شـوره سر و راههای كنترل آن
شوره سر از آن دسته مشكلاتی است كه به سلامت مربوط می‌شود و ممكن است نشانه بیماری‌های مختلف پوستی باشد، شوره سر از نظر ظاهری فكر فرد را به خود مشغول می‌كند. به همین دلیل هم ده‌ها شیوه مختلف برای رهایی از شوره سر توصیه می‌شود؛ از شامپوها و صابون‌های مخصوص گرفته تا راههای درمانی مختلف این ترس و نگرانی از شوره سر تا جایی پیش می‌رود كه پوشیدن لباس‌هایی با رنگ تیره، برای خیلی از این افراد به آرزو تبدیل می‌شود. اما چاره كار چیست؟ اصلا چرا شوره سر ایجاد می‌شود و برای كنترل آن باید چه كار كرد؟
شوره سر بعد از بلوغ رخ می‌دهد در اثر درماتیت سبورئیك یا اگزمای چرب است كه علت اصلی آن هورمونی است درماتیت سبورئیك در دو زمان شیوع دارد.
بعد از تولد: بلافاصله پس از تولد كه به علت هورمون‌های بارداری كه به جنین می‌رسد در موقع نوزادی برخی نوزادان با پوست چرب و وجود دلمه‌هایی از پوسته‌های چسبیده به نواحی از سر بروز می‌كند معموملا پس از 3 ماهگی بهبود می‌یابد وقتی كه هورمون‌های مادری از نوزاد كاهش می‌یابد.
بعد از بلوغ: پس از بلوغ كه همراه با پوست چرب صورت و قرمز روی گونه‌ها و خارش و قرمزی در ناحیه سینه، زیر بغل كشاله ران و سر بروز می‌كند. شوره سر ناشی از درماتیت سبورئیك، در فصول سرد سال و همراه با استرس بدتر می‌شود. با درمان بهبود می‌یابد ولی احتمال عود آن زیاد است. خارش و قرمزی پوست سر از علائم همراه این نوع شوره است كه با درمان شوره این علائم نیز بهبود و در برخی افراد پوسته‌ها آنقدر زیاد می‌شود كه روی یقه لباس‌های تیره این پوسته‌ها مشاهده می‌گردد.
شوره خشك
نوع دیگر شوره كه به شوره خشك معروف است و در زمینه حساسیت پوست سر به شامپوها یا مواد آرایش دهنده موها ایجاد می‌شود (مثل ژل و سرم مو، تافت و . . .) كه راه درمان، قطع این مواد آلرژی زاست این شوره نسبت به شوره چرب ریزترند و با چربی پوست سر همراه نیستند و خارش در این نوع عموماً شدیدتر است. اگر با قطع ساده آلرژی بهبود نیافت به پزشك متخصص مراجعه كنید.
پسوریازیس یك نوع بیماری ارثی است كه ممكن است فقط در ناحیه سر بروز كند در حالی‌كه نوع تیپك آن ضایعات قرمز با پوسته‌های نقره‌ای و فلس مانند در نواحی آرنج و زانو و پائین كمر و در موارد شدیدتر در تمامی نواحی بدن باشد ولی در برخی افراد فقط در ناحیه سر رخ می‌دهد كه نسبت به شوره چرب محدودتر است. تنها یك یا چند تكه از پوست سر دچار التهاب و پوسته‌ها چسبیده به پوست می‌باشند كه تشخیص این بیماری با پزشك متخصص است.
این بیماری سابقه خانوادگی دارد
در نوزادان شست‌وشوی مرتب نوزاد با شامپو و در موارد شدید استفاده از لوسیون‌ها تجویز شده توسط پزشك متخصص و گذشت زمان باعث بهبودی كامل نوزاد می‌شود این نوزادان ممكن است پس از بلوغ مجدداً دچار درماتیت سبورئیك شوند كه این بار به علت هورمون‌های خود فرد این حالت ایجاد می‌شود. در افراد بالغ نیز شست‌وشوی مرتب موها و سر با شامپوهای ضد شوره مناسب است و در موارد شدید از لوسیون‌های تجویز شده توسط پزشك متخصص استفاده می‌شود. پس در این افراد احتمال عود بالاست این نوع شوره شایع‌ترین نوع شوره است.
پیشگیری
برای جلوگیری از شوره استراحت كافی، نداشتن استرس، پرهیز از بخار آب (نرفتن به سونا یا حمام‌های پربخار) شوره‌ها و قارچی كه معمولا روی این پوسته ایجاد می‌شود به نوع شامپوها مقاوم می‌شود بنابراین تعویض هرازگاه شامپوهای ضد شوره میتواند مفید باشد.در ناحیه صورت وگردن، سینه و كشاله ران و زیر بغل هم میتواند درماتیك سبورئیك ایجاد و منجر به ضایعاتی قرمزرنگ همراه با پوسته و خارش می‌باشد كه باز هم بخار آب و استرس و آفتاب و تراشیدن صورت و زیر بغل با تیغ این ضایعات را بدتر می‌كند.در برخی افراد در ناحیه صورت علاوه بر این ضایعات كه باعث شوره می‌شود فرو رفتن موها داخل پوست هم باعث ایجاد یكسری ضایعات قرمز رنگ برجسته و گاهی پوسته‌داری می‌شود كه التهاب فولیكول مو یا فولیكولیت گفته می‌شود و اگر این ضایعات كنار هم باشند منقطه‌ای قرمزرنگ و خارش‌دار را ایجاد می‌كند كه میتواند شبیه به درماتیت سبورئیك باشد ولی اگر با دقت معاینه شود مشخص می‌شود كه ضایعات در اثر برگشت مو به داخل پوست رخ می‌دهد.برای شوره و پوسته (درماتیت سبورئیك) ناحیه ریش و زیر بغل از تراشیدن این نواحی با تیغ خودداری شود. در معرض آفتاب نباشید و از ضد آفتاب‌های فاقد چربی استفاده شود.
استحمام روزانه با آب ملایم
از مالیدن مام‌ها به زیر بغل خودداری شود استحمام روزانه با آب ملایم و شست‌وشوی این نواحی با صابون مناسب پوست چرب میتواند كمك كننده باشد.
تجویز لوسیون توسط پزشك
استفاده از لوسیون‌های تجویز شده توسط پزشك متخصص در موارد شدید برای به كنترل بیماری كمك می‌كند اما احتمال عود این حالت زیاد است. در مواردی كه برگشتن مو به داخل پوست باعث ایجاد التهاب و پوسته شده با درمان‌های آنتی‌بیوتیك‌های خوراكی در موارد شدید، شست‌وشوی مرتب صورت و نواحی مودار با صابون‌های مخصوص پوست چرب و استفاده از لوسیون‌های كورتن‌دار به بهبود ضایعات كمك می‌كند.برای جلوگیری از عود این ضایعات، برای تراشیدن صورت در آقایان بهتر است قبل از اصلاح كمپرس گرم استفاده شود یا بلافاصله پس از حمام كردن تراشیدن صورت انجام شود حتماً از فوم‌های اصلاح برای نرم شدن پوست و مو استفاده شود فقط در جهت رویش مو، تیغ كشیده شود و از كشیدن تیغ در جهت خلاف رویش مو جلوگیری شود. پس از اصلاح از كمپرس سرد روی صورت و گردن استفاده شود موقع اصلاح كردن از كشیدن پوست جلوگیری شود اما اگر بتوانید تحمل كنند و موها را نتراشند و از ریش‌تراش برقی استفاده شود در بهبودی و جلوگیری از عود ضایعات مفید است. در نواحی زیر بغل و موهای سینه، كشاله ران می‌توان از لیزر موهای زائد استفاده كرد كه با كاستن موهای زائد و نازك شدن موهای باقی‌مانده از عود این ضایعات جلوگیری می‌شود.
