زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

سندرم خشكی چشم در بيماران مبتلا به ديابت غيروابسته به انسولين

در حال حاضر دیابت یكی از شایع‌ترین بیماری‌های سیستمیك می‌باشد كه دستگاه‌های مختلف بدن از جمله چشم را درگیر می‌كند.

درگیری چشمی شامل؛ رتینوپاتی دیابتی، گلوكوم نئوواسكولار، كاتاراكت، تغییرات عیوب انكساری چشم، پتوزیس، فلج اعصاب چشم و سندرم خشكی چشم (KCS) می‌باشد.

سندرم خشكی چشم بیماری است كه در آن به علت كاهش تولید اشك، تغییر كیفیت و یا تبخیر زیاد اشك چشم دچار علایم خشكی می‌شود. سندرم خشكی چشم یكی از عوارض چشمی دیابت نیز می‌باشد كه سبب سوزش، درد، احساس، وجود جسم خارجی و در بعضی موارد باعث كاهش بینایی می‌شود. دیابت قندی اغلب با عوارض عروق كوچك كه شامل؛ درگیری شبكیه (Retinopathy) درگیری اعصاب محیطی (Peripheral Neuropathy) و درگیری كلیوی همراه می‌باشد.

در دیابت طول كشیده تخریب عروق كوچك غده اشكی همراه با نوروپاتی اتونومیك می‌تواند سبب اختلال در ایجاد اشك شود. بیماران دیابتی اغلب از علایم خشكی چشم شاكی هستند و در تست شیرمر نیز كاهش تولید اشك مشاهده می‌شود. در ضمن تركیب و میزان پروتئین‌ها نیز در اشك افراد دیابتی نسبت به افراد نرمال تغییر می‌كند. مطالعات متعددی ارتباط بین دیابت و خشكی چشم را بررسی كرده‌اند و در بیشتر موارد آن را تایید نموده‌اند، در عین حال در بعضی مطالعات كاهش میزان تولید اشك و یا افزایش تبخیر لایه اشكی در بیماران دیابتی وابسته به انسولین مشاهده نشده است.

سندرم خشكی چشم در بیماران دیابتی علل مختلفی دارد. یكی از آن علل كاهش حس قرنیه می‌باشد. در مطالعه‌ای كه به وسیله دوگرو و همكاران (2001) انجام شد، میزان حساسیت قرنیه در افراد دیابتی كمتر از افراد نرمال بود و شدت كاهش حس قرنیه، اختلال تست شیرمر و تست اندازه‌گیری سرعت تبخیر لایه اشكی با میزان نوروپاتی محیطی و كنترل ضعیف قندخون نیز ارتباط مستقیم داشت. با توجه به اینكه حس قرنیه در افراد دیابتی كاهش می‌یابد شیوع واقعی سندرم خشكی چشم بر اساس شكایات بالینی آن كاملا مشخص نمی‌باشد.

علت دیگر كاهش حس قرنیه می‌تواند نوروپاتی حاصل از صدمه به عصب مژگانی بلند (Long Ciliary Nerve) در اثر لیزر شبكیه باشد كه خود موجب اختلال در رفلكس پلك زدن و ترشح اشك می‌شود. در بیمارانی كه جهت آنها لیزر شبكیه انجام نشده است تغییر PH اشك به علت تغییرات متابولیك می‌تواند در این بیماران سبب اختلال تنظیم ترشح اشك شود.

در بیماران دیابتی كم شدن حس قرنیه می‌تواند سبب كاهش شكایات بالینی از قبیل درد و احساس ناراحتی در چشم از طرف بیماران شود، به طوری كه شكایت بیمار نسبت به شدت خشكی چشم با توجه به معاینات كلینیكی كمتر است.

به همین سبب در تمامی بیماران دیابتی توصیه می‌شود. معاینات بالینی از نظر خشكی چشم هر چه زودتر انجام شود و در صورت وجود خشكی چشم حتی بدون شكایت بالینی بیمار از پماد و یا قطره‌های اشك مصنوعی به موقع استفاده شود و از خیلی از عوارض احتمالی بعدی جلوگیری نمود.

در مجموعه خشكی چشم در بیماران مبتلا به دیابت قندی غیروابسته به انسولین شیوع بالایی دارد و شدت خشكی چشم با شدت رتینوپاتی دیابتی نسبت مستقیم دارد. همچنین شیوع و شدت سندرم خشكی چشم در بیمارانی كه لیزر شبكیه جهت آنها انجام شده است، بیشتر از سایر گروه‌ها می‌باشد. با توجه به شیوع بالای سندرم خشكی چشم در بیماران دیابتی به‌خصوص در سنین بالا و عدم شكایت اكثر بیماران دیابتی مبتلا به سندرم خشكی چشم، بهتر است تست‌های اندازه‌گیری سرعت تبخیر لایه اشكی و رنگ آمیزی قرنیه با فلوروسئین به صورت روتین در تمام بیماران دیابتی انجام شود و در صورت نیاز از قطره‌های اشك مصنوعی برای آنها استفاده كرد.