زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر امیرهوشنگ احسانی؛ متخصص پوست و مو؛ عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران

هیدروكینون

مكانیسم عمل: HQ (1و 4 دی هیدروكسی‌بنزن) یك هیدروكسی فنول است كه در حضور مقادیر كافی كاتالیتیك Dopa با تیروزین كه سوبسترای طبیعی آنزیم تیروزیناز است به رقابت می‌پردازد. این فرآیند اكسیداسیون آنزیماتیك تیروزین به دوپا را مهار كرده بنابراین از سنتز ملانین پیشگیری می‌كند. این مكانیسم عمل دارای نوعی عملكرد اختصاصی برای سلول‌هایی است كه تیروزیناز فعال دارند.

اثربخشی

 Amer و Mertwalli اثربخشی كرمHQ  4درصد را در تركیب با ضد آفتاب وسیع‌الطیف در بیمارانی با اختلالات مختلف رنگدانه‌ای بررسی كردند. از 70 بیمار واردشده به مطالعه، 50 مورد مبتلا به ملاسما، 10 مورد مبتلا به كك و مك و 10 مورد مبتلا به‌ هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب (PIH) بودند. شدت پیگمانتاسیون نسبت به نواحی سالم پوست با چهار درجه مشخص شد. 1) بدون تفاوت، 2) پیگمانتاسیون خفیف، 3) پیگمانتاسیون متوسط و 4) پیگمانتاسیون شدید.

از هفته صفر تا 12 (پایان درمان) در مجموع تعداد بیماران با ملاسما و پیگمانتاسیون متوسط از 28 نفر (56 درصد) به یك نفر (1/2 درصد) و بیماران با پیگمانتاسیون شدید از 22 نفر (44 درصد) به 4 نفر (4/8 درصد)، كاهش یافت. تعداد بیماران مبتلا به ملاسما كه تفاوتی بین نواحی مبتلا و سالم پوست ‌آنها وجود نداشت در هفته 12 به 41 نفر (4/85 درصد) افزایش یافت.

در این مطالعه این گونه فرض شد كه در 5/89 درصد بیماران مبتلا به ملاسما پاسخ‌های خوب تا عالی به درمان حاصل شده و درمان با HQ در بیماران با اختلالات ‌هایپرپیگمانتاسیون مفید است.

به هر جهت باید با احتیاط به این نتایج نگاه كرد چرا كه این مطالعه تصادفی نبوده و نتایج با دارونما كنترل نشده بودند به اضافه اینكه در مطالعه به جزییات روش به كار رفته اشاره‌ای نشده و به نظر می‌رسد كه آنالیز آماری روی نتایج صورت نگرفته است. Haddad و همكارانش در یك مطالعه دوسویه كور، تصادفی و كنترل شده با دارونما بر 30 بیمار مبتلا به ملاسما اثربخشی كرم 5 درصد كمپلكس سفیدكننده پوست (SWC) در برابر كرم 4 درصد HQ را مورد ارزیابی قرار دادند.

بیماران به‌طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه یك كرم 4 درصد HQ و دارونما و گروه دو SWC و دارونما كه هر یك در سمت مخالف صورت به كار برده شد. اثربخشی بر پایه ارزیابی‌های دو ارزیاب مستقل و یك پرسشنامه كه برای بیماران طراحی شده بود ،صورت گرفت.

از بین 30 بیمار كه به مطالعه وارد شدند، 25 بیمار مطالعه را به پایان رساندند. در گروه 1 (HQ  در مقابل دارونما) 9/76 درصد بهبودی و در گروه 2 (SWC در مقابل دارونما) 7/66 درصد بهبودی مشاهده شد. این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود (تست فیشر 673/0=P). سطح رضایتمندی بیماران در گروه یك، 7/66 درصد و برای گروه دو 2/69 درصد بود.

با وجودی كه این مطالعه یك RCT است اما به جای استفاده از واحدهای اندازه‌گیری شدت پیگمانتاسیون یا مناطق مبتلا به ملاسما و شاخص شدت MASI (Melasma Area and Severity Index) یك رویكرد كیفی را برای ارزیابی انتخاب كرده است، به‌علاوه در این مطالعه تعریف دقیقی از اجزای SWC ارایه نشده است.

با این حال بروز 9/76 درصد بهبودی در افرادی كه تحت درمان با HQ قرار گرفتند در این مطالعه، شواهدی مبنی بر موثر بودن HQ در درمان‌ هایپرپیگمانتاسیون را فراهم می‌كند...