3- بوی بد دهان با منشاء گوارشی
در حالت عادی گازهای موجود در معده و روده به دهان راه نمی‌یابند (مگر با استفراغ یا آروغ زدن)؛ هر عاملی كه موجب اختلال در عملكرد طبیعی مری شود (رفلاكس مری – معده، فتق دیافراگماتیك، تنگی مری، كاردیواسپاسم و دیورتیكول)، می‌تواند موج بوی بد دهان گردد.
اخیرا از میكروب هلیكوباكترپیلوری به عنوان عامل به‌وجود آورنده بوی بد دهان صحبت به میان آمده است؛ اما هنوز نقش آن به‌درستی شناخته نشده است.
4- بوی بد دهان با منشاء ریوی (سیستمیك)
سردسته این گروه عفونت‌ها و بیماری‌های انسدادی مزمن ریوی (COPD) است. همچنین ضایعات تومورای در هر یك از قسمت‌های مجاری تنفسی (حتی حنجره) می‌تواند موجب بروز بوی بد دهان شوند. از مشخصات نسبتا خوب علل ریوی (خصوصا عفونت‌های ریوی) تشدید بو متعاقب سرفه است.
در برخی از بیماری‌های سیستمیك یك سری گازهای بودار از طریق ریهها دفع می‌شوند كه مهمترین آنها نارسایی كبد (بوی تعفن)، اورمی (بوی ادرار) و كتواسیدوز دیابتی (بوی استون) هستند.
همچنین تركیبات بعضی از مواد غذائی (خصوصا سیر و پیاز) از طریق ریهها دفع شده باعث بوی خاصی در دهان می‌شوند. در برخی از بیماری‌های عفونی سیستمیك نیز بوی دهان تغییر می‌كند.
در بسیاری از خانم‌ها قبل و یا در طول مدت زمان پریود، بوی دهان به‌وضوح تغییر می‌كند.
ارزیابی بالینی و پاراكلینیكی
در غالب موارد با گرفتن شرح حال و انجام معاینه دقیق می‌توان منشاء و علت بوی بد دهان را شناسایی كرد. در صورت شك به بیماری‌های لثه و دندان باید با دندانپزشك مشاوره شود. در صورت عدم تشخیص علت شكایت بیمار، باید رادیوگرافی از سینوس‌ها و ریهها، آزمایشات كبدی، كلیوی، قند خون و كامل ادرار نیز به عمل آید. در صورت شك به بیماری خاص باید ارزیابی‌های اختصاصی مربوطه انجام شود.
تدابیر درمانی
درمان بوی بد دهان شامل دو جنبه است: 1) تمهیدات عمومی و 2) درمان‌های اختصاصی
الف) تمهیدات عمومی
1- بهداشت كامل و مناسب دهان و دندان (از جمله عدم استفاده از پروتزهای متحرك در موقع خواب و گذاشتن آنها در محلول ضدعفونی‌كننده و از بین بردن جرم روی زبان با مسواك نرم)
2- كاهش میكروب‌های گرم منفی (خصوصا بی‌هوازی‌ها) با استفاده از محلول دهان‌شویه«كلرهگزیدین»روزی دو تا سه بار یا«5/2 Cetylpyridium Cl» روزی 4 تا 6 بار.
3- عدم استعمال دخانیات و كاهش مصرف كافئین.
4- رفع عوامل به‌وجود آورنده خشكی دهان و كمك به برقراری ترشحات بزاقی به میزان كافی (مصرف مایعات، جویدن آدامس یا استفاده از بزاق مصنوعی حاوی تركیبات كربوكسی متیل سلولز).
5- استفاده از قرص نعناع تا زمان از بین بردن عامل به‌وجود آورنده بوی بد دهان تا حدودی كمك‌كننده است.
6- اصلاح رژیم غذائی (مصرف كافی سبزیجات، میوه و كاهش مصرف گوشت قرمز و مواد غذائی مرتبط با بوی دهان).
ب) درمان‌های اختصاصی
برحسب عامل به‌وجود آورنده باید درمان‌های اختصاصی نیز به كار بسته شود (از جمله درمان عفونت‌های قارچی دهان، تعدیل داروهای مصرفی و...)
