زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر منصور  ریسمانچیان - پزشک عمومی

تحریریه زندگی آنلاین : آرتروز یک بیماری است که باعث از بین رفتن غضروف مفصلی می‌شود. در این بیماری غضروف مفصلی به شدت و به مرور زمان دچار تخریب می‌شود و در راه رفتن بیمار مشکل ایجاد می‌کند. با آسیب غضروف، استخوان‌ها به طور مستقیم با هم تماس پیدا می‌کنند که به ایجاد درد شدید در بیمار منجر می‌شود. این بیماری را نباید با پوکی استخوان اشتباه گرفت چرا که در پوکی استخوان غضروف‌ها سالم هستند ولی خود استخوان ضعیف می‌شود که افزایش شکنندگی استخوان را در پی دارد.

انواع آرتروز

آرتروز دو نوع دارد: اولیه و ثانویه.

آرتروز اولیه: با افزایش سن به وجود می‌آید و در افراد زیر 40 سال دیده نمی‌شود. معمولاً در ایجاد آن فاکتورهای ژنتیک نقش دارند. آرتروز اولیه در مچ دست، آرنج و شانه وجود ندارد. همچنین در اندام تحتانی مثلاً در زانو، لگن و شست پا، آرتروز اولیه دیده می‌شود ولی در سایر مفاصل اندام تحتانی آرتروز اولیه قابل مشاهده نیست.

آرتروز ثانویه: به دنبال یک بیماری خاص در مفصل به وجود می‌آید مانند روماتیسم مفصلی، عفونت و شکستگی. آرتروز ثانویه در هر مفصلی دیده می‌شود ولی آرتروز اولیه فقط در مفاصل خاصی قابل مشاهده است. به عنوان مثال در اندام فوقانی فقط در بند انتهایی و میانی انگشتان شخص دیده می‌شود. در ناحیه ستون مهره، گردنی و کمری قابل مشاهده است و ناحیه پشتی دچار آرتروز نمی شود. آرتروز اولیه از ثانویه بسیار با اهمیت‌تر است چرا که در آرتروز ثانویه می‌توان با کنترل بیماری زمینه‌ای به میزان قابل توجهی جلوی پیشرفت این بیماری را گرفت.

 بیشتر بخوانید:

ورزش راهکار کم‌هزینه درمان آرتروز

اضافه وزن متهم بزرگ پرونده آرتروز

حمله آرتروز به لگن

علائم آرتروز

علائم آرتروز بسیار متفاوت است. گاهی اوقات آرتروز هیچ علائمی ندارد و فقط با عکس‌برداری از مفاصل مشخص می‌شود. مهم‌ترین علامت آن در زانو است که خصوصاً موقع دو زانو یا چهار زانو نشستن، بلند شدن و یا از پله بالا رفتن خود را نشان می‌دهد. در موارد پیشرفته هم به طور دائم درد زانو وجود دارد. ایجاد صدا در مفاصل است. البته صدا در مفاصل افراد نرمال نیز ممکن است دیده شود ولی در آرتروز صدای همراه با درد در مفاصل وجود دارد. از علائم دیگر آرتروز، تورم مفصل است که به طور ثانویه باعث بزرگ شدن استخوان می‌شود.

 عوامل ایجاد آرتروز  بالا رفتن سن  افزایش وزن  تغذیه نامناسب  بیماری‌های مفصلی

 شکستگی‌های قبلی ناحیه زانو  بی‌حرکت کردن طولانی مدت زانو  درمان آرتروز با کاهش وزن

* درد در بیماران آرتروزی معمولاً با استراحت بهبود پیدا می‌کند و با فعالیت تشدید می‌شود. با درمان‌های فعلی حداکثر کاری را که ما می‌توانیم انجام دهیم آن است که جلوی سرعت پیشرفت آرتروز را بگیریم.

کاهش وزن بیمار: اگر وزن فرد بالاتر از حد نرمال یعنی در خانم‌ها قد منهای 105 و در آقایان قد منهای 100 باشد، لازم است که وزن بیمار کاهش پیدا کند. هر 5 کیلوگرم کاهش وزن می‌تواند سرعت پیشرفت آرتروز را 20 تا 30 درصد کاهش دهد. تغذیه مناسب و برطرف کردن کمبود ویتامین D و C تا 30 درصد در کاهش روند آرتروز مؤثر است.

 مصرف بعضی از مواد غذایی مثل سویا، آووکادو، زنجبیل و برگ سنا در جلوگیری از پیشرفت آرتروز می‌توانند موثر باشند. انجام ورزش برای تقویت عضلات اطراف مفصل مبتلا به آرتروز مناسب است. باید دقت شود که ورزش، مناسب با سن و شرایط فیزیکی و بیماری زمینه‌ای فرد باشد.

بیشتر بخوانید:

بهبود آرتروز کمر با فیزیوتراپی

درد زانو معنا ندارد!

 استفاده از وسایل کمکی مثل زانوبند و کمربند

 لیزر درمانی

 طب‌سوزنی

 مغناطیس‌تراپی

 نشستن صحیح (بهتر است 4 زانو یا دو زانو ننشینند).

 استفاده از کفش مناسب و استاندارد

 استفاده از دمپایی نرم و ضخیم و اجتناب از راه رفتن با پای برهنه