به قلم : د کتر مجید حاجی فرجی ؛ متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو فرهنگستان علوم پزشکی کشور
تحریریه زندگی آنلاین : انجیر
این گیاه و میوه درختی، از تیره گزنه‌ها و دسته توت‌ها است که بومی سوریه، فلسطین و مصر می‌باشد، اما بیش از 2000 سال پیش در ایتالیا هم متداول بوده و سریع در اروپای جنوبی از جمله در یونان گسترش پیدا کرده است. در مصر باستان هم انجیر را مقدس می‌پنداشتند و به همین واسطه بر دیوار معابد و مقابر فراعنه تصاویری از آن را رسم می‌کردند. همچنین در مقبره‌هایی که بیش از 4000 سال قبل از میلاد قدمت دارند، انجیرهای خشک شده پیدا کرده‌اند. در ایران 4 نوع انجیر سیاه، زرد، اصطهبان و قهوه‌ای ترکیه تولید می‌شود.
به طور متوسط هر دانه انجیر 30 کیلوکالری انرژی، 2/1 گرم فیبر، 3/0 گرم پروتئین، حدود 5/7 گرم کربوهیدرات و 1/0 گرم چربی دارد و سرشار از فیبر و قندهای متنوعی است که باعث کاهش سطح گلوکز خون و افزایش پاسخ انسولین به ویژه در دیابتی‌ها می‌شود. همچنین چون غنی از ویتامین E، استرول، تانن و سایر ترکیبات فنولی هست، خواص ضد دیابتی هم دارد. این میوه غنی، منبع خوبی از ویتامین‌های A، C، K و گروه B و همچنین پتاسیم، منیزیم، زینک، مس، منگنز و آهن است. انجیر حاوی آنتی‌اکسیدان‌های مختلفی از جمله پلی‌فنول‌ها بوده که به کاهش ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و انواع مختلف سرطان کمک می‌کند و می‌تواند باعث تاخیر تشکیل پلاک در بیماری آلزایمر شود و از انحطاط عصبی پیشگیری نماید. منبع خوبی از پتاسیم است و به همین دلیل موجب کاهش فشار خون می‌شود. دارای مقدار زیادی کلسیم بوده که می‌تواند بالا برنده تراکم استخوان باشد. به دلیل وجود منیزیم، از ضعف عضلات جلوگیری می‌کند. از سرطان روده پیشگیری نموده و می‌تواند جلوی رشد سلول‌های سرطانی را هم بگیرد. مقادیر خوبی از امگا 3 و امگا 6 دارد. به همین واسطه برای سیستم اعصاب، مغز و قلب، بسیار مفید است. همچنین گزارش‌هایی هست که با داشتن مواد مغذی و معدنی مناسب در تقویت قوای جنسی به ویژه در مردان مفید واقع می‌شود.
بیشتربخوانید:
خواص شگفت انگیز ذرت برای سلامتی
سوپ انجیر بسیار مقوی است و از دیرباز برای افزایش شیر در زنان شیرده مفید بوده و مورد استفاده قرار می‌گرفته است. همچنین برای از بین بردن یبوست، از شربت انجیر یا خود انجیر خیس کرده استفاده می‌شده و می‌شود. به دلیل وجود آنزیم‌های مهمی مثل فیسین (Ficin) یا فیکائین (Ficain) كه یک آنزیم پروتئولیتیک است و از شیرابه گیاه انجیر (Ficus carica) به دست می‌آید، به عنوان یک سیستئین پروتئاز، در دسته آنزیم‌های پروتئاز قرار دارد دستگاه هاضمه را تقویت می‌کند و همچنین به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد‌باکتریایی که دارد، منبع خوبی از گالیک اسید، کاتچین، ساپونین و سایر ترکیبات پلی‌فنولی محسوب می‌شود که از استرس اکسیداتیو جلوگیری می‌کند، مانع پیری پوست می‌شود و همچنین می‌تواند باعث تقویت سیستم ایمنی به ویژه در سالمندان و کودکان بشود. انجیر مقادیر زیادی فسفر دارد و در پرورش هوش و حافظه بسیار مفید است. همان‌طور که گفته شد، سرشار از پتاسیم می‌باشد، به ویژه تامین‌کننده سلامت کودکان ضعیف، کم‌خون و بی‌اشتها است. برگ و شیره ساقه انجیر هم خواص مشابهی دارند که از دم‌کرده آن برای تسکین و درمان سرفه و برای درمان بواسیر به ویژه دردناک و متورم استفاده می‌شود. می‌تواند موجب التیام زخم‌ها و خشک کردن زگیل‌های پوستی شود.
بودایی‌ها در برابر این درخت سوگند یاد می‌کردند و خواسته‌های خود را از خدا می‌طلبیدند.
در قرآن کریم، در سوره تین، آیه 1، فقط یک مرتبه کلمه «تین» (انجیر) آمده، اما به دلیل اهمیت زیادی که دارد، چون به آن قسم یاد شده، میوه ارزشمندی است.
همچنین امام رضا علیه‌السلام در روایتی فرموده‌اند: انجیر بوی دهان را می‌برد، لثه‌ها و استخوان‌ها را محکم می‌کند، موجب رویش مو می‌شود و درد را برطرف می‌کند. همچنین می‌فرمایند که انجیر شبیه‌ترین میوه به میوه بهشتی است.
بیشتربخوانید:
سپر زمستانی خود را فعال کنید!
ترنجبین
ترنجبین ماده شیرینی است که به صورت شبنم بر روی گیاه حاج یا خارشتر می‌نشیند. به فارسی به آن ترنگبین گفته می‌شود. «تر» یعنی تازه و «انگبین» به معنای عسل است. حاوی قندهای گلوکز، فروکتوز، ساکاروز و تری‌ساکاریدهایی است که به راحتی در آب حل می‌شوند. گیاه خارشتر درختچه یا بوته خاری است که در بیابان‌ها و دشت‌های کم‌ارتفاع ایران مثل تربت‌جام، گناباد، استان خراسان رضوی، لرستان، تبریز، زرند کرمان، یزد، اطراف قم و بوشهر و به طور خودرو فراوان دیده می‌شود. سابقا از ترنجبین در کارخانجات ساده قندگیری به طور سنتی استفاده می‌شد.
ابوریحان محمد‌ابن احمد بیرونی اولین فردی بود که ثابت کرد ترنجبینی که از گیاهی به نام الحاج به دست می‌آید، همان «مَنّ» قرآن است که او نیز بیان کرد حشرات بسیار کوچکی که روی بعضی از این درختان زندگی می‌کنند، مولد ترنجبین هستند. در فصل گرمای زیاد و در اواخر تابستان، شب‌ها روی برگ‌ها و شاخه‌های این گیاه، قطرات ترنجبین ظاهر می‌شود و کسانی که در روستاها زندگی می‌کنند، صبح خیلی زود و قبل از طلوع آفتاب آنها را جمع‌آوری می‌کنند. زنبور عسل هم علاقه زیادی به ترنجبین برای تولید عسل دارد. ترنجبین در طب سنتی برای تسکین سرفه و درد سینه موثر بوده، ملین و مسهل است و خاصیت ضد‌عفونی‌کننده خوبی دارد. ترنجبین و خاکشیر به صورت تلفیق شده، خواص کنترل‌کننده بوی دهان نیز دارند.
همچنین در بهبود مشکلات پوست و مو موثر می‌باشد.
ترنجبین به طور کلی سه بار در قرآن کریم آمده است که در سوره‌های بقره آیه 57، سوره طه آیه 80 و سوره اعراف آیه 160 می‌توانیم مشاهده کنیم.
بیشتربخوانید:
با سلطان سبزی ها آشنا شوید
