زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

برخلاف نام این اختلال، شب کوری به معنای از بین رفتن کامل بینایی در شب نیست. شب کوری به معنای کاهش توان بینایی در شب یا نور کم است. شاید بهتر باشد بگوییم که شب کوری برخلاف کور رنگی ، خود ذاتا یک اختلال نیست بلکه یکی از علائم یک اختلال دیگر است. شب کوری ممکن است برای هر فردی با هر سنی (حتی کودکان)، رخ دهد.
توان بینایی در شب با روز از جهات گوناگونی تفاوت دارد. در شب، چشم‌ها تقریبا کوررنگ هستند؛ تیزبینی بسیار ضعیف است و چشم‌ها تنها بخشی از آنچه را در طول روز می‌توانند درک کنند می‌بینند. یک نقطه سیاه مرکزی (قسمتی که دید آن کاهش یافته است) در مرکز حوزه دید پدیدار می‌شود و چشم نمی‌تواند اجسام ثابت را به خوبی اجسام متحرک درک کند. اگر شما شب کور هستید، برای دیدن و تشخیص اطراف خود با مشکل مواجه هستید اما در طول روز و زمانیکه نور به میزان کافی وجود دارد دید خوب و کاملی دارید.

علل ایجاد شب کوری

شب کوری، که برخی آن را عدم توانایی تطبیق با تاریکی نیز می‌دانند، به دلیل وجود اختلال در سلول‌های شبکیه چشم که وظیفه آن‌ها فراهم کردن بینایی کافی در نور کم است ایجاد می‌شود. این مشکل می‌تواند از علائم اختلالاتی دیگر باشد که برخی از آنها به طور مادرزاد و برخی دیگر اکتسابی هستند. از جمله این اختلالات می‌توان بدین موارد اشاره کرد:

علل اکتسابی

 آب مروارید (دید تار): افراد مبتلا به آب مروارید معمولا برای مطالعه، رانندگی و تشخیص حالات چهره افراد خصوصا در شب با مشکل مواجه هستند.
 نزدیک بینی: شب کوری می‌تواند یکی از علائم نزدیک بینی درمان نشده باشد.
استفاده از برخی انواع دارو: برخی داروهایی که برای درمان آب سیاه تجویز می‌شوند می‌توانند موجب انقباض مردمک چشم شوند که نتیجه آن کاهش دید در شب است.
 کمبود ویتامین A: شب کوری یکی از اولین علائم کمبود ویتامین A است. یکی از علل اصلی کمبود ویتامین A سوء تغذیه می‌باشد. این مشکل در کودکان بیشتر از بزرگسالان وجود دارد زیرا آن‌ها قادر به تشخیص اختلال در دید خود نیستند و ممکن است مدت‌ها دچار کمبود ویتامین A باشند بدون اینکه کسی متوجه شود.

علل مادرزادی
 شب کوری مادر زادی که ممکن است با نزدیک بینی همراه باشد و یا ممکن است با این اختلال همراه نباشد. این مورد مربوط به برخی جهش‌های خاص ژنتیکی است. این نوع شب کوری بیشتر شامل اجسام ثابت می‌شود و گروه جنسی مردان را در بر می‌گیرد. خانم‌ها ناقل این ژن هستند اما خود علائم آن را ندارند.
 آزمایشات مربوط به شب کوری

اگر شما احساس می‌کنید کیفیت بینایی تان در شب به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند، بهتر است هر چه زودتر به یک متخصص چشم مراجعه کنید. متخصص با انجام آزمایشاتی مشخص می‌کند که آیا شما مبتلا به شب کوری هستید یا خیر. گاه علائم شب کوری ناشی از یک اختلال دیگر است که باید به موقع تشخیص داده و درمان شود. آزمایشات مربوطه عبارتند از:
 آزمایشات برای تعیین میزان تیزبینی، توانایی تشخیص رنگ و میزان رفلکس مردمک چشم به نور.
 آزمایش انکسار که برای تعیین نیاز چشم به عینک انجام می‌شود.
 آزمایشاتی برای تعیین شکل ظاهری اجزای چشم از جمله قرنیه و عدسی چشم.
 آزمایش شبکیه چشم برای تشخیص هر گونه آسیب.
درمان شب کوری

شب کوری ناشی از یک اختلال اکتسابی معمولا پس از رفع اختلال از بین می‌رود. در واقع شب کوری ناشی از آب مروارید، کمبود ویتامین A و نزدیک بینی درمان پذیرند. استفاده از عینک علاوه بر رفع مشکل نزدیک بینی، می‌تواند در درمان شب کوری نیز موثر باشد. برای درمان آب مروارید نیز پزشکان از روش جراحی استفاده می‌کنند. به وسیله جراحی عدسی تار و کدر با یک عدسی شفاف و سالم جایگزین می‌شود. اگر مشکل اصلی آب مروارید باشد، پس از انجام این عمل جراحی، مشکل شب کوری نیز مرتفع می‌شود. اگر میزان ویتامین A در خون شما کم باشد، به احتمال زیاد پزشک مصرف مکمل‌های ویتامین A را برای شما تجویز می‌کند. در این صورت، مکمل‌ها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
پیشگیری از ابتلا به شب کوری
از شب کوری ناشی از اختلالات ژنتیکی نمی‌توان پیشگیری کرد. اما شب کوری ناشی از اختلالاتی نظیر کمبود ویتامین A، نزدیکی بینی یا آب مروارید قابل پیشگیری هستند. یکی از مهمترین عوامل موثر در پیشگیری از ابتلا به شب کوری داشتن یک رژیم غذایی مناسب و غنی از ویتامین‌ها،  مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان است. این مواد از ایجاد آب مروارید جلوگیری می‌کنند. همچنین مواد غذایی حاوی ویتامین A را نیز باید در رژیم غذایی خود بگنجانید.