دكتر حسن محمدی؛ آنستزیولوژیست و فوق تخصص درد؛عضو انجمن درد ایران
درمان غیردارویی
هر چه سریعتر باید درمانهای غیردارویی در سوختگی را باید آغاز كنیم.اختلالات سایكولوژیك میتواند سبب افزایش اختلالات درد در سوختگیها شود.
Coping with Decrease Control: سوختگی به دلیل درد شدید غریبه بودن با محیط بیمار، عدم دخالت در برنامه روزانه آنها و ... سبب ایجاد یك احساس عدم كنترل میشود.
در برابر این حالت بیماران دارای حالات تعابق متفاوتی هستند:
1)Primary Control كه در طی آن بیمار سعی در تغییر محیط دارد.
2)Secondary Control كه در طی آن فرد سعی در ایجاد تغییراتی در خود میكند.
3)Relinquished Control كه سبب ایجاد هیجانات و دپرسیون در افراد میشود.
بهترین حالت تركیبی از Primary and Secondary است. درخواست زیاد دارو هنگام مواجهه با یك پروسه دردناك در واقع یك نوع كنترل اولیه است و دعا خواندن در یك روز بد در واقع یك كنترل ثانویه است. با توجه به نوع آنها میتوان درمان مناسب را به كار برد.
Avoidance:
Distinction: وابسته به خلاقیت بیمار و تیم درمانی است. میتوان در كودكان از پر كردن بادكنك، آواز خواندن، خواندن داستان و یا شمردن استفاده كرد. همچنین در بزرگسالان میتوان از گوش كردن یك موسیقی و بازیهای ویدیویی و غیره استفاده كرد.
Imagry: ایجاد یك تصور خوشایند برای بیمار است كه شایعترین آن حالت تصور خوب شدن است.
Relaxation Imagary: بعد از انجام پروسه درمانی دردناك با بیمار در مورد رفتن به یك جای امن و زیبا صحبت میكنیم. مثلا ساحل دریا و ... بیمار چند نفس عمیق میكشد، چشمانش را میبندد و این مكان را تصور میكند.
Hypnotic Analgesia: هیپنوزیك تغییر حالت هوشیاری است كه با افزایش میزان پذیرش پیشنهادات، توانایی تغییر در میزان درك و احساس و افزایش ظرفیت جدا شدن مشخص میشود؛ هیپنوز میتواند سبب ریلاكسشن شود.
Virtual Reality: این تكنیك فرد را از محیط بیرون ایزوله میكند با استفاده از كلاهخودی كه تصاویر سه بعدی پخش میكند، انجام میشود. اساس این كار تغییر مسیر توجه است.
Relaxation:
Deep breathing :وقتی فردی عصبی میشود و یا احساس درد میكند تنفسهای آن كمعمق و بینظم میشود كه به علت افزایش tension عضلات قفسه سینه است و به آن تنفس توراسیك میگویند كه سبب افزایش اسپاسم عضلات و بالا رفتن درد میشود. تنفس دیافراگماتیك اساس تمام روشهای ریلاكسشن است.
Progressive muscle relaxation: بیماران بستری و دردمند به مرور با كاهش استفاده و اسپاسم عضلات مواجهه اند كه این خود سبب بدتر شدن درد میشود.
آقای Jacob sen با آموزش دادن به بیمار جهت انجام عمل relaxation عضلات به شكل گروهی كه از ناحیه دیستال صورت میگیرد سبب از بین رفتن این حالت میشود.
Perant Technique
Regular mediation Scheduling
مصرف دارو به روش PRN خوب نیست چون این حالت سبب تشویق نشان دادن رفتارهای درد میشود. بنابراین استفاده از این روش درمانی منظم در افراد به خصوص به خصوص با زمینه قبلی وابستگی به موادمخدر جلوگیری میكند.
Quota systemQuota : یعنی یك Predetermined taskgoal است. قبلا در كودكان با تعیین مقدار مشخصی از انجام كار مورد تشویق قرار میگیرند.
Positive reinforcement: كودكان كارهای روی سوختگی را معمولا یك تنبیه میدانند. در این تكنیك كودك وقتی مسوولیت خود را در قبال كارهایی كه باید انجام دهد داشت، جایزه بگیرید.
Information: بیماران از نظر اینكه بخواهند چقدر در مورد فرآیندهای درمانیشان اطلاعات داشته باشند متفاوتاند. اطلاع داشتن در مورد فرآیند بیماری از چند جهت میتواند مفید باشد: اولاً دانستن اینكه عوارض بعضی از داروها میتواند طبیعی باشد پذیرش مریض را بالا میبرد. ثانیا مریض را جهت Coping آماده میكند. ثالثا در نهایت بیماران بیان میكنند یكی از مهمترین دلیل استرس آنها عدم آگاهی نسبت به زمانبندی برنامههای درمانی است كه با از بین رفتن این موضوع استرسشان كمتر میشود.
Cognitive restractioning:
Thought stopping: اولین مرحله شناخت و توقف تفكرات منفی است.
Reappraisal: یعنی از بیمار میخواهند كه تفكراتمنفی خود را بهسمت مثبت سوقدهند.
Participation:
Setting Schedule: البته باید توجه شود كه open-ended نباشد.
Wound care: یكی از راههای ساده آن، خواستن یك نوع موسیقی در حین رسیدن به زخمهای بیماران است. دقت كنید بهطور ثابت در روزهای بعدی تكرار مفیدتر است. همچنین بیمار میتواند از پرستارش بخواهد كارها را مرحله به مرحله انجام دهد و یا سریعتر و كندتر بشوید.