پوست و پيری
با افزایش سن، تغییرات مشخصی در پوست كه بزرگترین و آشكارترین اندام بدن است، ایجاد میشود. پوست خشكتر و چروكیدهتر شده و لكهها و ضایعات پدیدار میشوند. همچنین، صدمات وارده به آن نیز دیرتر بهبود مییابند. بعضی تغییرات دیگر پوست، نظیر سرطانهای پوست خطرناك و نیازمند توجه پزشكی فوری میباشند. بعضی از این تغییرات، طبیعی، اجتنابناپذیر و بدون زیان و برخی دیگر آزاردهنده یا دردناك هستند؛ اما میتوان از آنها پیشگیری و یا آنها را درمان كرد.
چین و چروك
پوست هر چه كه پیرتر میشود، خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و رشتههای كلاژن و الاستین كه خاصیت ارتجاعی پوست مربوط به آنهاست، ضعیف میشوند. همچنین، پوست با از دست دادن چربی نازكتر شده و حالت صاف و بدون چروك خود را از دست میدهد. همزمان با این تغییرات، نیروی جاذبه زمین هم دست به كار شده، پوست را به پایین میكشد و سبب افتادگی آن میشود.
آیا میتوان از ایجاد چین و چروك جلوگیری كرد؟
شدت چروكیدگی پوست عمدتا بستگی به میزان تماس با نور خورشید در طول عمر دارد. نور خورشید علت اصلی پیر شدن پوست است. چین و چروك پوست همچنین بستگی به چین و چروك پوست والدین دارد. در واقع، تمایل پوست به چروكیدگی ارثی است. خوشبختانه، بعضی از چروكیدگیها قابل پیشگیری هستند. برای جلوگیری از چروكیدگیهای ناشی از نور خورشد همیشه از یك كرم ضدآفتاب با درجه محافظت حداقل 15، یك كلاه لبهدار و لباس پوشیده استفاده كنید، هرگز حمام آفتاب نگیرید و سعی كنید در بین ساعات 10 صبح تا 4 بعدازظهر در معرض تابش نور خورشید قرار نگیرید. اجتناب از تماس مستقیم با نور آفتاب در هر سن مفید است و حتی اگر پوست شما در اثر تماس مزمن با نور آفتاب آسیب دیده است، میتوانید با رعایت این موارد از پیشرفت این آسیبها پیشگیری كنید.
برای درمان چین و چروك پوست چه میتوان كرد؟
امروزه داروهای موثری برای درمان چروكیدگی پوست وجود دارد. كرمهای حاوی رتینوئیك اسید كه با موفقیت در درمان جوش به كار میروند، میتوانند قوام سطحی پوست را بهبود بخشند. اسیدهای میوه (آلفا هیدروكسیاسید) نیز میتوانند بعضی از آثار مخرب نور خورشید را ترمیم كنند.
چروكهایی كه ناشی از حالتهای صورت نظیر اخم، خنده و... میباشند، توسط متخصصان پوست و با تزریق مواد پركننده قابل اصلاحند. در حال حاضر یك سم طبیعی وجود دارد كه با تزریق آن میتوان عضلات كوچك را شل كرد و بدین ترتیب چین و چروكهای ناشی از حالات صورت را به طور موقت از بین برد. هیچ یك از این درمانها نمیتوانند جوانی همیشگی پوست را تضمین كنند، اما در مجموع كاری میكنند كه ظاهر پوست بهتر شود. چروك های عمیق پوست را تنها با جراحی میتوان اصلاح كرد. قبل از هر خود درمانی یا جراحی با متخصص پوست مشورت كنید.
خشكی پوست
با افزایش سن، پوست خشكتر میشود. در آب و هوای سرد، خشك و بادخیز، پوسته پوسته شدن و خارش نیز ایجاد میگردد. موارد خفیف خشكی پوست را میتوان با استفاده از یك مرطوبكننده پس از استحمام، موقعی كه هنوز پوست گرم و مرطوب است، درمان نمود. روغنهای حمام كه باید پس از استحمام مالیده شوند، اثر محدودی در درمان خشكی پوست دارند. این روغنها نباید به آب وان حمام اضافه شوند؛ زیرا موجب لیز شدن وان میشوند.
پترولاتوم كه در تركیب بسیاری از لوسیونها، كرمها و پمادها به كار رفته، یك مرطوبكننده عالی است. بسیاری از مرطوبكنندهها حاوی مواد شیمیایی نظیر اوره، آلفاهیدروكسیاسیدها، اسیدلاكتیك و آمونیوم لاكتات هستند تا بتوانند آب را در پوست نگهدارند. بعضی از این مواد شیمیایی خود میتوانند تحریككننده پوست باشند. كاهش دفعات استحمام و استفاده از صابونها یا سایر شستشوكنندههای ملایم یا حتی استحمام در یك وان با آب ولرم بدون صابون میتواند خشكی پوست را تخفیف دهد. آب داغ برای پوست خشك تحریككنندهتر از آب سرد است. بلافاصله پس از استحمام و خشك كردن بدن، یك كرم مرطوبكننده جهت حفظ رطوبت پوست بر تمام پوست خود بمالید. اگر علیرغم رعایت تمام این موارد هنوز پوست شما خشك است، با متخصص پوست مشورت كنید.
افزایش سن، ضایعات مختلفی در پوست ظاهر میشوند كه از لكههای بدون ضرر قهوهای رنگ پشت است تا سرطانها (كه ممكن است درمان فوری بخواهند) متغیر هستند. غالب این ضایعات در اثر تماس طولانی در طی سالیان با نور خورشید ایجاد میشوند.
سرطان سلولهای قاعدهای: شایعترین نوع سرطان است كه معمولا به صورت یك برآمدگی كوچك و براق و به رنگ گوشت، روی سر و گردن و سینه پیدا میشود. درمان بموقع در 95 درصد موارد موجب بهبودی قطعی میگردد.
سرطان سلولهای پوششی: غالبا در لبه لاله گوشها، صورت، لبها و پشت دستها ایجاد میشود.
ملانوم بدخیم: یك سرطان پوستی نادر اما جدی است. مردان بالای 50 سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به ملانوم قرار دارند؛ اما هر كس در هر سنی ممكن است مبتلا شود. ملانوم، با سوختگیهای ناشی از آفتاب در دوران كودكی نیز ارتباط دارد. هر تغییری در خال میتواند علامتی از یك ملانوم باشد.
لكههای سنی: این لكهها هیچ ارتباطی با كبد ندارند؛ بلكه به وسیله نور خورشید و معمولا روی صورت، دستها، پشت و پاها ایجاد میگردند.
كراتوزسبورئیك: این ضایعات برجسته و زگیل مانند قهوهای یا سیاهرنگ هستند و ظاهرشان به شكلی است كه گویی آنها را به پوست چسباندهاند.
تودههای عروقی گیلاسی: تودههای كوچك، برجسته و به رنگ قرمز روشن هستن كه در اثر گشاد شدن عروق سطحی به وجود میآیند و هیچ ضرری ندارند. این ضایعات در بدن بیش از 85 درصد افراد میانسال و مسن و اكثرا در تنه یافت میشود و آنها را میتوان با لیزر یا سوزاندن درمان نمود.
پارگی مویرگها: اتساع و پارگی مویرگهای صورت ناشی از آثار مخرب نور خورشید هستند.
زونا: ناشی از ویروس آبله مرغان در مسیر یك رشته عصبی است. علائم اولیه شامل درد در محل درگیری عصب، سردرد یا خستگی و بیحالی است. این ضایعه در افراد مسن شایعتر و دردناكتر است.
واریس وریدی: در افراد مسن شایع میباشد. علائم عروق واریسی را میتوان با اجتناب از ایستادن طولانی بالا نگه داشتن یا در زمان نشستن یا دراز كشیدن و با پوشیدن جوراب واریس تخفیف دارد.
كبودی یا خونمردگی: بسیاری از اشخاص مسن از خونمردگیهای سیاه یا آبی، به ویژه لای بازوها و ساق پا شكایت دارند. این كبودیها معمولا ناشی از نازك شدن پوست به علت تابش نور خورشید در طی زمان است. از دست رفتن چربی و نسج همبند پوست سبب میشود عروق خونی محافظت نشده، مستعد آسیب شود.
خارش: یكی از شایعترین مشكلات در اشخاص مسن خارش است كه اغلب همراه خشكی پوست دیده میشود. البته خارش علل دیگری هم میتواند داشته باشد. به نظر میرسد پوست افراد مسن به الیاف مصنوعی، پشم، مواد پلاستیكی، مواد شوینده، مواد سفیدكننده، صابونها و سایر مواد محرك حساستر باشد. مشخص كردن و محدود كردن تماس با عامل حساسكننده مهم است. خارش طولانی ممكن است منجر به بیخوابی، خستگی و كسالت شود. متخصص پوست میتواند داروهایی را برای بهبود خارش به شما توصیه كند.