زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر شهریار پروانه و دکترستاره قهاری

در صورت بروز کمردرد چه باید انجام دهیم؟
اکثر کمردردهای ساده بصورت خودبخودی و بدون نیاز به هیچ اقدام درمانی خاصی و تنها با استراحت فروکش می‌نمایند، اما آنچه اهمیت دارد این است که: 1. با آگاهی از عوامل ایجاد کمردرد از بروز آن پیشگیری کنیم. 2. درطی مدت کمردرد، در حین حفظ راستای مناسب ستون فقرات (حفظ پوستچر صحیح) سعی در حفظ مشارکت در فعالیت‌های روزمره زندگی کنیم. 3. عوامل ایجادکننده کمردرد را شناسایی و مرتفع و از بروز مجدد آنها جلوگیری کنیم.

 راه‌های پیشگیری از کمردرد

 راستای بدن خود را در حین بلند کردن اشیاء تا حد ممکن حفظ کنید تا حداقل فشار بر ستون فقرات شما وارد آید.  از بلند کردن اشیایی که وزنی برابر یا بیشتر از وزن بدن شما دارند خودداری نمائید.  برای جابجایی اشیاء بجای بلند کردن، آنها را هل دهید و یا بکشید.  برای جابجایی اشیاء سنگین از دیگران کمک بگیرید.  برای بلند کردن اشیاء تا حد ممکن به آنها نزدیک شوید و از چرخش در ستون فقرات اجتناب کنید.  برای جابجایی اشیاء بزرگ (با حجم زیاد) آنها را نزدیک به بدنتان حمل نمائید.

 عوامل خطرساز را بشناسیم

 آیا چربی ناحیه شکم و شلی عضلات ناحیه شکم شما باعث افزایش قوس ستون فقرات کمری شما شده است؟ 
 آیا از خستگی ناحیه پشتی ستون فقرات احساس ناراحتی می‌کنید؟  آیا احساس می‌کنید که طرز نشستن، ایستادن ویا راه رفتن شما صحیح نیست؟  آیا بایستی بمدت طولانی در یک جا ویا یک وضعیت قرار بگیرید؟  آیا احساس می کنید که میز کار و تجهیزات محیط کار و زندگی شما متناسب با وضعیت جسمانی شما نیست؟  آیا شغل شما مستلزم بلندکردن، هل دادن و یا کشیدن اشیاء سنگین است؟ اگر پاسخ شما به هریک از سوالات بالا مثبت است، شما در معرض خطر بروز کمردرد هستید.

 پیشگیری از کمردرد 

 از بی‌تحرکی و یا کم تحرکی اجتناب نمائید و با مشاوره با متخصصین کاردرمانی، فیزیوتراپی و یا طب فیزیکی و توانبخشی، ورزش مناسب با وضعیت و توانمندی بدنی خود را انتخاب و به صورت روزانه انجام دهید.  تغذیه مناسب داشته باشید و از اضافه وزن جلوگیری نمائید. و در رژیم غذایی خود به میزان کافی از منابع غنی کلسیم و ویتامین D استفاده نمائید.  اگر شغل شما مستلزم ایستادن طولانی مدت است با قرار دادن متناوب پاها بر روی یک چهار پایه کوچک از فشار بر روی ستون فقرات بکاهید.

درصورت بروز کمردرد چه باید کرد؟
علی رغم اینکه استراحت یکی از بهترین روش‌های درمان کمردرد است، تحقیقات نشان داده است که بهتر است فرد فعالیت‌های عادی روزمره زندگی خود را هرچه سریع‌تر آغاز کند. بنابراین درحین بروزکمردرد موارد زیر را رعایت فرمائید.  تا حد ممکن استراحت مطلق را محدود نمائید و فعالیت روزمره را هرچه سریع‌تر آغاز نمائید.  در راحت‌ترین وضعیت و در بستر مناسب و استاندارد بخوابید.

درمان کمردرد
کمردرد حاد: در موارد نادر مانند ضربه‌ها و شکستگی‌های شدید ستون فقرات و یا بیماری‌های تخریب‌کننده  نخاع نظیر تومورهای ستون فقرات نیاز به جراحی زود هنگام می‌باشد. در سایر موارد، کمردرد حاد معمولا بدون هیچ نوع درمان خاصی و تنها با مشاوره با تیم توانبخشی در طی شش هفته بهبود می‌یابند.

کمردرد مزمن: تعداد معدودی از کمردردهای مزمن نیاز به جراحی دارند (مانند کمردرد ناشی از فتق دیسک و یا عفونت و...) که حتی در این موارد نیز جراحان عموما ترجیح می‌دهند که ابتدا از روش‌های غیر جراحی مانند دارودرمانی و توانبخشی استفاده نمایند و در صورتی که این درمان‌ها به نتیجه نرسند بعنوان آخرین درمان از جراحی استفاده نمایند.

درمان توانبخشی در افراد مبتلا به کمردرد حاد و مزمن
اعضای اصلی تیم توانبخشی در درمان کمردرد شامل متخصصین کاردرمانی، فیزیوتراپی، ارتوپدی فنی و طب فیزیکی و توانبخشی می‌باشند که بسته به شرایط و وضعیت بیمار از سایر متخصصین نیز جهت همکاری در پروسه درمان دعوت می‌گردد. این تیم با بهره‌مندی از روش‌های گوناگون توانبخشی، زندگی عاری از درد را برای فرد به ارمغان می‌آورند.

نخستین گام در انجام این مهم، گرفتن شرح حال و تاریخچه بیماری به منظور آگاهی از نوع شغل فرد، میزان استراحت، ایستادن بصورت ثابت، تحرک و جابجایی روزانه، مدت زمان وجود درد، شدت درد و نوع درد، زمان شروع و یا عود درد، زمان کاهش و یا التیام درد، وضعیت خوابیدن فرد، کیفیت  تشک و بالش خواب، یافتن علت دقیق درد از نظر بیمار، اقدامات کلینیکی و پاراکلینیکی انجام شده و نیز داروهای مورد استفاده بمنظور کنترل درد، سابقه جراحی و بیماری‌های همراه می‌باشد. سپس به ارزیابی دقیق بیمار از هر دو جنبه جسمی و روحی- روانی بیمار می‌پردازند.

در ارزیابی جسمی، درمانگران با بهره‌گیری از ابزارهای دقیق اندازه‌گیری و یا بصورت عملکردی، وضعیت راستای ستون فقرات در وضعیت‌های مختلف (خوابیده، نشسته، ایستاده و راه رفتن)، قدرت عضلات بدن و علی‌الخصوص عضلات تنه و ستون فقرات، وضعیت حسی– حرکتی بیمار، وضعیت نوع درد (ثابت و یا منتشر)، محل دقیق درد، ارتباط درد با تحرک و یا بی‌حرکتی را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.