تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
چه کسانی حق انجام درمان دندانپزشکی را دارند؟
در ایران هیچ‌کس جز دارندگان مدرک دندانپزشکی، حق دست بردن در دهان مردم و انجام درمان‌های دندانپزشکی را ندارد.این قانون تبصره‌هایی دارد، یکی در مورد عده‌ای از دندان‌سازان که از پیش از انقلاب در این حرفه مشغول بوده‌اند و در مقطعی از زمان اجازه انجام قالب‌گیری و ساخت دست‌دندان را کسب کرده‌اند.با گذشت نزدیک به ۳۰ سال از آن زمان احتمالا بیشتر این افراد اکنون بازنشسته شده‌اند.البته هیچ دندان‌سازی اجازه انجام کارهای دندانپزشکی را ندارد و فقط اجازه ساخت دست‌دندان از روی قالب‌هایی که دندانپزشک از دهان بیماران تهیه می‌کند، به آن‌ها داده شده است. در دو مقطع زمانی، یکی اواسط دهه ۶۰ و یکی اوایل دهه ۹۰، وزارت بهداشت تربیت نیروهای حد واسط دندانپزشکی را آغاز کرد.این افراد که به «بهداشتکار دهان» یا «کاردان بهداشت دهان» معروف‌اند، با گذراندن واحدهای محدود آموزشی، اجازه یافتند کارهای اولیه دندانپزشکی نظیر جرمگیری و فلورایدتراپی را انجام دهند، اما همچنان حق انجام درمان‌های پیچیده دندانپزشکی را ندارند.
چگونه دندانپزشک تقلبی را بشناسیم؟
اگر پای درد دل افرادی که نادانسته سراغ دندانپزشکان تقلبی یا دندان‌سازان رفته‌اند و دچار عوارض جبران‌ناپذیر در دهان و دندان خود شده‌اند بنشینید، دلیل مراجعه خود را ناآگاهی از دندانپزشک نبودن درمانگر و توصیه دوستان و آشنایان بیان می‌کنند.اگر شما می‌خواهید در چنین دامی گرفتار نشوید، هنگام مراجعه به یک مرکز دندانپزشکی به نکته‌های زیر توجه کنید:
مطب دندانپزشکی باید تابلو داشته و روی تابلو باید پیشوند «دکتر» پیش از نام فرد و عبارت «دندانپزشک» یا «جراح- دندانپزشک» زیر نام او قید شده باشد.دندانپزشکان موظف‌اند مدرک دکترای خود را که در آن نام پزشک، شماره نظام‌پزشکی و عبارت دندانپزشک وجود دارد، در بخشی از مطب که قابل دید باشد، نصب کنند.دندانپزشکان سربرگ و مهر با شماره نظام‌پزشکی دارند.این شماره عددی ۵ یا ۶ رقمی است که از طرف سازمان نظام‌پزشکی به تمام پزشکان و دندانپزشکان داده می‌شود و شناسه اختصاصی آن پزشک است.اگر این موارد را در یک مرکز دندانپزشکی مشاهده نکردید، حتی اگر درمانگر روپوش سفید پوشیده بود و همه او را «دکتر» خطاب کردند، به او اعتماد نکنید.
مراکز مجاز عرضه‌کننده خدمات دندانپزشکی عبارتند از:
مراکز بهداشت و درمانی وزارت بهداشت و رفاه: در بسیاری از شهر‌ها مراکز بهداشتی‌ای وجود دارند که زیر نظر وزارت بهداشت یا رفاه و تامین اجتماعی به عرضه خدمات بهداشتی و درمانی می‌پردازند.اگرچه این مراکز خدمات خود را به تمام افراد عرضه می‌کنند، اما تسهیلات و امتیازهای خاصی برای گروه‌های هدف در نظر می‌گیرند.این گروه‌ها عبارتند از:مادران باردار، مادران شیرده، کودکان و نوجوانان که خدمات دندانپزشکی برای این افراد با پایین‌ترین تعرفه ممکن انجام می‌شود.خدمات این مراکز معمولا در حد درمان‌های ساده و پیشگیرانه مانند جرمگیری، ترمیم و کشیدن دندان شیری است.یکی از مشهور‌ترین این مراکز در تهران «بیمارستان میلاد» است.
دانشکده دندانپزشکی: هم‌اکنون در بیش از ۲۰ شهر بزرگ کشور، دانشکده‌های دندانپزشکی وجود دارد.در این مراکز، دانشجویان عمومی و تخصصی آموزش‌های لازم را می‌بینند و زیر نظر استادان خود با کار روی بیماران، به تجربه و مهارت‌های خود می‌افزایند.اگر برای درمان دندان‌های خود به هیچ‌وجه نمی‌توانید هزینه‌ای بپردازید، مراجعه به این مراکز را به شما پیشنهاد می‌دهیم، اگر چه بهره‌مندی از خدمات تقریبا رایگان دانشکده‌های دندانپزشکی، به صرف وقت و حوصله فراوان نیاز دارد، حتی ممکن است برای یک کار ساده دندانپزشکی، مجبور شوید چند روز یا هفته در انتظار بمانید.نکته دیگر اینکه خدمات دندانپزشکی در این مراکز را دانشجویان تحت آموزش برای شما انجام دهند، پس همان اول باید احتمال بروز خطا و ناموفق بودن در این درمان‌ها را به جان بخرید.در شهر تهران ۴ دانشکده دندانپزشکی «شهید بهشتی» (ولنجک)، «تهران» (کارگر شمالی)، «آزاد تهران» (پاسداران) و «شاهد» (انقلاب) پذیرای بیماران در شیفت صبح هستند.
کلینیک ویژه دانشکده‌های دندانپزشکی: معمولا در تمام دانشکده‌های دندانپزشکی کشور، مراکزی وجود دارد که استادان و دانشجویان تخصصی در شیفت عصر در آن‌ها به فعالیت دندانپزشکی مشغول هستند.ویژگی این مراکز آن است که درمان‌های دندانپزشکی را استادان و متخصصان دندانپزشکی انجام می‌دهند، اما تعرفه خدمات بسیار پایین‌تر از تعرفه‌ای است که در مطب‌های خصوصی باید بپردازید.تنها نکته منفی، وقت‌های نسبتا طولانی و شلوغی نسبی این مراکز است.
کلینیک و مراکز و سازمان‌های دولتی و غیردولتی:بسیاری از مراکز دولتی نظیر آموزش و پرورش، بانک‌ها، وزارتخانه‌ها و شهرداری‌ها کلینیک‌های پزشکی دارند.اگرچه این مراکز در گذشته با هدف عرضه خدمات پزشکی به کارمندان خود سازمان تاسیس شده‌اند، اما در حال حاضر بیشتر آن‌ها به شکل مزایده به بخش خصوصی واگذار شده‌اند و پذیرای عموم مردم هم هستند.با توجه به نظارتی که روی کیفیت و نرخ خدمات انجام می‌شود، می‌توان از این مراکز نیز به عنوان یک گزینه مناسب برای دریافت خدمات دندانپزشکی نام برد.
درمانگاه‌های خیریه: در بیشتر شهرهای کشور مراکز درمانی‌ای با عنوان درمانگاه خیریه وجود دارد.بسیاری از این مراکز، علاوه بر خدمات پزشکی معمول و تخصصی، خدمات دندانپزشکی را نیز عرضه می‌شود.اگرچه این خدمات رایگان نیستند، اما تعرفه آن‌ها اختلاف قیمت فاحشی با نرخ واقعی درمان‌های دندانپزشکی دارد.به همین دلیل هم ممکن است کیفیت خدمات با سایر مراکز متفاوت باشد. هر چند این قابل به تمام مراکز خیریه قابل تعمیم نیست و در برخی مراکز خدمات با کیفیت بسیار قابل‌قبولی به مردم عرضه می‌شود.
درمانگاه (کلینیک)های تخصصی و غیرتخصصی: در سطح تمام شهرهای کشور، مراکزی با نام کلینیک یا درمانگاه‌های دندانپزشکی فعالیت می‌کنند که کیفیت و قیمت خدمات دندانپزشکی عرضه شده به‌وسیله این مراکز، با توجه به موقعیت درمانگاه، بسیار متفاوت است.در حالی که برخی از این درمانگاه‌ها خدمات ساده و ارزان‌قیمتی به مراجعه‌کنندگان خود می‌دهند.در برخی دیگر خدمات پیشرفته و تخصصی عرضه می‌شود که نمونه آن را در کمتر مرکز درمانی می‌توان یافت.نرخ خدمات در این مراکز نوسان بسیار زیادی دارد،گاه تا حد یک درمانگاه خیریه پایین است و‌گاه از تعرفه‌های یک مطب شخصی بیشتر می‌شود.
مطب‌های دندانپزشکی: این‌گونه نیست که مطب‌های دندانپزشکی همیشه بهترین و گران‌ترین خدمات دندانپزشکی را به بیمار ارائه بدهند.تعرفه‌های دندانپزشکی در مطب نوسان زیادی دارند و از یک مطب تا مطب دیگر بسیار متفاوت است.به همین ترتیب کیفیت خدمات دندانپزشکی نیز به شخص دندانپزشک بستگی دارد، اما نکته این است که معمولا دندانپزشکان تمام تلاش خود را برای جلب رضایت بیمار به کار می‌گیرند.
