زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر امیرهوشنگ احسانی؛ متخصص پوست و مو؛ عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران

مكانیسم عمل فرآورده‌های لایه‌بردار شیمیایی آن‌طور كه در مورد سایر درمان‌ها اشاره شد، مهار ملانوسیت‌ها یا ملانوژنز نیست بلكه زدودن ملانین است. این روش معمولا توسط افراد با رنگ چهره روشن‌تر بهتر تحمل می‌شود. متخصصان پوست هنگام كاربرد لایه‌بردارهای شیمیایی در نژادهایی با رنگ پوست تیره‌تر به‌دلیل احتمال بروز هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب (PIH) و بدتر شدن ملاسما با احتیاط عمل می‌كنند.

خطر عوارض جانبی لایه‌بردارهای شیمیایی به تناسب عمق لایه‌بردای افزایش پیدا می‌كند. احتمال بروز عوارض جانبی به‌دنبال لایه‌بردای سطحی كمتر است. عوارض جانبی شایع به دنبال كاربرد تمامی انواع لایه‌بردارها عبارتند از قرمزی پس از لایه‌برداری و احتمال عفونت؛ اگرچه احتمال رویارویی با این نوع عفونت‌ها كمتر است. با وجودی كه فراورده‌های لایه‌بردار مختلفی از جمله سالسیلیك اسید، تری كلرواستیك اسید (TCA)، ترتینوئین، و رزورسینول برای درمان ملاسما مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.

اما لایه‌بردارهای GA همچنان پركاربردترین آنها به حساب می‌آیند و در مطالعات مختلف به‌عنوان تركیبات موثر همراه با سایر داروها برای درمان ملاسما، در نظر گرفته می‌شوند چرا كه تجویز و كاربرد آنها راحت و سالم  و مدت زمان مورد نیاز برای بهبود (downtime) كوتاه است یا اصلا مورد نیاز نیست، معمولا جای زخم باقی نمی‌گذارند و بروز هایپرپیگمانتاسیون و اریتم مقاوم بعد از لایه‌برداری به ندرت دیده می‌شود.

تركیبات لایه‌بردار GA

این تركیبات اغلب با غلظت 10 درصد به‌عنوان یكی از اجزای كرم‌های روشن‌كننده پوست همچنین به صورت آلفا هیدروكسی اسید(AHA)و با غلظت‌های بیشتر (20درصد) به عنوان یك فراورده لایه‌بردار به كار می‌رود. در یك مطالعه یك‌سویه كور، 26 هفته‌ای با مقیاس كوچك كه روی دو نیمه صورت 10 زن آسیایی صورت گرفت، لایه‌بردارهای GA 70درصد،20درصد هر سه هفته بر روی یك طرف صورت و كرم HQ 2 درصد به اضافه 10 درصد GA بر پوست نیمه دیگر صورت به كار گرفته شد.

در مقیاس ارزیابی بهبودی ضایعات، عدد 1- به حالت بدتر از پایه، صفر به شرایط بدون تغییر، عدد یك به حالت 0تا33درصد روشن‌تر، عدد 2 به شرایط 34تا 66 درصد روشن‌تر و 3 به بیش از 66 درصد روشن‌تر، اختصاص یافت. در پایان مطالعه به دنبال ارزیابی خود بیماران و ارزیاب‌ها مشخص شد درسمتی كه فراورده لایه‌بردار به كار رفته، در تمام بیماران رنگ پوست روشن‌تر از حالت پایه شده است.

در سمتی كه فراورده لایه‌بردار بكار رفته بود، در 6 بیمار درجه رنگ ملاسم، یك و در چهار بیمار، 2 ارزیابی شد. در دو بیمار نیز هیچ تغییری مشاهده نشد. مقداری احساس سوزش و قرمزی در زمان مصرف و پس از كاربرد فرآورده لایه‌برار در بیماران تجربه شد. در یك بیمار به دنبال مصرف فراورده 20 درصد سوختگی رخ داد كه منجر به هایپرپیگمانتاسیون گذرا شده و پس از 2 ماه برطرف شد. هیچ مورد بر جا ماندن جای زخم و بدتر شدن ملاسما گزارش نشد.

سنجش MASI

مطالعه دیگری بر 25 زن مبتلا به ملاسما صورت گرفت. میزان بهبودی با مقیاس MASI، سنجیده شد. پاسخ هر بیمار به درمان به این ترتیب رتبه‌بندی شد: بدون پاسخ (عدم كاهش در رتبه MASI)، خفیف (<25درصد)، متوسط (50 تا 25درصد>) و خوب (75 تا 50درصد>) و خیلی خوب (75درصد <).در این تحقیق 23 بیمار مطالعه را به پایان بردند كه در70 درصد بیماران پس از اولین لایه‌برداری كاهش واضح رنگدانه‌های پوست مشهود بود. در پایان سومین مرحله لایه‌برداری 4 بیمار پاسخ خوب، 11 نفر پاسخ متوسط و 6 نفر پاسخ خفیف نشان دادند.

در دو بیمار درمانی صورت نگرفت. در مجموع بهبودی ضایعات (كاهش MASI) در 91درصد بیماران مشاهده شد. بیماران با ملاسمای نوع اپیدرمال نسبت به افراد مبتلا به انواع تركیبی ملاسما، پاسخ بهتری به درمان دادند. در یك بیمار هایپرپیگمانتاسیون خفیفی به دنبال مصرف دارو بروز كرد اما هیچ عارضه دیگری در سایر بیماران رخ نداد...