زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر كاظم آملی؛ متخصص بیماریی های داخلی(ریه)؛ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران

علایم بالینی 

علایم بالینی ساركوییدوز برحسب اعضاء مبتلا شده متفاوت است. معمولا چند عضو مبتلا می‌شوند ولی تظاهرات در یكی از اعضاء ممكن است شدیدتر باشد. به این جهت بیماران ابتدا به پزشكان عمومی مراجعه می‌كنند و سپس به پزشكان متخصص ارجاع می شوند. ریه از همه اعضاء بیشتر مبتلا می‌شود.

معذلك بسیاری از بیماران به علت آرترالژی از متخصصان روماتولوژی و یا به علت تظاهرات پوستی و چشمی از متخصصان پوست و چشم استمداد می‌كنند. در بسیاری از موارد بیمار شكایتی ندارد و متوجه بیماری خود نیست بلكه تصادفا در رادیوگرافی ریتین شناخته می‌شود. آغاز ساركوییدوز ممكن است به صورت حاد و آشكار و یا نهفته و با تظاهرات خفیف همراه باشد.

شكل حاد با علایم عمومی و موضعی شدید بروز می‌كند و سیر آن معمولا كوتاه‌تر (چند ماه یا حدود  یك سال) است و خود به خود با درمان به طرف بهبود و ضایعات و یا به طرف ازمان تثبیت می‌رود. وقتی بیماری بیش از دو سال طول بكشد شكل مزمن ساركوییدوز تلقی می‌شود و پیش آگهی بدتری دارد.

نمی‌توان پیش‌بینی كرد كه كدام بیمار به طرف ازمان خواهد رفت. ساركوییدوز ممكن است در هر سن دیده شود ولی در سنین 20 تا 40 سالگی بیشتر بروز می‌كند (80درصد). زنان قدری بیش از مردان مبتلا  می شوند.تفاوت گروهی و نژادی نیز وجود دارد.برخلاف مبتلایان به برونشیت مزمن و آمفیزم، مبتلایان به ساركوییدوز معمولا سیگار نكشیده و نمی‌كشند.

در كودكان و سالخوردگان كمتر دیده می‌شود و هر چه از دامنه سنین شیوع مذكور در فوق (20- 40 سالگی) دورتر شویم وقوع آن كمتر می‌شود.

در شكل حاد علایم عمومی عبارتند از كسالت و خستگی و افسردگی، تب (كه ممكن است شدید باشد) همراه با عرق كردن و لاغر شدن، آرترالژی و اریتمانودوزوم. ضایعات داخل قفسه سینه و ضایعات پوستی و مفصلی و غیره هر كدام دسته‌ای ظاهرا جداگانه از بیماران را می‌‌نمایانند. علایم مهم تنفسی نیزعبارتند است از سرفه و تنگی نفس.

خلط كمتر بروز می‌كند و هموپتیزی شایع نیست. خس‌خس به علت ابتلا راه‌های هوایی و یا فشار غدد لنفی بر برنش‌ها ممكن است،شنیده شود. درد و گرفتگی داخل سینه نیز ممكن است بیمار را ناراحت كند. در مراحل پیشرفته سیانوز ممكن است، پدیدار شود. 

از علایم عمومی نیمه پنهان باید خستگی را ذكر كرد زیرا نمودی بسیار غیراختصاصی است، هر چند دست كم گرفته می‌شود اما در مواردی كه مورد توجه قرار گرفته و پرسش می‌شود شایع‌ترین سمپتوم را تشكیل می‌دهد. خستگی در ساركوییدوز علل مختلف دارد: از جمله میوپاتی و اختلالات خواب و آپنه خواب انسدادی كه شیوع آن در مبتلایان به ساركوییدوز بیشتر از دیگران دیده شده و ممكن است با سندرم پای بی‌قرار دوره‌ای همراه باشد و در بیمارانی كه لوپوس پرنیو دارند احتمال بروز آن باز هم بیشتر است.

همچنین در بیمارانی كه دچار نوروپاتی الیاف ریز عصبی هستند، خستگی بیشتر بروز می‌كند. پس از بهبود علایم رادیولوژیك و اسپیرومتری خستگی ممكن است ادامه یابد. درد ممكن است با خستگی ارتباط داشته باشد و به صورت درد قفسه سینه و دردهای عضلانی و درد شكم و سردرد و آرترالژی بروز كند. اكنون یافته‌های بالینی و پاراكلینیك ساركوییدوز را در اعضای مختلف بررسی می‌كنیم.

ریه

در 85 تا 95درصد موارد ساركوئیدوز، ریه مبتلاست اما در 30 تا 60درصد بیماران ممكن است، هنگام تشخیص علامتی نداشته باشند و تصادفا در یك رادیوگرافی ساده ریتین شناخته شوند. سیر بالینی ضایعات ریه در مبتلایان متفاوت است. در دو سوم موارد ممكن است تمایل به پاك شدن ضایعات داشته باشند.

تظاهر بیماری ممكن است حاد باشد و یا به شكل مزمن درآید و به نارسایی تنفسی منجر و باعث مرگ شود. ضایعات ریه علت مهم مرگ را تشكیل می‌دهند و چاره‌ای جز پیوند ریه نمی‌تواند بیمار را نجات دهد. 

علایم مهم ریوی، عبارتند از سرفه (معمولا خشك) و تنگی نفس و درد قفسه سینه در ضایعات راه‌های هوایی علایم مزبور شدیدتراند. خس‌خس (ویزینگ) نیز ممكن است به گوش برسد. در امتحان بالینی علایم و یافته‌ها زیاد نیستند...

برای خواندن بخش دوم- چگونگی ایجاد ساركوئیدوز در اعضاء بدن- اینجا کلیک کنید.