زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

گفتگو با استاد دکتر پرویز طوسی؛ متخصص پوست، فلوشیپ فوتودرماتولوژی، مدیر گروه پوست و رییس مرکز تحقیقات پوست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی 

جناب آقای دكتر طوسی بفرمایید كه این مركز چه زمانی فعال شد و عملاً‌ از چه زمانی آغاز به كار كرده است؟

مركز تحقیقات پوست دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی از حدود ده سال قبل در بیمارستان لقمان حکیم تأسیس شد و پس از حدود دو سال به بیمارستان شهداء تجریش منتقل شد.

بعد از مدتی دو آزمایشگاه تحقیقاتی با وسایل كافی در بیمارستان راه‌اندازی کردیم که با همكاری اعضاء هیأت علمی گروه پوست و دونفر PH.D  كار پژوهش را ادامه دادیم.

طی یازده سال گذشته همه ساله طرح‌های تحقیقاتی در زمینه‌های مختلف توسط همکاران به انجام رسیده، به‌طور مثال در مورد بیماری پمفیگوس كه بیماری شدید و خطرناكی است طرح‌هایی داشتیم كه مقالات آن در مجلات معتبر بین‌المللی نیز به چاپ رسیده است. در رابطه با بیماری ویتیلیگو و پسوریازیس تحقیقاتی داشتیم و مقالاتی به چاپ رسیده است.

در سال 1394 حدود 37 مقاله منتشر شده و 27 طرح تحقیقاتی نیز در جریان است. در این سالها ما یك واحد كشت سلولی راه اندازی کردیم كه سلول‌های پوست را كشت دادیم و پوست مصنوعی ساختیم و تعدادی از آنها روی بیماران سوختگی استفاده شده و نتایج خوبی به همراه داشته است ولی هنوز استقبال كافی از این پوست به عمل نیامده!! به نظر من به خاطر این است كه جراحان پلاستیك باید علاقمند به این مسأله باشند و این كار را برای اینگونه مریض‌ها انجام دهند و از پوست مصنوعی استفاده كنند.

البته برای بعضی از سلول‌های بنیادین پوست نیز كارهایی انجام می‌شود. برای بیماری اپیدرمولیز (E.B) كه ارثی و ضایعات تاولی است و از بدو تولد ضایعات و  دفرمیتی و چسبندگی انگشتان دست را به همراه دارد و زخم‌های آن در ناحیه  مخاط دهان هم دیده می‌شود، کارهای زیادی انجام گرفت. تعدادی زیادی بیمار جمع‌آوری شد و تحقیقاتی از نظر تشخیص نوع بیماری در مورد آنها انجام گرفت.

طرح تحقیقاتی دیگر در مورد سرطان پوست توسط آقای دكتر رضا رباطی و همکاران در منطقه شمیران با همكاری بخش معاونت بهداشتی دانشگاه روی بیش از 1000 نفر انجام شد در این طرح اپیدمیولوژیک نتایجی در مورد انواع و شیوع سرطان‌های پوستی بدست آمد.

دانشگاه از زمانی كه فعالیت خود را آغاز کرد بخش امراض پوستی در اختیار داشت. لطفا راجع به  پایه‌گذاری رشته پوست در کشور بفرمایید.

ابتدا رشته پوست در دانشگاه تهران تأسیس شد. در سال 1313 کرسی بیماریهای پوست و آمیزشی در دانشگاه تهران تشکیل و استاد مرحوم دکتر محمد صدری بعنوان سرپرست آن منصوب گردید سپس درمانگاه و بخش کوچکی در بیمارستان سینا تأسیس شد، همزمان با این تشکیلات درمانگاه بیماری‌های پوست و آمیزشی در بیمارستان رازی با سرپرستی مرحوم استاد دکتر محمدعلی ملکی و همکاری دکتر حسن محقق یزدی تشکیل گردید.

در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی 50سال پیش درمانگاه پوست و بخش پوست در بیمارستان جرجانی راه اندازی شد، در سال 1352بیمارستان لقمان‌الدوله و در سال1358 در بیمارستان شهید مدرس بخش پوست افتتاح شد.

در سال 1367 بخش پوست بیمارستان شهید مدرس به بیمارستان بوعلی منتقل شد. در سال 1384 بخش پوست بوعلی تعطیل و بخش پوست در بیمارستان شهدا افتتاح شد.اکنون دانشگاه ما دو بخش پوست در بیمارستان شهدا تجریش با 17تخت و لقمان حکیم با 12تخت دارد و همکاران آموزش، پژوهش و درمان اشتغال دارند.

در بیمارستان شهداء تجریش كه امكانات خوبی دارد نیز از حدود یازده سال پیش بخش پوست تأسیس شده و درمانگاه این بیمارستان دارای دستگاه‌های مختلف از جمله کوتر، کرایو، امکانات جراحی سرپایی، لیزر، تجهیزات فتوتراپی و آزمایشگاه پاتولوژی است.

تعدادی دستیار فلوشیپ درماتوپاتولوژی نیز داریم. روزانه حدود یکصد بیمار در این درمانگاه توسط همكاران هیأت علمی در شیفت‌های صبح و عصر ویزیت می‌شوند. تعدادی پاتولوژیست برجسته كه در كشور كم‌نظیر هستند نیز داریم و سالانه یكی دو نفر دوره فلوشیپ درماتوپاتولوژی را می‌بینند.

امسال به همت دانشگاه و وزارتخانه، دوره فلوشیپ كازمتیك درماتولوژی یا زیبایی پوست راه‌اندازی خواهد شد. در حال حاضرسالانه یک نفر در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و یکنفر در دانشگاه علوم پزشکی تهران پذیرفته شده و یك دوره یك سال و نیمه را زیر نظر متخصصین پوست  و همکاری جراحان پلاستیک خواهند گذراند.

این رشته در دنیا نیز وجود دارد و چه شد كه به این فكر افتادید؟

بله. در دنیا تعداد زیادی رشته‌‌های مختلف فلوشیپ مرتبط با پوست وجود دارد. برای مثال‌ در آمریكا حدود 50 سال است كه رشته تازه تصویب ما یعنی زیبایی پوست وجود دارد و متخصصان با همکاری سایر متخصصان رشته‌‌های مرتبط آموزش می‌بینند البته مجله هم دارند.

در فرانسه نیز این رشته قدیمی است و در اكثر كشورهای پیشرفته نیز فلوشیپ‌‌های  مشابهی وجود دارد.

رشته فلوشیپ درماتوپاتولوژی سابقه طولانی دارد. با وجود تکنیک‌های نوین از جمله موهزسرجری (MOHS) برای سرطان‌های نواحی از پوست که مقدار پوست كافی نیست تا با حاشیه مناسب جراحی شود.

این امکان وجود دارد كه لایه لایه پوست را برداشته و به پاتولوژی ‌بدهند. این کار تا جایی كه به پوست سالم برسند توسط متخصص پوست و یا جراح پلاستیک انجام می‌شود با هدف اینكه پوست سالم تا حد ممکن حفظ شود.

برای نقاطی مثل كنار چشم و چین بینی و لب که نسج کافی نیست این کار انجام می‌شود.

فلوشیپ بیماری‌های پوست كودكان، فعلا در دانشگاه تهران راه‌اندازی شده است. این رشته چون  به بیماری‌های  مادرزادی پوست و امراضی که در سنین كودكی دیده می‌شود توجه دارد بسیار مهم است.

برخی بیماری‌های پوست اطفال از نظر تشخیص و درمان مشكلاتی دارند به همین خاطر نیازمند توجه و تخصص می‌باشند.

این رشته‌های فلوشیپی پوست تعدادشون در دنیا چند مورد است؟

حدود پنج، شش مورد است.

پدیاتریک درماتولوژی، پروسیجرال درماتولوژی، درماتوپاتولوژی، فوتودرماتولوژی و لیزر، ایمونودرماتولوژی و كازمتیك درماتولوژی و MOHS surgery دانشگاه علوم پزشکی تهران و كرمان هر کدام یک نفر در پاییزسال 1395پذیرش در رشته فلوشیپ پوست اطفال دارند در رشته زیبایی پوست نیز در سال 95 دانشگاه‌‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی هر کدام یک نفر پذیرش خواهند داشت.

راجع به اهمیت این رشته‌ها با توجه به جمعیت و توزیع متخصص در سراسر كشور بفرمایید.

رشته پوست بیماری‌های فراوانی دارد. برخلاف تصور عموم كه فكر می‌کنند ساده و راحت است شاید حدود 2000 بیماری دارد كه 30-40 مورد آن شایع است. به عنوان مثال آكنه که حدود 80 درصد افراد در دوران بلوغ گرفتار آن خواهند شد و یا اگزماهای مختلف كه حدود 30 درصد مردم گرفتار آن می‌شوند.

بسیاری از بیماری‌ها مثل گال، شپش، امراض ویروسی و سالك كه در كشورمان  بومی است و یا جذام كه الان ریشه‌كن شده است. امراض پوستی با توجه به تغییرظاهر بیمار از نظر روانی بسیار صدمه زننده می‌باشند.

از نظر زندگی خانوادگی و اجتماعی به‌طور مثال‌ آكنه كه گاهی اسکار آن مادام‌العمر می‌ماند. حتی این جوش‌ها باعث افسردگی و انزوا از جامعه می‌شود. حدود سی درصد بیماری‌های پوستی با مسائل روانی مرتبط است.

استرس‌ها می‌تواند باعث تشدید و یا ایجاد بیماری‌های پوستی شود از اینرو با اختلالات اعصاب و روان ارتباط نزدیکی دارد. امروزه  به علت پیشرفت و رفاه در جوامع، ظاهر و زیبایی خیلی مورد توجه  قرار می‌گیرد. یك سری ابزار و امکانات و تکنیک‌هائی پیدا شده مثل لیزر و عمل‌های زیبایی و یا بوتاكس كه در این روش‌ها عوارض و یا سوء‌مصرف نیز فراوان دیده می‌شود.

برخی از رشته‌ها كه ربطی به پوست هم ندارند وارد كارهای زیبایی پوست شده‌اند و چون بیماری‌ها و عوارض این كار را نمی‌شناسند، عوارض جدی ماندگار برای مردم ایجاد می‌كنند. متاسفانه مردم تصور می‌كنند این افراد که اقدامات درمانی پوست را انجام می‌دهند، متخصص پوست هستند...! به آنها مراجعه می‌كنند و مشكلاتی برایشان پیش می‌آید که گاهی منجر به شكایت می‌شود.

تكنولوژی‌ها از چه سال‌هایی وارد رشته پوست شده؟

حدود پانزده، بیست سال است که تکنولوژی‌‌های نوین در تخصص پوست ورود پیدا کرده است. بسیار سریع پیشرفت كرده و روز به روز دستگاه‌های مختلف و لیزر‌‌های جدیدی بوجود می‌آید.

برای برداشتن موهای زائد و یا لك‌‌ها و خال‌های رنگی یا تراش پوست، دستگاه‌های كم عارضه تری پدید آمده است ولی توجه داشته باشم که این تکنولوژی‌‌های کارآمد باید در دست متخصصانی باشد که پوست را می‌شناسند.

اگر به عنوان مثال خال و بافت سرطانی را نتوانند از یکدیگر تشخیص دهند یا خال را بدون آنکه پاتولوژیست بررسی کند بردارند، احتمال بروز پیامدهای ناگوار وجود دارد.

مردم باید حتماً بدانند كه تفاوت متخصص پوست که چهار سال تحصیل می‌کند از فردی که روی پوست کار می‌کند و غیر متخصص است چیست.

متاسفانه هنوز جا نیفتاده است. البته در برخی كشورهای خارج نیز این مسائل وجود دارد. به خاطر بازار کار و تجارت، مسائل اخلاقی و وجدانی ضعیف شده است.

این فناوری‌ها به تشخیص و درمان پوست كمك كرده و یا فقط جنبه تجاری دارد؟

هر كدام از این ابزار و فناوری‌‌ها  اندیكاسیون مربوط به خود و عوارض خاص خود را دارد و اگر نابجا بكار رود تأثیر مناسبی نخواهد داشت. موجب بدتر شدن عارضه می‌شود.

تعدادی از بیماری‌‌ها مانند ضایعات عروقی، لك، موی زائد و یا جوان‌سازی ممکن است به لیزر پاسخ مناسبی دهد ولی به عنوان مثال اگر پوست‌های سبزه را در زمان نامناسب تراش بدهند لكه تیره ایجاد شده و برجای می‌ماند.

مهم‌ترین كار پزشك تشخیص است و اینکه ببیند اندیكاسیون انجام شود یا خیر.

من بیماری را دیدم كه هرگز لیزر برای وی فایده‌ای نداشته ولی حدود یازده جلسه لیزر انجام داده بود. متأسفانه یك سری پزشكان به این سمت رفتند و دل به درمان بیماران  پوست نمی‌دهند.

 در کل برای كشورهایی مثل ما كه درآمد كافی برای خانواده وجود ندارد وقتی پزشک تجویزی انجام می‌دهد، مریض قبول می‌کند ولی باید از خرج روزانه‌اش بزند و بعد هم نتیجه نگیرد و دچار عوارض شود و... .

ما این مقدار به عمل‌های زیبایی در کشور نیاز نداریم كه تعداد زیادی از مردم بیایند به عنوان مثال بوتاكس بزنند یا ... . اول باید زندگی‌مان تأمین شود به سلامت، تغذیه و ورزش فکر کنیم و اگر درآمد زیادی داشتیم به دنبال كارهای زیبایی برویم.

شركت‌‌ها با تبلیغات زیاد این دستگاه‌ها را وارد می‌كنند و اشخاص بی‌تجربه این دستگاه‌ها را با پول زیاد تهیه می‌كنند. باید پول خرید آن تامین شود.

در بسیاری از کشورهای پیشرفته مردم بیمه هستند و رابطه مالی با پزشک ندارند، البته مشکلاتی نیز دارند ولی روی هم رفته وضعیت بهتری دارند. در کشور ما باید ارتباط پولی بین پزشک و بیمار نباشد و زندگی پزشک تأمین شود.

اگرچه طرح تحول سلامت کمک خوبی به بیماران کرده است.

باید رابطه پزشک و بیمار تعریف شده باشد. اگر كسی بخواهد از پزشكی سرمایه دار شود باید پا روی وجدان بگذارد.

با پزشکی باید یك زندگی مرفه نسبی داشته باشی، علاقه هم داشته باشی. پزشكی مسئولیت و استرس و فشار دارد و برای هر بیمار نگرانی و این مشكلات هم وجود دارد كه باید به هر حال حل شود ولی تا به حال كه نشده و به این سادگی‌ها هم نیست.

شاید با این مشکلات و دغدغه‌ها و درآمد پایین، تمایل ورود به پزشکی در سال‌های آینده کم شود.

رشته تخصصی پوست در ایران مدیون چه افرادی است؟

در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران دكتر ناصر شرقی، دکتر محمدعلی ملکی، دكتر حسن محقق یزدی، دكتر پاشا محققی، دكتر بیوک ودود سیدی، دكتر اردهالی، دکتر سردادور، دكتر رواقی و خانم‌ها دكتر شمس و دكتر ولی‌خانی و... خدمات و تلاش‌های ارزنده‌ای از حدود بیش از پنجاه سال پیش به رشته پوست ارائه کرده‌اند.

متاسفانه تعدادی از این عزیزان در قید حیات نیستند. امروزه اساتید خوبی در دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی و دانشگاه‌های شهرستان‌ها در رشته پوست فعالیت می‌کنند. فضای درمانی بیمارستان نیز با امكانات مورد نیاز مجهز شده است.

در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی (دانشگاه ملی سابق) نیز پروفسور سمیعی و دكتر عبدالمجید مرتضوی همچنین خانم دكترفائزه احمدی، مرحوم دكتر جعفر مؤید  كه ایشان نیز استاد در بیمارستان مدرس بودند.

اینجانب و دكتر شهیدی و خانم دكتر نصیری که رؤسای بخش‌‌های  پوست شهدا و لقمان هستند و دكتر رباطی و چهره‌های جوانتر در طول سالهای گذشته در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به آموزش، پژوهش درمان اشتغال داشته دارند در سایر دانشگاه‌ها نیز اساتید ارزشمندی مشغول به خدمت هستند.

نحوه آموزش در تخصص پوست به چه صورت است؟

آموزش‌ها بیشتر درمانگاهی به دانشجویان، انترن‌‌ها و رزیدنت‌‌ها ارائه می شود. دانشجویان هر روز كلاس دارند و به درمانگاه می‌آیند. البته تعداد دانشجو و بیمار فراوان و فضای درمانی كم است.

اگر تعداد دانشجو و بیمار کم‌تر باشد دانشجو و انترن و رزیدنت ارتباط نزدیك‌تری با استاد پیدا می‌کنند. خلاصه آموزش به این ترتیب دلچسب نیست و لطمه می‌خورد باید یك هیئت علمی و سه تا چهار نفر رزیدنت و چند دانشجو باشد و با هم تبادل اطلاعات و صحبت كنند و برای مریض هم خوب نیست؛ از نظر اخلاقی هم درست نیست که یك بیمار را تعداد زیادی دانشجو معاینه کنند.

ولی در مجموع سعی می‌شود آموزش خوبی داشته باشیم چون هیئت علمی علاقه‌مند است  در بخش نیز متخصصین بیماران را هر روز ویزیت می‌كنند.

در انستیوی درماتولوژی سنت جانز لندن  که اینجانب مدتی در آن‌جا بودم ‌اتاق‌های متعددی وجود داشت كه بیمار از قبل‌ آماده می‌شد و دكتر ویزیت می‌كرد بدین ترتیب زمان هم از دست نمی‌رفت البته دانشجویان هم كم بودند.

در ژاپن (هیروشیما) که برای بازدید رفته بودم مشاهده کردم که حدود چهار نفر دانشجو كنار نشسته بودند یك نفر انترن و یك رزیدنت نشسته بود،  فقط نگاه می‌كردند و یادداشت برمی‌داشتند.

ما در بیمارستان شهداء تجریش طی آموزش سعی می‌کنیم روزانه چند بیمار دارای بیماری شایع پوستی را توسط رزیدنت‌ها و اساتید به دانشجویان آموزش دهیم.

در دوران رزیدنتی ما که در بیمارستان رازی بودیم نحوه آموزش تفاوت داشت؛ ما از روز اول در درمانگاه بودیم. رزیدنت‌‌ها بیماران را می دیدند وهئیت علمی نیز در صورت لزوم مشورت می دادند.

درباره ابزارهای آموزشی توضیح دهید.

در آموزش تخصص پوست باید بیمار وجود داشته باشد و دیدن ضایعات از اصول یادگیری است چون یادگیری از روی اسلاید كافی نیست. بیماری‌های پوستی صورت‌های مختلفی دارند.

آموزش گیرندگان باید تنوع اشکال بالینی بیماری‌ها را ببینند. به هر حال باید چشم ورزیده شود، نمی‌شود فقط با مطالعه و خواندن کتاب پوست را یاد گرفت. اگر متخصص پوست در دوران تحصیل بیمار كم دیده باشد دچار اشكال می‌شود؛ باید مریض زیاد ببینند و تجربه كافی كسب كنند.

كتاب‌ها و رشته پوست در سایر دانشگاه‌های كشور اکنون به چه صورت است؟ ایران در رابطه با نگارش كتاب مرجع چه كرده؟

كتابهای تخصصی از قدیم در کشور داشتیم. اوایل كه رفرانس یك كتاب نبود و چند كتاب به عنوان کتاب مرجع مطرح بود. مثل: ‌‌کتاب رووك، اند روز، فیتس‌پاتریك  و لور، ولی كم‌كم محدود شد به یك كتاب به نام روك كه چهار جلد بود.

کتاب رووک ریفرانس در انگلیس و استرالیا است. از 4-5 سال پیش كتاب بلونیا در ایران به عنوان کتاب مرجع استفاده می‌شود. البته مجله هم خیلی مؤثر است و نباید حتماً‌ از یك كتاب در آزمون‌ها سؤال داد.

متخصصان ما از نظر تشخیص خیلی خوب هستند چون بیمار زیاد می‌بینند از نظر تشخیص بیماری‌ها می‌توان گفت که متخصصین در ایران هم طراز یا بهتر از متخصصین سایر کشورها هستند.

ما حتی بیمارانی از خارج داریم. از كانادا، آمریكا و انگلیس... ولی در خارج به دلیل آنکه باید بروند پزشك عمومی و اگر بخواهند پیش متخصص بروند شش ماه طول می‌كشد، دوره تشخیص طولانی است ولی اینجا در ایران، مدت یك هفته ممكن است پنج تا متخصص یک بیمار را ویزیت كند چون اینجا ویزیت ارزان است و نظام ارجاع به معنای واقعی هنوز برقرار نشده است.

اولین حق ویزیت شما چقدر بود؟

یادم نمی‌آید! شاید چند تك تومان. روش صحیح این است که متخصص روزانه بیش از 20- 15 بیمار نبیند ولی زندگی او تأمین شود، گذاشتن وقت بیشتر جهت بیماران موجب معاینه کامل و بهبود تشخیص خواهد شد.

چند دانشگاه در کشور تخصص پوست آموزش میدهند؟

الان یازده دانشگاه فعال در زمینه پوست داریم که شامل: دانشگاه‌‌های علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی، ایران، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، اهواز، كرمان، رشت و همدان است. از نظر قدمت باید گفت كه مشهد و تبریز به خاطر جذام‌ خانه ای كه داشتند خیلی قدیمی هستند ولی مادر تمام این  دانشگاه‌‌ها دانشکده پزشکی تهران است.

درخصوص سابقه فعالیت‌تون در انجمن اطلاعاتی بدهید.

سابقه همکاری  من با  انجمن پوست به حدود 30-35 سال پیش باز می‌گردد. سمت‌‌های اینجانب عضو انجمن، رئیس و دبیر انجمن بوده است تا همین دوره اخیر.

رؤسای انجمن متخصصین پوست در دوره‌‌های قبلی شما کدام پزشکان بودند؟

 زنده یاد دكتر ملکی، زنده یاد دکتر رواقی، دكتر دولتی (در چند دوره)، اینجانب دکتر طوسی (در دو دوره) و آخرین دوره نیز دکتر نیلفروش‌زاده به عنوان روسای انجمن می‌باشند.

شخصیت شما بیشتر علمی و پژوهشی است و دنبال تبلیغات و ... نیستید.

هر چیزی جایگاهی دارد؛ پروسیجر و اقدامات پزشکی زیبایی به هر نحو و با هدف درآمد از نظر من صحیح نیست.

در زمان دكتر دولتی هم یك درمانگاه با کمک‌های همیاری انجمن در بم ساخته شد( زمان بعد از زلزله)، در دوره ریاست اینجانب آپارتمانی برای انجمن خریداری شد.

 جلساتی با همكاران و رؤسای بخش‌ها برگزار می‌کردیم ولی اغلب تمایل داشتند در خصوص جنبه‌‌های زیبایی و درآمدزای پوست بیشتر فعالیت کنیم و توسعه دهیم و جلوی فعالیت سایر پزشکانی که متخصص نبودند و مداخله می کردند، را بگیریم.

انتظار داشتند که با پزشكان غیرمتخصص پوست برخورد سخت کنیم و جلوی این افراد را بگیریم ولی در نهایت دیدند كه نمی‌شود. این دیدگاه با افکار من متفاوت بود به همین خاطر فاصله گرفتم.

مجله هم از حدود هشت سال پیش به همت دكتر رضا رباطی با همکاری استادان و پژوهشگران به زبان انگلیسی تهیه و به چاپ رسید.

البته مجله از حدود 16 سال پیش چاپ می‌شد كه شروع آن توسط دكتر دولتی و اینجانب بود كه ایشان سردبیر بودند.

از حدود 10 سال پیش مجله از فارسی به انگلیسی تغییر زبان داد و اینجانب سردبیر بودم. این مجله از چند سال پیش وارد اسکوپوس شد ولی متاسفانه از بهار 1394 دیگر خبری نداریم.

نگارش كتاب‌ هم داشتید؟

كتاب مصدومان شیمایی جنگ تحمیلی را نوشتیم كه به‌طور اشتراكی با ژاپنی‌‌ها روی عوارض گاز خردل و گازهای جنگی کار کردیم.

کتاب به زبان انگلیسی و با نام "عوارض گازهای شیمیایی" است چون ژاپنی هم زمانی به گازهای شیمیایی خودشان آلوده شده بودند و در ایران هم جنگ بود و اینها در روی چشم و ریه و پوست و... مورد استفاده قرار گرفته بود از دانش و تجربه ما استفاده کردند.

ما طرحی دادیم به بنیاد جانبازان كه در سطح ملی و کشوری از لحاظ عوارض پوستی دیررس جانبازان مورد بررسی قرار گرفتند. مشخص شد كه كدام عوارض شایع‌تر است و در مورد بدخیمی كه ممكن است در دراز مدت ایجاد شود بررسی لازم انجام شد.

كتاب اپیدمیولوژی بیماری‌های شایع ایران نوشته دكتر فریدون عزیزی كه در مورد آسیب‌شناسی بیماری‌های پوستی و آسیب با گازهای شیمایی جنگ است و در این کتاب نیز همکاری نگارشی داشتیم.در قدیم هم یك كتاب پوست كوچك ترجمه كردم.

کتاب گاید لاین هرپس (تبخال) نیز بزودی چاپ می‌شود. نوشتن کتاب مرجع نیازمند همکاری 300-200 نفر با اطلاعات علمی بالاست.

ولی مطمئن هستم که نوشتن این كتاب مرجع را شروع می‌كنید.

باید وزارت‌خانه حمایت كند كه این كتاب ریفرانس چاپ شود. اگرچه چنین کتاب مرجعی برای پزشکان عمومی توسط من و همکاران نوشته شده است.

جمع‌بندی صحبت‌ها و آینده رشته پوست

رشته پوست توسط اساتید بزرگوار قدیمی بنیانگذاری شده است. در ابتدا این رشته را جدی نمی‌گرفتند و به همین خاطر اینقدر این رشته ارزشمند و مورد توجه نبود ولی به تدریج اثبات شد كه در واقع‌ لازم است و در قدیم 3-4 بخش پوست بیشتر در کشور وجود نداشت.

با کمک بیشتر هیئت بورد و اقدامات وزارت بهداشت بتدریج 11 بخش در کشور راه‌اندازی شد، اکنون حدود هزار نفرمتخصص پوست داریم. این رشته در شهرهای بزرگ اشباع شده ولی دانش آموختگان را به شهرهای كوچك می‌فرستند.

الان متخصصان بالینی خوبی داریم ولی به شرط اینکه وجدان كاری نیز در جهت منافع مریض باشد و نه منافع شخصی.

منافع شخص در درجه دوم است. از نظر نیازهای كشور تعداد متخصص خوب است ولی باید محاسبه گردد كه زیاد نباشد و به اندازه‌ای  كه مملكت نیاز خواهد داشت نیرو تربیت کنیم.

در آمریكا هر یکصدهزار نفر یك متخصص پوست دارند ولی استاندارد باید بر اساس شرایط باشد.

آنهایی كه نظام بیمه و ارجاع قوی دارند مثل كانادا شاید متخصص پوست كمتری داشته باشند. چون اول پزشك عمومی بیماران را ویزیت میکند و بعد به متخصص ارجاع می‌كنند ولی در اینجا مریض به دكترهای مختلف رجوع می‌كند وممکن است داروهای متنوع یا اشتباه بگیرد.

بودجه دولت و پول مردم نابجا خرج می‌شود. به‌طور مثال برخی پزشکان ‌‌برندهای گران قیمتی از محصولات آرایشی و بهداشتی تجویز می‌كنند ولی در دنیا اغلب محصولی كه برند باشد تجویز نمی‌کنند.

آنها داروهای اساسی را می‌نویسند. به همین خاطر جهان سوم و کشورهای در حال توسعه‌ای امثال ما بازار خوبی برای اینگونه شرکت‌ها به منظور بازاریابی و ارتباط با پزشک جهت تجویز محصولات تولیدی به شمار می‌روند.

خیلی پول هدر می رود. بیماران فكر می‌كنند كه اگر دارو گران باشد اثر بیشتری دارد. ولی داروهای ایرانی معمولا خوب هستند و نیازی نیست كه اینقدر هزینه بشود و از جیب كشور و مریض هدر برود.

اینقدر مارك‌های آرایشی وارد کشور می‌شود كه چالش مهمی است و همه اینها فرهنگ‌سازی می‌خواهد. بخشی از آن به جامعه و بخش دیگر به متخصصان مربوط می‌گردد.

سالهای پیش بیماری‌های مقاربتی وجود داشت ولی امروزه چهره امراض تغییر یافته است.

بله. بیماری‌هایی مثل جذام ریشه‌كن شده و سالهاست دیده نمی‌شود. بهداشت فردی و اجتماعی بالا رفته و به‌طور مثال ‌‌كچلی را ما نمی‌بینیم و یا خیلی نادر شده است  ولی عارضه‌ای مانند ‌‌شپش نه تنها در کشور ما بلکه در كشورهای آمریكایی و اروپایی هم دیده می‌شود.