حسام‌الدین علامه - رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور
تحریریه زندگی آنلاین : در بازنشستگی پلکانی، فرد به تدریج بازنشسته می‌شود و به جای دو سال آخر کار، با کاهش روزهای کاری و بازنشستگی تدریجی در سه الی پنج سال آخر، برای ترک کار، آمادگی روحی پیدا می‌کند. با توجه به تعویق سن بازنشستگی مطرح‌شده در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، اگر این موضوع به صورت انتخابی باشد؛ به طوری که هم تمایل فرد به ادامه کار و هم نیاز سازمان با توجه به توانمندی‌های فرد در نظر گرفته شود، بهره‌وری بهتری ایجاد می‌کند، اما شاید یک قانون کلی، شمولت مطلوبی ایجاد نکند.
توجه به همه زوایای بازنشستگی
کشورهای مواجه‌یافته با پدیده سالمندی در جهان، هم در مورد شروع سن بازنشستگی و هم در خصوص سن قراردادی شروع سالمندی در یک جامعه، به مسائل مختلفی از جمله میزان امید زندگی در بدو تولد، میزان بقا در دوره سالمندی، میزان امید زندگی به هنگام ورود به دوره بازنشستگی و سالمندی توجه می‌کنند، شناور کردن سن سالمندی و بازنشستگی یکی از سیاست‌هایی است که در جهان مواجهه یافته با سالمندی جمعیت، معمول شده است. برای اینکه میزان جمعیت مولد و شاغل جامعه، کاهش پیدا نکند، از فشار به صندوق‌های بازنشستگی کاسته شود، افزایش سن کار و به تأخیر انداختن سن بازنشستگی یکی از روش‌های مواجهه با تبعات افزایش جمعیت سالمندی کشورهاست؛ اما در این زمینه باید به چند موضوع توجه کرد؛ باید دید اگر این قانون به صورت کلی باشد، آیا همه افراد در معرض بازنشستگی دارای توانمندی‌های اداری و مهارت‌های لازم برای فضای اداری امروز که مهارت‌های جدیدی را اقتضا می‌کند، هستند و از نظر سلامت جسمانی و روانی و انگیزه کار، همه افراد شرایط یکسانی دارند؟ با توجه به تعویق سن بازنشستگی مطرح‌شده در لایحه بودجه، اگر این موضوع به صورت انتخابی باشد؛ به‌طوری‌که هم تمایل فرد و هم نیاز سازمان با توجه به توانمندی‌های فرد در نظر گرفته شود، بهره‌وری بهتری ایجاد می‌کند، اما شاید یک قانون کلی شمولیت مطلوبی ایجاد نکند.
بیشتربخوانید:
پادزهر افسردگی در بازنشستگی
پیشنهاد بازنشستگی پلکانی
در بازنشستگی پلکانی، فرد به تدریج بازنشسته می‌شود و به جای دو سال آخر کار، با کاهش روزهای کاری و بازنشستگی تدریجی در سه الی پنج سال آخر، برای ترک کار، آمادگی روحی پیدا می‌کند. در این مدت نیز سازمان‌ها از راهکار ظرفیت‌سازی و جانشین‌پروری استفاده می‌کنند و فرد جوانی را در یک نگاه انتقال تجارب و پیوند میان نسلی در کنار فرد در معرض بازنشستگی قرار می‌دهند تا انباشت تجارب کاری انتقال یابد. در دوره بازنشستگی پلکانی به فرد در معرض بازنشستگی، مهارت‌های لازم برای ورود به دوره بازنشستگی و سالمندی را آموزش می‌دهند و فرد می‌آموزد که بعد از یک شغل رسمی، چگونه وارد کسب‌وکارهای کوچک و محله محور شود و چگونه جامعه، کماکان در بحث سود جمعیتی دوم که به بهره‌وری فرد بعد از شغل اول و رسمی خود در دوران بازنشستگی و سالمندی اشاره دارد، از سود جمعیت دوم افراد بازنشسته و سالمند بهره‌مند شود.
شرایط همه افراد بازنشسته یکسان نیست
بنابراین در یک جامعه در معرض سالمندی جمعیت، مداخلات نوآورانه‌ای مانند شناور کردن سن بازنشستگی، بازنشستگی پلکانی و نیز آموزش مهارت‌های سالمندی برای فرد در معرض بازنشستگی، از شیوه‌های درستی است که باید قانون‌گذار به آن توجه کند؛ اما این مداخلات نباید برای همه افراد یکسان باشد بلکه می‌تواند برای هر فرد، با یک سنجش مهارت‌های فردی و ارزشیابی درست و در نظرگرفتن نیازمندی سازمان، تصمیم‌گیری کرد.
بیشتربخوانید:
ورزش راهی برای کاهش افسردگی
به تعویق انداختن سن بازنشستگی
این کار مشروط بر موارد ذکر شده فوق می‌تواند مطلوب باشد. این کار در کشورهای در معرض سالمندی جمعیت، یکی از سیاست‌ها و راهکارهای جدید است اما باید در جزئیات، جوانب مختلفی را در نظر گرفت تا بهترین نتیجه برای فرد و جامعه و سیستم اداری حاصل شود.
بیشتربخوانید:
بازنشستگی ، فرصت شکوفایی ( قسمت اول)
