دكتر احمد شجاعی باغینی؛ فوق تخصص قرنیه، عضو تحریریه دنیای سلامت
الف) آمادگی قبل از عمل
آمادگیهای مورد نیاز قبل از عمل جراحی شامل آمادگی روانی، انجام آزمایشات و مشاورههای لازم، برطرف کردن اختلالات و بیماریهای زمینهای، کامل بودن پرونده، اخذ رضایت نامه (رعایت منشور حقوق بیمار)، آمادهسازی شب قبل از عمل، حضور به موقع صبح روز عمل، مشخص بودن چشم نیازمند عمل و مصرف داروهای مورد نیاز میباشد. از جمله:
استحمام قبل از عمل جراحی و رعایت اصول بهداشت فردی
کنترل وسایل مصرفی مورد نیاز برای عمل جراحی
اطلاع به پزشک در صورت ابتلا به بیماری جدید یا حمله بیماری قبلی نظیر سرما خوردگی یا افزایش فشار خون بطور جدی
رعایت ناشتایی در صورت لزوم با فاصله زمانی مناسب (مدت زمان ناشتایی 8 ساعت قبل از عمل از نیمه شب در مورد غذاهای معمولی است اما در مورد مصرف مایعات مدت این زمان 4 ساعت در نظر گرفته میشود )
قطع یا ادامه داروهای مصرفی قبلی طبق نظر پزشک معالج و مشاور (خصوصا داروهای رقیق کننده خون نظیر آسپرین و داروهای قلبی و مربوط به کنترل قند خون و انسولین)
عدم استفاده از لنز تماسی طبق نظر پزشک
عدم استفاده از جواهرات و اشیاء زینتی و فلزی
تخلیه ادرار قبل از انتقال به اطاق عمل
ب) آمادگیهای حین عمل
در مواقعی که عمل جراحی با بیحسی انجام میشود اجرای کامل دستورات پزشک و تیم درمانی
همکاری در هنگام شستشوی چشم
همکاری در هنگام انجام عمل جراحی
ج) مراقبتهای بعد از عمل
با توجه به نوع عمل جراحی چشم مراقبتهای مختلفی انجام میشود که به طور خلاصه در ادامه در مورد هر عمل جراحی مطالبی ارائه میگردد.
مراقبت پس از لیزیک
پس از اتمام عمل و رفع اثر قطره بیحسی به مدت چند ساعت، درد، سوزش، اشک ریزش و احساس جسم خارجی در چشم خواهید داشت که طبیعی است.
چنانچه درد یا سوزش غیر قابل تحمل بود به چشمان خود دست نزنید. میتوانید از قرص مسکن (استامینوفن) استفاده نمائید.
چند ساعت اول پس از عمل را با چشمان بسته در منزل استراحت بفرمائید ولی بعد از رفع علائم، نیازی به بسته بودن چشمها نبوده و میتوانید آنها را باز نگه دارید.
از دست زدن به چشم و یا مالش آن به مدت 24 ساعت جدا خودداری نمائید.
تا هنگام مراجعه مجدد برای معاینه از شستشوی صورت خودداری نمائید. استفاده از دستمال مرطوب جهت تمیز کردن صورت بلامانع است.
پس از عمل قرار داشتن در شرایط معمولی منعی ندارد. نیاز به تاریک کردن محیط نیست ولی در صورت حساسیت به نور میتوانید از عینک آفتابی استفاده کنید.
روز بعد از عمل معاینه شما ضروری است. تاری مختصر دید یا تفاوت دید چشمها، روز بعد از عمل طبیعی است که معمولا یکی دو هفته بعد از عمل بر طرف میشود.
ممکن است روز بعد از عمل لکه قرمزی در قسمت سفیدی چشمان شما دیده شود، این لکه خون مردگی است که جای نگرانی نداشته و حدود دو هفته بعد برطرف میشود.
استفاده از مواد آرایشی معمولا یک هفته بعد از عمل بلامانع است.
پس از عمل لزومی به رعایت رژیم غذایی خاصی نمی باشد.
معمولا کار با کامپیوتر، تماشای تلویزیون، مسافرت، مطالعه و روزه گرفتن، از روز بعد از عمل طبق نظر پزشک معالج بلامانع است.
در صورتیکه دید دور شما خوب باشد طبق نظر پزشک معالج، رانندگی پس از عمل بلامانع است.
ضرورت معاینه مجدد و زمان توسط پزشک معالج شما تعیین خواهد شد.
امکان دارد روز عمل لنز تماسی به عنوان پانسمان چشمان شما قرار داده شود که معمولا روز بعد از عمل و در هنگام معاینه از چشمان شما خارج میشود.
مراقبت پس از عمل لازک
به مدت یک هفته از مالش آرام و به مدت یک ماه از مالش شدید چشم خودداری نمایید.
از شستن صورت روز بعد از عمل خودداری کنید و به مدت 2 تا 3 روز از استحمام بپرهیزید.
تا 4 هفته از شنا کردن بپرهیزید و بعد از آن نیز بهتر است تا مدتی از عینکهای مخصوص برای شنا کردن استفاده نمایید.
بعد از عمل داروهایی برای شما تجویز میگردد که باید طبق دستور پزشک خودتان، مرتب مصرف کنید.
درد، حساسیت به نور، خارش، سوزش و اشک ریزش بعد از عمل، طبیعی است.
بهتر است بعد از عمل به مدت 3 تا 4 ساعت استراحت نمایید و یا حداقل چشمان خود را بسته نگهدارید.
پس از عمل تا چندین روز در محیطهای آلوده به گرد و خاک رفت و آمد نکنید.
کمی تاری دید پس از عمل طبیعی است بنابراین بهتر است در روز عمل، رانندگی نکنید.
در صورتیکه در 1 تا 4 ماه اول حساسیت به نور آفتاب شدید داشتید از عینک آفتابی استفاده نمایید.
از لوازم آرایشی دور پلک و چشم تا دو هفته پس از عمل استفاده نکنید.
زمان شروع به کار بسته به کار متفاوت است ولی معمولاً یک روز بعد از عمل LASIK میتوان شروع به کار کرد ولی در مورد LASEK و PRK مدت 3 تا 5 روز استراحت مورد نیاز است.
چنانچه بعد از عمل قصد مسافرت دارید، جراح خود را مطلع سازید.
قابل ذکر است که دید شما پس از عمل لیزیک کمی تار خواهد بود ولی تا 24 ساعت بهبودی دید به درصد بالایی خواهد رسید. برای ثابت شدن دید حداقل یک ماه زمان لازم است.
مراقبت پس از عمل فیکو (آب مروارید)
با توجه به تحول در جراحی کاتاراکت به روش فیکو مراقبتهای بعد از عمل کمتر و ساده تر گردیده است.
احساس خفیف ناراحتی و جسم خارجی چند روز اول بعد از عمل طبیعی است. اشک ریزش خفیف و ترشح مختصر شایع است. چشم ممکن است به نور و تماس حساس باشد.
در صورت احساس ناراحتی یا درد خفیف از مسکن (استامینوفن، بروفن و...) هر 6 ساعت یک بار استفاده نمایید.
از خم شدن طولانی یا برداشتن جسم سنگین به مدت یک هفته پس از جراحی پرهیز نمایید.
به مدت 5 روز پس از جراحی توسط محافظ پلاستیکی و یا استفاده از عینک از بروز هر گونه ضربه به چشم جلوگیری نمایید
بیماران در جراحیهای جدید آب مروارید میتوانند فعالیتهای روزانه خود را به آرامی از روز بعد از عمل جراحی شروع نمایند.
در صورتی که چشم بیمار بعد از عمل جراحی پانسمان شده باشد باید روز بعد از عمل توسط پزشک معالج باز و پس از ویزیت بیمار دستورات دارویی داده شود و در صورت درد بعد از عمل بیمار میتواند از مسکنهای معمولی مانند استامینوفن کدئین استفاده نماید و در صورت بروز درد شدید که باعث سر درد و حالت تهوع گردد باید به پزشک معالج اطلاع داده شود.
چنانچه برای چشم عمل نشده از قبل قطره ای استفاده میکردید مطابق دستورات قبلی ادامه دهید.
در صورت استفاده از آسپرین یا داروهای رقیق کننده خون در مورد شروع مجدد آنها در زمان معاینه روز بعد از عمل سوال نمائید.
سه روز پس از جراح استحمام نمائید.
تمام قطرههای خود را در هر معاینه داشته باشید.
در صورت بروز هر گونه درد شدید، کاهش دید، قرمزی، ترشح چرکی و تورم پلک در روزهای اول پس از جراحی سریعا با پزشک خود تماس بگیرید در صورت عدم دسترسی به پزشک با اورژانس چشم بیمارستان تماس بگیرید.
در صورتی که چشم بعد از عمل جراحی پانسمان نشده باشد از داروهای تجویزی توسط پزشک معالج بلافاصله بعد از عمل استفاده شود.
روز بعد از، عمل بیمار باید توسط پزشک معالج ویزیت و دستورات لازم و جدید دریافت کند.