خواب چند مرحله دارد. چرخه خواب شامل خواب سبك و خواب سنگین است. هر شب این چرخه چندین بار تكرار می‌شود.
با افزایش سن و سال، خواب نیز دستخوش تغییراتی می‌شود. پیری باعث می‌وشد كه فرد سخت‌تر از گذشته به خواب برود و اغلب بیدار باشد.
زمان كلی خواب یا همان مقدار گذشته است و یا اینكه به 6/5-7 ساعت كاهش می‌یابد. افراد پیر به طور معمول ساعات بیشتری را در رختخواب بیدار می‌مانند تا خوابشان ببرد.
زمان بین خواب و بیداری بسیار ناگهانی اتفاق می‌افتد، به طوری كه گفته می‌شود افراد پیر خواب بسیار سبكی دارند.
افراد پیر و مسن زمان كمتری را در خواب عمیق سپری می‌كنند.
هر شب 3-4 بار از خواب بیدار می‌شوند و به هنگام بیدار شدن از خواب كاملا هوشیار هستند، به طوری كه به خواب رفتن دوباره برایشان كمی دشوار می‌شود.
علت این بیدار شدن‌ها مربوط به نرفتن به خواب عمیق به طور كامل است. در هنگام خواب آبنها نیاز بیشتری به دستشویی رفتن برای دفع ادرار دارند.
برخی از بیماری‌ها باعث می‌شود كه احساس درد بیشتری كنند و در اثر درد بی‌قرار و مضطرب شوند و همه این عوامل خواب منظم شبانه را بر هم می‌زند.
تاثیر تغییرات
مشكلات خواب، آزار دهنده است؛ اما، خطرناك نیز بیدار می‌شوند، ممكن است با وجود داشتن خواب منظم شبانه، باز هم دچار كم‌خوابی باشند.
كم خوابی این افراد درمان شدنی است و با داشتن خواب كافی شبانه نشانه آن كاهش یابد.
یكی از مشكلات اصلی افسردگی، كم خوابی است پس بهتر است كه این افراد ابتدا افسردگی خود را از بین ببرند تا مشكل كم خوابی‌شان نیز كاهش یابد.
مشكلات شایع دوران پیری
- كم خوابی یكی از شایع‌ترین مشكلات دوران پیری است.
- دیگر اختلالات مربوط به خواب؛ مانند حمله خواب و خواب‌زدگی نیز گاهی در این سنین رخ می‌دهد.
- قطع تنفس در هنگام خواب، یعنی در طول شب و وقتی كه فرد در حالت خواب است، تنفسش قطع می‌شود و برخی مشكلات برای فرد به وجود می‌آید.
افراد پیر و سالخورده به مصرف داروها پاسخ‌های متفاوتی می‌دهند و ممكن است مصرف یك داروی خاص روی آنها اثر دیگری داشته باشد.
پیش از مصرف داروهای خواب‌آور نیز باید با پزشك خود مشورت كنند.
گاهی استفاده یك قرص معمولی آنتی‌هیستامین بهتر از آن است كه فرد از قرص‌های خواب‌آور استفاده كند؛ به ویژه برای درمان كم‌خوابی‌های كوتاه‌مدت.
اما به هر حال باید پذیرفت كه مصرف هر دارو عوارضی هم دارد. داروهای خواب‌آور، مانند بنزو دیازپاین، فقط باید به اندازه توصیه شده مصرف شود و البته، فقط برای مدت زمان كوتاه.
برخی از افراد پس از مدتی نسبت به داروها اعتیاد پیدا می‌كنند. برخی از این داروها در بدن ساخته می‌شوند و اگر برای طولانی مدت استفاده شود، اثرات سمی به دنبال دارد.
گیجی، آشفتگی، سقوط كردن ناگهانی و ... از عوارض مصرف این داروهاست.
برای آن‌كه شب‌ها راحت‌تر به خواب بروید می‌توانید
- بهتر است شب‌ها غذای سبكی بخورید؛ برای مثال، یك لیوان شیر گرم بنوشید. زیرا شیر دارای مسكن‌های طبیعی، مانند آمینو اسید است.
- از مصرف محرك‌ها، مانند كافئین، 3-4 ساعت پیش از خواب بپرهیزید.
- در طول روز چرت نزنید.
- بكوشید هر شب در یك ساعت معین بخوابید و صبح نیز در یك ساعت معین بیدار شوید.
- در تختخواب مطالعه نكنید.
اگر 20 دقیقه پس از رفتن به تختخواب باز هم به خواب نرفتید، آنجا را ترك كنید و یك فعالیت آرام، مانند مطالعه كردن و یا موسیقی گوش دادن داشته باشید.
هنگامی كه احساس خواب آلودگی كردید، به تختخواب برگردید و دوباره بكوشید اگر باز هم پس از 20 دقیقه خوابتان نبرد، این‌كار را تكرار كنید.
افزایش سن و سال و تاثیر آن روی پوست
تغییرات پوست در دوران پیری، امری اجتناب‌ناپذیر است. افزایش سن و سال با افزایش چین و چروك‌ها و آویزان شدن پوست همراه است.
یكی دیگر از نشانه‌های پیری سفید شدن موهاست. پوست شما كارهای زیادی انجام می‌دهد.
از شما در برابر آلودگی‌های محیط محافظت كرده، دمای بدن را كنترل می‌كند و الكترولیت و مایعات را متعادل كرده و به شما كمك می‌كند تا درد، گرما، سرما، فشار و ... را حس كنید. پوست لایه‌های مختلفی دارد، اما سه لایه اصلی آن عبارتست از:
- لایه خارجی (اپیدرمیس) كه دارای سلول‌های پوستی، رنگدانه و پروتئین‌هاست.
- لایه میانی (درمیس) كه دارای رگ‌های خونی، اعصاب و ریشه‌های موهاست.
- لایه درونی (زیرپوستی) كه دارای غدد عروق، برخی ریشه‌های موها، چربی‌ها و رگ‌های خونی است.
تغییرات پوستی در اثر عوامل محیطی، ساختارهای ژنتیكی، تغذیه و برقی عوامل دیگر به وجود می‌آید و در این میان یكی از مهم‌ترین علل، آسیب‌های ناشی از نور خورشید است.
رنگدانه‌های طبیعی از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید تا حدود زیادی محافظت می‌كند.
افرادی كه چشمان آبی و پوست نازك و روشنی دارند، بیشتر از افرادی كه پوست تیره دارند، پیری را نشان می‌دهند.
تغییرات افزایش سن و سال
با افزایش سن و سال، لایه بیرونی پوست نازك‌تر می‌شود، حتی اگر تعداد سلول‌های این لایه تغییر نكرده باشد، تعداد رنگدانه‌ها، كاهش می‌یابد؛ اما، ملانوكیست‌ها از نظر اندازه بزرگ‌تر می‌شود.
با افزایش سن و سال، قدرت، استحكام و انعطاف‌پذیری پوست كاهش می‌یابد. به این مسئله «الاستویس» می‌گویند. رگ‌های خونی لایه درمیس (میانی) شكننده می‌شود.
این اتفاق با كوبیده شدن و خون مردگی زیر پوست همراه است. غدد چربی‌دار روغن كمتری تولید می‌كند. این اتفاق در مردها در سنین بالای 80 سال كاملا پیدا می‌شود.
در خانم‌ها نیز پس از دوران یائسگی این اتفاق می‌افتد. پوست رطوبت كمتری دارد و سریع‌تر و بیشتر از گذشته خشك و زبر می‌شود.
لایه چربی نازك‌تر می‌شود و خطر آسیب‌های پوستی افزایش می‌یابد و پوست كمتر از گذشته توانایی لازم برای حفظ دمای بدن را دارد.
غدد عروقی نیز عرق كمتری تولید می‌كنند به همین دلیل، بدن سخت‌تر از گذشته خنك می‌ماند و در معرض خطر گرمازدگی و حملات گرمایی قرار می‌گیرید.
اثرات تغییرات
پوست نازك‌تر و شكننده‌تر می‌شود و لایه محافظتی چربی كاهش می‌یابد. در ضمن، توانایی پوست برای احساس فشار، ارتعاشات، سرما و گرما نیز كاهش می‌یابد.
كشیدن و مالیدن پوست باعث آسیب‌دیدگی آن می‌شود. رگ‌های خونی سریع صدمه می‌بینند و پوست تمایل بیشتری به كاهش فعالیت خود دارد.
كمبود مواد مغذی و برخی بیماری‌ها نیز این موارد را تشدید می‌كند. ترمیم پوست بسیار كُندتر از دوران جوانی رخ می‌دهد. زخم‌ها 4 برابر كُندتر از گذشته التیام می‌یابد.
دیابت، تغییر رگ‌های خونی، كاهش ایمنی بدن و برخی عوامل مشابه دیگر روی كاهش التیام پذیری پوست اثر می‌گذارد.
اختلالات پوست در میان افراد سالخورده بسیار شایع است.
بیشتر از 90 درصد از افراد پیر و سالخورده به یكی از انواع اختلالات دچار هستند.
برخی عوامل این اختلالات را سبب می‌شوند، مانند دیابت، بیماری قلبی، بیماری كبد، كمبود مواد مغذی، چاقی، واكنش به داروها، استرس و بیماری‌های رگ‌های خونی، آلرژی‌ها، تغییرات آب و هوایی و ... .
تغذیه پوست و دریافت مایعات كافی كمك زیادی به بهبود وضعیت پوست می‌كند.
كم آبی از عوامل اصلی آسیب‌دیدگی‌های پوست است. گاهی كمبود مواد مغذی خارش و برخی تغییرات دیگر پوست را سبب می‌شود.
پوست خود را مربوط نگه دارید و به طور مرتب از مرطوب كننده‌ها و لوسیون‌ها استفاده كنید.
از مصرف صابون‌هایی كه دارای مواد معطر تند است، بپرهیزید.
از پوست‌تان در برابر نور خورشید محافظت كنید چرا كه نور خورشید به مدت طولانی انعطاف پذیری پوست را از بین برده و تغییرات رنگدانه‌ای؛ مانند ایجاد لكه‌ها و خال‌های پوستی، ضخیم‌تر شدن پوست و ... را سبب می‌شود.
