بر روی موی زبر و تیره پدید می‌آید. بروز خال مرکب در بدن رایج‌تر است.
خال داخل درمی:
خال های داخل درمی یکی دیگر از انواع خال است که ظاهری برجسته و گنبدی شکل کروی و نرم دارند. این نوع خال هم رنگ پوست یا اندکی متمایل به رنگ قهوه‌ای است. در سنین بالا بروز این نوع خال شایع است. امکان دارد روی خال چند تار مو دیده شود. ناصاف و گاهی مانند زگیل است.
خال با هاله ی سفید:
این نوع خال حاشیه ای از پوست سفید به پهنای ۲۵ میلیمتر در اطراف دارد و بیشتر در حوالی بلوغ دیده می شود. شایع ترین محل این نوع خال در پشت می باشد. واکنش های ایمنولوژیک می توانند باعث بی رنگ شدن اطراف خال و حتی باعث کنترل و از بین بردن خال گردند. اگر چه این نوع خال در افراد جوان نیازی به پیگیری ندارد ولی در افراد مسن تر بایستی ملانوم بدخیم را در نظر گرفت و در صورت هر گونه شک بایستی اقدام به نمونه برداری نمود.
خال اسپیتز:
خال اسپیتز در هر سن و سالی بروز میکند اما در کودکی شایع‌تر است. رنگدانه ملانین آن کم و عروقش زیاد است. شباهت زیادی به ضایعه عروقی دارد. اسپیتز خوش خیم است اما در تست بافت شناختی به ملانوم بدخیم شبیه است.
خال اسپیلوس:
این نوع خال به شکل ضایعات کنار هم که اندازه آن از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متغیر است، دیده میشود. .پوست این ضایعات به رنگ طبیعی یا تیره‌تر از معمول است. در چند مورد ایجاد ملانوم بدخیم روی این خالها دیده شده است. بهتر است در صورت بروز این نوع خال، آن را بردارید.
خال بکر:
این نوع خال در دوران بلوغ و بیشتر در آقایان ایجاد میشود. ظاهر آن به شکل لکه قهوه‌ای رنگ به اندازه یک کف دست است. و اکثرا بر روی شانه و بازو یا جلوی قفسه سینه ایجاد میشود. گاهی پس از یکی دو سال موهای خشن روی خال رشد میکند.
خال مادرزادی:
خال مادرزادی در حدود ۱% از نوزادان دیده میشود. این خالها اثر منفی بر زیبایی نوزاد دارند. در اندازه‌های کوچک، متوسط و بزرگ دیده میشوند. خال های بزرگ، بیش از ۲۰ سانتی متر قطر دارند و گاهی آن قدر بزرگ هستند که بخشی از بدن یا اندام نوزاد را می‌پوشانند. با توجه به اندازه خال باید اقدامی مناسب صورت گیرد. در ۴ تا ۶ درصد نوزادان خطر ایجاد سرطان بدخیم پوست یعنی ملانوم وجود دارد. گاهی خالهای مادر زادی در بدو تولد بسیار کمرنگ است و به همین دلیل زیاد مورد توجه نیست. در دوران بلوغ این خالها تیره‌تر شده و موهای خشن روی آنها رشد میکند.
خال ملانوسیتی:
ممکن است خالها بدلیل افزایش و تجمع سلولهای رنگدانه ساز ایجاد شوند که به آنها خال ملانوسیتی میگویند که اگر از بدو تولد باشد مادرزادی و اگر بعدا ایجاد شود اکتسابی است.
خال عروقی:
گاهی هم خالها از تکثیر و افزایش لایه داخل رگها به وجود میآیند که به آنها خالهای عروقی گفته میشود. خال عروقی بصورت لکه های قرمزرنگی در صورت و بدن دیده میشوند و بیشتر مردم آنها را با عنوان ماه گرفتگی میشناسند.
خال مویی:
برخی اوقات هم خالها بدلیل افزایش پیاز مو ایجاد میشوند که به خالهای مویی معروف هستند.
خال غدد سبابه:
افزایش غدد چربی ساز هم میتواند باعث ایجاد خالهای غدد سباسه شود.
مهمترین عامل تعیین کننده تعداد خال افراد در سنین مختلف ، زمینه ژنتیکی، سابقه مصرف داروها بخصوص شیمیدرمانی و سوختگی است. ژنتیک افراد مشخص میکند هر فردی به چه شکلی، چه زمانی و در کدام قسمت از پوستش خال داشته باشد.
علائم هشدار دهنده در مورد خال ها :
اگر در خال هاي صورت و يا بدن به يکي از علائم زير برخورد کرديد به متخصص مراجعه کنيد .
۱ - عدم تقارن :خال هاي غيرسرطاني معمولاً شکل مدور ، گرد و يا بيضي شکل دارند ، اما ، نامتقارن بودن در خال هاي سرطاني شايع تر است .
۲ - نامنظم بودن لبه ي خال : مضرس و دندانه دار بودن لبه ي خال نيز يکي ديگر از علائم مطرح کننده ي سرطان است .
۳- غيريکنواخت بودن رنگ خال : وجود سايه روشن هاي رنگ در يک خال به شکلي که مثلاً قسمتي از خال قهوه اي تيره ، سياه و قسمت هاي ديگر قهوه اي روشن ، قرمز ، يا رنگ هاي ديگر باشد نير ، نيازمند توجه است .
۴ - اندازه خال : خال هاي سرطاني معمولاً بزرگ تر از خال هاي معمولي هستند . ابعاد بالاتر از ۶ ميلي متر يکي ديگر از علائم مطرح کننده ي سرطاني بودن خال است .
۵ - پيدايش تغييرات : تغييرات کاملاً مشخص و سريع در اندازه ، شکل و رنگ خال ها و پيدايش علايمي مانند خارش ، سوزش ، برجسته شدن ( سريع ) سفت شدن يا نرم شدن خال ، رنگ آبي مايل به سياه، تورم، دلمه، ترشح، خون ريزي و زخم مطرح کننده ي سرطان پوست از نوع ملانوم است. که بايد هر چه سريع تر درمان شود.
هر شخصي بايد نسبت به خال هاي بدن خود آشنايي کامل داشته باشد تا در صورت پيدايش تغييرات ذکر شده به سرعت متوجه شود و اقدام به درمان کند . اين نکته به خصوص در افرادي که مبتلا به خال هاي ديس پلاستيک ( غيرعادي ) هستند و آنهايی که خالهاي مادرزادي با قطر بزرگ تر از ۲۰ سانتي متر دارند، و هم چنين آن هايي که خود يا عضوي از اعضاي خانواده شان مبتلا به سرطان پوست بوده اند ، اهميت بيشتري دارد .
نکته :
وجود خال در مناطقي که مرتب تحريک مي شوند ، منجر به سرطاني شدن خال نمي شود . مثلاً تراشيدن مکرر صورت و تحريک خال در مرداني که در ناحيه ي صورت خال دارند ، باعث سرطاني شدن خال نمي شود.
ظاهر شدن مو روي خال به هيچ وجه نشانه اي از سرطاني شدن خال نيست.
پيدايش خال هاي جديد، تعدد آنها و محل بروز خال ها، تحت کنترل ژن هاي فرد بوده و قابل پيشگيري نيست. زاد و ولد و تکثير در مورد خال ها معني ندارد ، بنابراين خال هاي بزرگتر و قديمي تر نمي توانند خال هاي جديد ايجاد کنند و اصطلاح خال دختر و خال مادر بي معني است .
جراحي کردن خال هاي معمولي هيچ وقت باعث سرطاني شدن خال نمي شود .
درمان خال ها از نظر زيبايي يا پيشگيري از سرطاني شدن آنها چه موقع ضرورت مي يابد ؟
در اصل درمان خال ها جراحي است و چون جراحي خال معمولاً با به جا ماندن جاي زخم همراه است ؛ لذا بايد در مورد برداشتن خال زماني تصميم گرفت که جاي زخم جراحي آن از خود خال کم تر جلب توجه کند . روش هاي ديگري هم براي برداشتن خال نظير سوزاندن، تراشيدن، ليزر و ماليدن اسيدهاي سوزاننده بر روي خال مرسوم است که از نظر علمي خالي از اشکال نيستند.
منبع : بیتوته
