زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر امیرهوشنگ احسانی؛ متخصص پوست و مو؛ عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران

 كورتیكوستروئیدها

مكانیسم عمل: كورتیكوستروئیدها ممكن است به‌طور مستقیم سنتزملانین را تحت تاثیر قرار دهند، اگرچه مكانیسمی كه بر اساس آن سفید شدن پوست رخ می‌دهد، كاملا مشخص نیست. ملانوسیت‌ها به واسطه‌های شیمیایی مختلفی مثل پروستاگلاندین‌ها و لكوتوین‌ها پاسخ می‌دهند بنابراین ممكن است استروئیدها از طریق مهار تولید پروستاگلاندین یا سایتوكاین‌ها در سلول‌های اپیدرمی عملكرد ملانوسیت‌ها را تغییر دهند.

ممكن است كورتیكوستروئیدها ترشح فراورده‌های متابولیك از ملانوسیت‌ها را بدون اینكه باعث تخریب آنها شوند، سركوب كنند، این مساله می‌تواند دلیل تاثیر كوتاه‌مدت آنها بر اختلالات پیگمانتاسیون باشد.

اثربخشی: به نظر می‌رسد كه كاربرد كورتیكوستروئیدها در درمان ملاسما غالبا همراه با سایر درمان‌های موضعی (مثل ترتینوئین و هیدروكینون) صورت می‌پذیرد، به عنوان درمان تك‌دارویی تنها دو مطالعه با مقیاس كوچك در دست است.

Neering، مصرف دو بار در روز بتامتازون 17- والرات 0/2 درصدی را به تنهایی و برای مدت سه ماه در درمان ملاسما مورد ارزیابی قرار داد. در این مطالعه تصادفی شده دوسویه كور كه بر نیمی از صورت 15 بیمار مبتلا به ملاسما و یك بیمار مبتلا به پیگمانتاسیون ثانویه صورت گرفت، دپیگمانتاسیون معنی‌داری مشاهده شد (0/50>P). در 12 بیمار دپیگمانتاسیون تدریجی مشاهده شد به این صورت كه 9 بیمار به خوبی بهبود یافتند و بهبودی 3 بیمار متوسط ارزیابی شد.

در مورد 4 بیمار هیچ دپیگمانتاسیونی مشاهده نشد. اینكه آیا بهبودی حاصل از درمان با استروئید یك اثر طولانی‌مدت بوده، در این مطالعه مورد ارزیابی قرار نگرفته است.

Kanwar و همكارانش، به‌طور خلاصه به بیان ارزیابی نتایج حاصل از درمان 10 بیمار مبتلا به ملاسما با كورتیكوستروئید (كلوبتازول و پروپیونات 0/50 درصد) پرداخته‌اند. به این ترتیب كه بعد از دو هفته كم‌رنگ شدن ضایعات و پس از 8-6 هفته در 7 بیمار تا حدود 90 – 80 درصد بهبودی كامل صورت پذیرفت. به هر جهت این بهبودی گذرا بوده و حداكثر 6 ماه و در برخی موارد تنها دو هفته دوام داشته است.

ایمنی مصرف و تحمل‌پذیری: به‌دنبال كاربرد استروئیدها ممكن است ضایعات شبیه روزاسه همراه با اریتم مداوم، پاسچول و پاپول‌هایی در ناحیه میانی صورت شكل گیرد كه به دنبال قطع مصرف استروئید عوارض فروكش كرده و طی یك تا سه ماه كاملا برطرف می‌شود.

همچنین ممكن است درماتیت اطراف دهان در زنان بالغ روی دهد. گاهی هنگامی كه استروئیدها برای درمان اختلالات آلرژیك استفاده می‌شوند، خود می‌توانند باعث بروز درماتیت تماسی شوند. Neering به این نكته اشاره كرد كه عوارض جانبی بتامتازون اساسا به صورت احساس خارش است.

عوارض: تغییرات آتروفیك جزء عوارض جانبی شایع هستند كه افراد به‌طور رایج با آن روبه‌رو می‌شوند. تنها در یك مطالعه با مقیاس كوچك، مثل مطالعه Kanwar و همكارانش، سه بیمار به علت بروز آتروفی موضعی و تلانژكتازی مجبور به قطع ادامه درمان با كلوبتازول پروپیونات 0/50 درصد بعد از چهار هفته شدند.

اما در یك كارآزمایی با بتامتازون آتروفی مشاهده نشد. درمان تك‌دارویی ملاسما با استروئیدهای موضعی، به‌ویژه انواع با قدرت بالا، به علت بروز آتروفی و سایر عوارض جانبی به‌عنوان گزینه درمانی توصیه نمی‌شود.

تركیب درمانی: HQ، ترتینوئین و استروئید

یك درمان موثر برای هاپیرملانوزیس اپیدرمال كاربرد همزمان HQ، یك استروئید و ترتینوئین است. این تركیب درمانی بدون اینكه آسیبی به ملانوسیت‌ها برساند تولید ملانین را مهار می‌كند.

Kligman و Willis فرآورده‌ای را پیشنهاد كردند كه شامل 5 درصد HQ، 0/1 درصد ترتینوئین و 0/1 درصد دگزامتازون 21 استات بود. كاربرد این فرآورده به مدت 7-5 هفته در درمان ملاسما موثر بوده است. به‌علاوه آنها دریافتند كه حذف هر یك از اجزاء سبب از بین رفتن تاثیر فرآورده می‌شود. كاهش غلظت اجزا اگرچه از میزان بروز التهاب می‌كاهد اما سبب كاهش قدرت فرآورده نیز می‌شود...