زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

نقش لیزر و پیلینگ در سلامت و زیبایی پوست

امروزه نام لیزر و یا پیلینگ در حیطه پوست و زیبایی بارها و بارها شنیده می‌‌شود و افراد بسیاری بدنبال انجام آن جهت زیباتر شدن هستند. بسیاری بر‌این باورند که لیزر معجزه زیبایی است و جهت انجام آن به متخصصین پوست مراجعه می‌‌کنند. از طرف دیگر بسیاری نیز بدلیل ترس از عوارض لیزر از آن گریزانند. اما آیا لیزربا یک جلسه معجزه می‌‌کند؟ بطور کلی لیزر چیست و چه نقشی در زیبایی پوست دارد؟ جایگاه  پیلینگ در زیبایی پوست کجاست؟ و‌ آیا‌ اینها روش‌هایی مطمئن و بدون عارضه هستند و‌ایا برای همه افراد قابل انجام هستند؟ در‌این مقاله سعی برآن است که با انواع لیزرهای پوستی و جوانساز و روش‌های لایه‌برداری شیمیایی (پیلینگ‌‌های شیمیایی) و اثربخشی و عوارض احتمالی آنها در حوزه پوست و زیبایی آشنا شویم تا در نهایت پاسخ سوالات فوق را مشخص کنیم.

كاربرد لیزر

لیزر در واقع طبق تعریف یک نور تقویت شده است و دستگاههای لیزری که بسیار متنوع هستند یک طول موج مشخص از طیف نوری را بصورت همگرا و با انرژی بالا و متمرکز تولید می‌‌کنند. اولین بار لیزر در پوست توسط پرفسور گلدمن در حدود سال 1960 بکار رفت. او از لیزر روبی در برطرف کردن خالکوبی استفاده کرد. گلدمن را پدر لیزر در پوست و پزشکی می‌‌نامند. از آن زمان تاکنون لیزرهای مختلفی با طول موجهای متفاوت و با اهداف درمانی متنوعی ساخته شدند. لیزرها امروزه در علم پوست و زیبایی بطور وسیعی کاربرد دارند. از لیزرها می‌‌توان برای رفع موهای زائد، خال‌های عروقی و ماه گرفتگی‌‌ها، تاتو و ضایعات رنگدانه دار و لک‌‌های پوستی‌، رفع اسکارها و جوشگاه‌های پوستی و منافذ باز پوستی و در نهایت برطرف کردن چین‌وچروک پوستی و جوانسازی استفاده کرد. در واقع جهت هرکدام از کاربردهای فوق در پوست دستگاه لیزر جداگانه‌ای با طول موج مشخص نیاز است. در هر یک از انواع لیزر، انرژی لیزر در بافت هدف (فرضا فولیکول مو) بیشترین جذب را داشته و انرژی گرمایی حاصله سبب تخریب بافت هدف می‌‌شود بدون آنکه سایر بافت‌‌های مجاور آسیب ببینند.

لیزر‌‌های شایع پوستی و عوارض احتمالی آن

لیزر موهای زائد:

دستگاه‌های الکساندریت، دیود و IPL جهت رفع موهای زائد بکار می‌‌روند. انرژی لیزر بطور خاص در پیاز مو جذب می‌‌شود و انرژی گرمایی حاصله مو را تخریب می‌‌کند. معمولا به جلسات متعدد ماهانه جهت درمان نیاز است که بسته به تراکم موها، قطر ساقه مو و منطقه درمانی تعداد جلسات متفاوت است.

فرضا در مورد موهای تنه و اندام‌ها حداقل

4 جلسه ماهانه نیاز است. موهای ضخیم و تیره نتیجه بهتری از موهای روشن و نازک بهمراه دارند. اگر موها کرکی یا سفید هستند لیزر درمانی جایی در رفع آنها ندارد. اگر انرژی دستگاه بطور دقیق تنظیم شود و فرد بطور مرتب مراجعه کند می‌‌توان کاهش موهای زائد را تا 80 درصد بعد 4 جلسه انتظار داشت. نکته مهم در لیزر موهای زائد آن است که نبایستی پوست ناحیه لیزر تیره و برنزه باشد. آفتاب گرفتن یا سولاریم قبل از انجام لیزر فرد را در معرض سوختگی پوست در اثر لیزر و‌ ایجاد لکه‌‌های پوستی می‌‌کند. لذا بایستی در زمان لیزر حداقل 3 ماه از برنزه شدن در اثر تابش مستقیم و طولانی آفتاب گذشته باشد و در طول دوره لیزر حتما فرد از آفتاب گرفتن پرهیز کند. لیزر موهای زائد در هر قسمت از بدن حتی زیر بغل و ناحیه روی سینه‌‌ها قابل انجام است و هرگز سبب بروز سرطان‌های پوست و سینه نمی‌‌شود. چرا که نور لیزر سرطان‌زا نیست و ضمنا عمق نفوذ آن حداکثر 4-3 میلیمتر است.

لیزر خالکوبی و لک‌‌های پوستی:

لیزر Q-switched Nd:YAG بطور اختصاصی جهت درمان لکه‌‌های پوستی و برداشتن خالکوبی‌‌ها استفاده می‌‌شود. بشترین جذب انرژی ‌این لیزر در رنگدانه‌‌های پوستی و اجزا رنگی تاتو می‌‌باشد. در بیشتر موارد بعد از انجام ‌این لیزر در محل تاتو یا کک‌ومک‌‌های صورت  زخم سطحی‌ایجاد می‌‌شود که پس از 7-5 روز بهبودی می‌‌یابد. لذا نیاز است که فرد مراقبت‌‌های ضروری جهت بهبودی زخم حاصله را انجام دهد و شرایط کامل ترمیم زخم را داشته باشد. در مورد خالکوبی‌‌ها بعضی رنگدانه‌‌ها مثل رنگ‌های مشکی و تیره نتایج بهتری نسبت به رنگ‌های زرد و قرمز به همراه دارند. در مورد تاتو‌‌های حرفه‌ای و عمیق و مکرر درمان طولانی‌تر و سخت‌تر است و پاسخ درمانی کمتر است. در ارتباط با ‌این لیزر در درمان لک‌‌های شایع پوستی به نام ملاسما یا لک حاملگی باید دانست که ‌این لیزر درمان قطعی و دائمی‌‌ آن نیست بلکه انجام آن در افراد مناسب در کنار سایر درمان‌های دارویی لک‌‌های پوستی سبب پاک شدن سریع‌تر و بهتر آن می‌‌شود. معمولا جلسات متعدد هفتگی جهت آن نیاز است و هیچگونه زخم یا آسیبی را بهمراه ندارد. در مجموع در مورد لیزر لک‌‌های پوستی باید دانست که لیزر آن هم با یک جلسه هرگز سبب رفع لک‌‌های پوستی نمی‌‌شود بلکه انجام آن طی جلسات متعدد درمانی در کنار سایر درمان‌های لک در طی زمان چند ماه سبب بهتر شدن لکه‌‌های پوستی می‌‌شود و باید توجه داشت که استفاده ناصحیح و نامناسب از لیزر حتی می‌‌تواند لک‌‌های پوستی را بدتر کند.

لیزر‌‌های عروقی: 

شایع‌ترین لیزر ضایعات عروقی لیزر PDL نام دارد که با طول موج خاص خود حداکثر جذب را در عروق خونی داشته و لذا سبب تخریب آنها می‌‌شود. از‌این لیزر بخصوص در درمان ضایعات عروقی مادرزادی مانند ماه گرفتگی و عروق ریز گشاده شده صورت و خال‌های قرمز عروقی استفاده می‌‌شود. مانند سایر لیزرها جلسات متعدد نیاز است . نکته مهم در لیزر درمانی ضایعات عروقی آن است که بیماران بایستی قبل از درمان و در طول جلسات درمانی و بعد از آن از نور آفتاب پرهیز کنند؛ چرا که مواجهه طولانی و مستقیم با نور  آفتاب سبب کاهش اثر درمانی لیزر و‌ایجاد عوارض جانبی مانند تغییرات رنگ پوست به شکل تیره یا روشن شدن می‌‌شود.

لیزرهای بازسازی کننده و جوانساز:

لیزرهای بازسازی کننده انرژی لیزر که حداکثر جذب را در مولکول‌های آب پوست دارد سبب برداشته شدن لایه‌‌های سطحی پوست بصورت بسیار دقیق و با عمق مشخص می‌‌شود و لذا با زخم سطحی ‌ایجاده شده پوست را وادار به ترمیم و بازسازی مجدد می‌‌کند. در نتیجه پوست جدید حاصله صاف‌تر، شفاف‌تر و قوام بهتری خواهد داشت و چروک‌ها، منافذ باز شده و اسکارها و جوشگاه‌ها آن کمتر و بهتر خواهند شد. از لیزرهای بازسازی کننده با‌ این روش می‌‌توان از لیزر CO2 و اربیوم نام برد که امروزه با تکنولوژی جدید فرکشنال به بازار عرضه می‌‌شوند.

در روش لیزر‌‌های فرکشنال مناطق تراش لیزری بصورت نقطه نقطه و قسمت شده در ستون‌های بسیار ظریف و در کنار هم صورت می‌‌گیرد و بنابراین کل منطقه لیزر بطور کامل تراش نخورده و از مناطق دست نخورده و سالم مجاور منطقه تراش داده شده ترمیم به سرعت و سهولت صورت می‌‌گیرد. لذا زمان ترمیم کوتاهترشده و عوارض نیز به حداقل می‌‌رسد. در مورد لیزر اسکارها و جوشگاه‌های صورت باید دانست که هرگز با یک جلسه لیزر اسکارها بطور کامل محو نمی‌‌شوند و نبایستی انتظار بهبودی صددرصدی اسکارها را با لیزر داشت؛ بلکه با 5-4 جلسه لیزر فرضا CO2 فرکشنال می‌‌توان بهبودی تا 70-60 درصد را از لیزر بدست آورد. ‌این لیزرها معمولا در فصول سرد سال (پائیز و زمستان) که تابش نور آفتاب شدت کمتری دارد و نیز در پوست‌های ترجیحا روشن‌تر انجام می‌‌شود. بعد ازهرجلسه لیزر پوست به مدت حدود یک هفته زخم سطحی را خواهد داشت که ضروری است فرد در طی ‌این دوران مراقبت‌های ضروری جهت بهبودی زخم را انجام داده و در معرض تابش مستقیم و شدید نور آفتاب قرار نگیرد. فاصله بین جلسات معمولا ماهی یک بار خواهد بود. 

پیلینگ‌‌های شیمیایی

پیلینگ‌‌های شیمیایی از قرن‌‌ها پیش توسط بشر برای زیبایی و بهتر شدن پوست استفاده می‌‌شده است. مصریان باستان از انواع مواد شیمیایی برای لایه برداری پوست استفاده می‌‌کردند. در علم زیبایی پوست بیش از 100 سال است که ازروشهای لایه برداری و بازسازی پوست استفاده می‌‌شود که یکی از شایع‌ترین آنها پیلینگ‌‌های شیمیایی هستند. پیلینگ‌‌های شیمیایی در واقع بکار بردن کنترل شده یک سری مواد شیمیایی لایه بردار مانند اسیدهای میوه (اسید گلیکولیک) یا اسید تری‌کلرواستیک (TCA) روی سطح پوست صورت یا بعضی نقاط خاص مانند سوختگی‌‌ها درتنه و اندامها است تا لایه برداری پوست را انجام دهند. بسته به نوع ماده و مدت زمانی که روی سطح پوست می‌‌ماند تا خنثی شود لایه برداری یا اصطلاحا پیلینگ به سه شکل سطحی، عمق متوسط یا عمیق انجام می‌‌شود.

از پیلینگ‌‌ها جهت جوانسازی، بهتر کردن اسکارهای آکنه و سوختگی‌‌ها، چین و چروکها و تغییرات رنگ پوست مانند کک و مک و درمان آکنه استفاده می‌‌شود. پیلینگ‌‌ها حتما بایستی توسط متخصصین انجام شود و مصرف خودسرانه و ناصحیح آن عوارض ناگواری مانند‌ایجاد اسکار و لک‌‌های پوستی را بهمراه خواهد داشت. قبل و پس از انجام آن نیز توصیه‌‌های متعددی جهت آمادگی پوست قبل از لایه برداری و نیز مراقبت‌‌های پس از لایه برداری جهت ترمیم بهتر وجود دارد که باید بدقت توسط فرد انجام شود تا نتیجه مطلوب حاصل شود. پیلینگ‌‌ها هم بسته به نوع آن به جلسات متعدد نیاز دارند.

 نکته مهم در مورد پیلینگ‌‌های شیمیایی آن است که پیلینگ برای همه افراد مناسب نیست و انجام آن شرایط خاصی را می‌‌خواهد که پزشکان متخصص در نظر می‌‌گیرند. فرضا انجام پیلینگ‌‌های عمقی در پوست‌‌های تیره بخصوص در فصول گرم مانند تابستان هرگز انجام نمی‌‌شود و برعکس انجام پیلینگ عمقی TCA در فردی با پوست روشن و کک‌ومک‌‌های فراوان در فصل زمستان نتیجه‌ای بسیار عالی دارد. در پایان بطور خلاصه باید گفت که لیزرها و پیلینگ‌‌ها روش‌هایی بسیار موثر و جدید در زیبایی پوست و درمان ضایعات پوستی و چین‌وچروک‌ها با هدف زیباتر شدن هستند. اما در همه افراد قابل انجام نیستند و شرایط هر فرد با فرد دیگر تفاوت می‌‌کند. ضمنا در مورد هر یک مراقبت‌‌های خاص خود و درمان‌های دیگر همزمان را‌ ایجاب می‌‌کند و انجام  جلسات متعدد جهت رسیدن به هدف درمانی ضروری است. تصور رسیدن به نتیجه مطلوب و صد درصدی معجزه‌آسا با لیزر و پیلینگ آن هم با یک جلسه باوری غلط است و باید دانست که هر یک از‌این روش‌ها در صورت انجام به اشتباه و ناصحیح عوارض فراوانی را به همراه داشته و حتی سبب بدترشدن ظاهر فرد می‌‌شود.