سعیده نوباوه
علائم
علائم دوربینی چشم عبارتند از:
تار و کدر به نظر رسیدن اشیاء نزدیک
تنگ کردن چشمها برای بهبود کیفیت دید
سوزش و درد چشمها
احساس سردرد یا ناراحتی پس از انجام فعالیتهایی نظیر مطالعه، نوشتن و یا کار با رایانه برای مدتی طولانی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر میزان دوربینی چشم شما به حدی است که نمیتوانید کارهای مهم را به درستی انجام دهید یا مانع از لذت بردن شما از فعالیتهای مختلف میشود، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک میتواند میزان دوربینی چشم شما را معین کند و برای درمان گزینههای مختلف را پیش روی شما قرار دهد. گاه اختلال دوربینی چشم علائم آشکاری ندارد. به همین دلیل بهتر است پیش از آنکه این اختلال پیشرفت کند شما به وجود آن پی ببرید. متخصصان برای گروههای سنی مختلف در این رابطه توصیههای متفاوتی دارند. از جمله در مورد بزرگسالان پیشنهاد میشود افراد با رسیدن به سن 40 سالگی حتما برای انجام معاینات چشم به متخصص مراجعه کنند.
بین سنین 40 - 54 سالگی این معاینات باید هر2 - 4 سال یکبار انجام شوند. این میزان برای سنین 54 - 64 دو الی سه سال و بالاتر از 65 سال هر 1- 2 سال است. اگر شما به دلیل شرایط خاصتان در معرض ابتلا به بیماریهای چشمی نظیر آب سیاه هستید، بهتر است هر سال برای انجام معاینات چشم به پزشک مراجعه کنید. واضح است که در صورت مشاهده علائم اختلال باید سریعا به پزشک مراجعه کنید حتی اگر اخیرا معاینات چشم را انجام دادهاید.تعداد دفعات لازم برای معاینه چشم برای کودکان متفاوت است. سلامت هر نوزاد، از جمله سلامت چشمهای او پس از تولد باید مورد بررسی قرار گیرد. پس از معاینه اولیه در دوران نوزادی، چشمهای کودک باید در هر معاینه دوره ای در کنار سایر اعضای بدن مورد معاینه قرار گیرد.
عوارض جانبی
دوربینی ممکن است با اختلالات دیگری همراه باشد. از جمله این اختلالات میتوان به این موارد اشاره کرد:
چپ بودن چشمها: برخی کودکان که چشم آنها دوربین است، ممکن است چشمهایشان به تدریج چپ شود. برای درمان موثر این اختلال، باید از عینکهای خاص استفاده کرد.
کاهش کیفیت زندگی: دوربینی درمان نشده بر کیفیت زندگی تاثیر منفی میگذارد. افراد دوربین نمیتوانند بسیاری از وظایف خود را به درستی انجام دهند و دید آنها محدود است. همین محدودیت مانع از لذت بردن در بسیاری از فعالیتها میشود. در مورد کودکان، دوربینی درمان نشده بر وضعیت تحصیلی شان تاثیر منفی میگذارد.
چشم درد: بسیاری از افراد برای بهبود دید خود چشمهای خود را تنگ میکنند و برای تمرکز تلاش زیادی صرف میکنند. همین تلاش موجب بروز چشم درد و سردرد میشود.
به خطر افتادن امنیت: رانندگی برای افراد دوربین توصیه نمیشود. همچنین کار با ماشینهای صنعتی یا ماشینهایی که نیاز به تمرکز و دقت زیاد دارند نیز برای افراد دوربین خطرناک است.
علل اختلال دوربینی
چشم دارای دو بخش است که بر روی یک تصویر تمرکز میکنند:
قرنیه: قسمت سطحی و شفاف جلوی چشم
عدسی: ساختاری شفاف داخل چشم که با تغییر ابعاد بر یک شی خاص متمرکز میشود.
در یک چشم سالم، این دو بخش کاملا شفاف و دارای انحنای طبیعی هستند. یک قرنیه و عدسی سالم نور به درستی دریافت میکنند که در نتیجه آن تصاویر اشیا به وضوح و کاملا شفاف در شبکیه، قسمت پشتی چشم، ایجاد میشود.
خطای انکساری
اگر قرنیه و یا عدسی دچار مشکل باشند و انحنای آنها از حالت طبیعی خارج شود، نور به درستی شکسته (منکسر) نمیشود و در نتیجه یک خطای انکساری به وجود میآید. دوربینی نوعی خطای انکساری است. دوربینی زمانی اتفاق میافتد که انحنای قرنیه کم است و یا چشم بیش از حد کوتاه است. به جای تمرکز بر شبکیه چشم، نور بر پشت شبکیه متمرکز میشود که نتیجه آن تار و کدر دیده شدن اشیا است.
درمان
روشهای درمانی دوربینی چشم متنوع هستند. هدف از درمان کمک به تمرکز نور بر شبکیه چشم است. این کار را میتوان از طریق استفاده از عدسیهای اصلاح کننده و انجام عمل جراحی انجام داد.
عدسیهای اصلاح کننده
برای افراد جوانتر، گاه درمان خاصی لازم نیست زیرا چشمهای آنها توانایی اصلاح در طول زمان را دارند. اما افراد مسنتر به دلیل اینکه عدسیهای چشمانشان انعطاف پذیری خود را از دست میدهند باید برای دیدن اشیا نزدیک از عدسیهای اصلاح کننده استفاده کنند. استفاده از این عدسیها باعث میشود انحنای کم عدسی چشم جبران شود. انواع عدسیهای اصلاح کننده عبارتند از:
- عینک: عینکها انواع گوناگونی دارند. از جمله میتوان به عینکهای دو کانونی، سه کانونی و عینکهای مخصوص مطالعه اشاره کرد.
- لنزهای طبی: لنزها نیز مانند عینکها متنوع هستند. برخی انواع لنزها عبارتند از لنزهای نرم، سخت، لنزهای یکبار مصرف و لنزهای مخصوص استفاده بلند مدت. استفاده از لنزهای طبی نیاز به رعایت نکاتی خاص، از جمله توجه به بهداشت دارد. اگر قصد استفاده از لنزهای طبی را دارید حتما در این باره با پزشک خود مشورت کنید. استفاده از این لنزها به همه افراد توصیه نمیشود.
عمل جراحی
هر چند که اکثر عملهای جراحی انکساری برای افراد نزدیک بین است، اما برخی از این اعمال جراحی را نیز میتوان برای اصلاح اختلال دوربینی مورد استفاده قرار داد. این اعمال جراحی از طریق اصلاح انحنای قرنیه موجب بهبود دید میشوند. از جمله این روشها میتوان به LASIK،LASEK، PRK و CK اشاره کرد. هر چند انجام عمل جراحی یکی از راههای خوب برای درمان دوربینی چشم است، اما به دلیل وجود عوارض جانبی در برخی موارد ممکن است این عمل برای هر فردی تجویز نشود. عدم موفقیت کامل در درمان، خشک شدن چشمها، عفونت و در موارد بسیار نادر از دست دادن بینایی از جمله عوارض این عملهای جراحی هستند.