زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه دنیای سلامت

به نظر می‌رسد كه بدن ما اشك را برای محافظت از چشم‌ها تولید می‌كند! بله همین اشكی كه بیشتر افراد از دیدن آن ناراحت می‌شوند و به نظرشان بدترین منظره دنیا، دیدن اشك‌های كودك و شنیدن صدای گریه اوست. همین اشك به ظاهر ساده، از سه لایه نازك تشكیل می‌شود. خارجی‌ترین لایه آن چربی است كه به اشك كمك می‌كند درون چشم باقی بماند و لایه میانی كه آبكی است و از مواد شیمیایی مختلفی تشكیل شده است، میكروب‌ها و مواد محرك دیگر چشم را از آن خارج می‌كند و لایه درونی اشك كه لایه مخاطی نام دارد، پوششی صاف را بر سطح چشم ایجاد و همانند یك محافظ عمل می‌كند.

بالای هر چشم انسان، در پشت پلك بالایی، دو غده اشكی وجود دارد كه تحریك آنها موجب تولید اشك می‌شود. مایع لاكریمال (Lacrimal)، اصطلاح پزشكی اشك است. مایع اشكی، اكثر مواقع شور است و برخی شواهد نشان می‌دهد كه تغییرات مقدار شوری اشك به دلیل ایجاد آن بستگی دارد. به محض اینكه مغز دلیلی برای تولید اشك پیدا می‌كند، غدد اشكی، مایع اشكی را در پلك بالایی ترشح می‌كنند و جاذبه و حركات مویرگ‌ها موجب می‌شود كه اشك به روی سطح چشم بیاید و با انباشته شدن آنها روی سطح چشم، از چشم روان شده و روی گونه‌ها می‌ریزند و بدین ترتیب اشك تولید می‌شود.

تولید اشك، اساساً نیمه اتوماتیك است. غدد اشكی، به طور معمول و با منظور حفظ چشم‌ها از مواد محرك و جلوگیری از خشكی چشم، كمی اشك تولید می‌كنند؛ ولی اگر غدد اشكی به هر دلیلی (پوست كندن پیاز و یا دود سیگار) تحریك شوند، مغز به غدد اشكی سیگنال می‌فرستد كه اشك بیشتری تولید كنند. احساسات قوی و ناراحت‌كننده نیز می‌توانند تولید اشك را افزایش دهند و از این طریق پیغام بیشتری از مغز به غدد اشكی ارسال شود. بازیگران اغلب در صحنه‌های دراماتیك با استفاده از حافظه و حواس گریه می‌كنند و اشك می‌ریزند!

مسدود شدن مجاری اشكی

مسدود شدن مجاری اشكی، یكی از بیماری‌های نسبتاً شایع در نوزادان است كه ممكن است كودكان و حتی بزرگسالان نیز به آن مبتلا شوند. بیشتر مردم تصور می‌كنند كه مسدود شدن مجاری اشكی بدین معنی است كه شخص نمی‌تواند اشك تولید كند؛ ولی این تصور كاملاً اشتباه است و مسدود شدن مجاری اشكی به معنای ناتوانی در تخلیه اشك است. ترشحات غدد اشكی (اشك) در چشم جمع شده و چشم‌ها متورم می‌شوند.

حتی ممكن است منجر به عفونت چشمی نیز بشوند. از جمله علائم آن می‌توان به قرمزی چشم، ورم پلك، عفونت‌های مكرر چشمی و چسبندگی اطراف چشم اشاره كرد. شایع‌ترین علت مسدود شدن مجرای اشك در نوزادان، عدم شكل‌گیری كامل مجاری اشك، ریه و كوچك بودن بافت این مجاری است و در بزرگسالان، مسدود شدن مجاری اشكی می‌تواند علل مختلفی داشته باشد، از جمله: بالا رفتن سن، استفاده از داروهای چشمی (در موارد نادر)، عفونت، كیست یا تومور، آسیب‌دیدگی صورت و ... برخی نوزادان برای باز شدن مجاری اشك مسدود شده، نیاز به عمل جراحی دارند؛ ولی در اكثر مواقع بعد از چند ماه و با رشد نوزاد، این مشكل برطرف می‌شود.

گاهی اوقات نیز پزشكان به والدین توصیه می‌كنند با انجام انواع خاصی از ماساژ چشم، باز شدن مجاری اشكی را سرعت بخشند. عمل جراحی در كودكان و بزرگسالان، رایج‌ترین روش درمان این مشكل است. عمل جراحی به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در یكی از رایج‌ترین روش‌ها، پزشك در كنار مجاری اشك، یك راه نازك ایجاد می‌كند كه اشك از طریق آن به داخل چشم جاری شود.

بعضی پزشكان نیز از لوله‌های كوچكی استفاده می‌كنند كه بعد از شش ماه آنها را از درون چشم برمی‌دارند. چشم‌هایی كه مجاری اشك آن مسدود شده است، نسبت به سایر چشم‌ها، بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت قرار دارند. متأسفانه هیچ راهی برای جلوگیری از انسداد مجاری اشكی وجود ندارد و فقط با رعایت بهداشت و شستشوی مكرر دست‌ها و استفاده از یك عینك محافظ می‌توان از عفونت چشم جلوگیری كرد.

فواید گریه كردن

بیشتر انسان‌ها، گریه كردن را تجربه كرده‌اند و كمتر كسی پیدا می‌شود كه تا به حال گریه نكرده باشد. در واقع گریه كردن و اشك ریختن، به روش‌های مختلف زیر موجب سلامت روحی و جسمی فرد می‌شود:

1-‌ تسكین و كاهش استرس: گریه كردن در واقع به ما كمك می‌كند تا استرس خود را كاهش دهیم یا از بین ببریم. لی‌جین بایانگ، روانپزشك معتقد است كه گریه كردن، فشار، خستگی، غم و اندوه، خشم و هرگونه احساس تنفر را از بدن دور می‌كند...

برای خواندن بخش دوم- سلامت چشم با اشک- اینجا کلیک کنید.