دكتر محمدرضا صفرينژاد : جراح و متخصص بيماريهاي كليه و مجاري ادراري ؛ استاد دانشگاه و رئيس انجمن علمي سلامت خانواده ايران
تحریریه زندگی آنلاین : تعداد قابل ملاحظهای از مردان نیز مثل زنان دچار یائسگی ميشوند. اگر در مردی میزان هورمون تستوسترون از یک میزان مشخصی کمتر باشد، در اصطلاح ميگویند که دچار کم کاری غدد جنسی شده است. در مردان مسن کم کاری غدد جنسی به یائسگی تعبیر ميشود. کمبود هورمونهای مردانه همراه با عوارض مهم در مردان ميباشد، مثل پوکی استخوان و افزایش میزان شکستگیها، چاقی شکمی، افزایش بیماریهای قلبی عروقی، ضعف حافظه، خستگی زودرس و ضعف عضلانی. تشخیص صحیح و درمان مناسب ميتواند از بسیاری از عوارض کمبود هورمونهای مردانه در مردان مسن بکاهد.آندروژنها یا هورمونهای مردانه که سردسته آنها هورمون تستوسترون ميباشد، نقش عمده در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیک مردان دارند. با افزایش سن رفته رفته از میزان هورمون مردانه در خون کاسته ميشود و در نتیجه فرایندهای فیزیولوژیک مردانه وابسته به این هورمونها دچار اختلال ميشوند. اگر با افزایش سن میزان کاهش هورمون تستوسترون از یک میزان بخصوصی فراتر رود به آن کم کاری غدد جنسی یا یائسگی مردانه ميگویند. تعداد قابل توجهی از مردان نیز مثل زنان دچار یائسگی ميشوند. کمبود هورمون مردانه اثرات سوء بسیار زیادی در بدن دارد که مهمترین آنها به قرار زیر هستند:
بیشتربخوانید:
هورمون مردانه
سلامت استخوان
پوکی استخوان یک بیماری مردان و زنان مسن است. حتی اگر یک مرد جوانی بنا به دلائلی مبتلا به کم کاری غدد جنسی شود، پوکی استخوان شدید در وی ایجاد خواهد شد. اگر به این مردان به درستی هورمون مردانه تجویز شود، تراکم استخوان رفتهرفته طبیعی ميشود.
سلامت قلب و عروق
عروقی که به قلب خون ميرسانند عروق کرونر نامیده ميشوند. هرگاه این عروق دچار تنگی شده و یا مسدود شوند، خونرسانی به عضله قلب مختل شده و بیمار دچار آنژین قفسه صدری یا سکته قلبی ميشود. یکی از اثرات هورمون تستوسترون، اتساع عروق کرونر قلبی است. بررسیها نشان دادهاند که میزان سکته قلبی در مردان مسن مبتلا به کمکاری غدد جنسی بیشتر از مردان سالم است. علاوه از آن هورمون تستوسترون سبب افزایش میزان چربی مفید خون ميشود و مردانی که دچار کمبود هورمون تستوسترون ميشوند در آنها میزان چربی مفید خون کاهش ميیابد. علاوه بر آن اگر مردانی که دارای کمبود هورمون تستوسترون هستند درمان شوند، میزان کلسترول خونشان کاهش پیدا ميکند.
عملکرد جنسی
شایعترین شکایت در مردان مبتلا به کم کاری غدد جنسی کاهش میل جنسی و ناتوانی جنسی است. ناتوانی جنسی در مردان دارای چهار علت مهم است: علل عروقی، علل عصبی، علل هورمونی و علل آناتومیک. برای تشخیص کمبود هورمون تستوسترون، آزمایشات خاصی لازم است. تشخیص صحیح کمبود هورمون تستوسترون در مردان دارای اهمیت زیادی است چون درمان مناسب سبب بهبود کیفیت زندگی آنها شده و درمان نابهجا با هورمون تستوسترون سبب عوارض زیادی ميگردد. در حقیقت هورمون تستوسترون یک شمشیر دو لبه است و پزشک باید در تجویز آن موارد زیر را در نظر داشته باشد:
از بهترین فراوردهها استفاده کند.
میزان هورمون تستوسترون به طور مرتب چك شود.
بهبود در علائم بالینی چك شود.
کنترل بیمار از نظر عوارض احتمالی.
تجویز حداقل هورمون تستوسترون مورد نیاز.
بیشتربخوانید:
تومور بیضه
ترکیب بدن و قدرت عضلانی
کاهش میزان هورمون تستوسترون سبب کاهش توده عضلانی و قدرت عضلانی ميشود. با افزایش سن در مردان مسن که دچار کمکاری غدد جنسی هستند، به علت کمبود هورمون تستوسترون، هم دچار پوکی استخوان ميشوند و هم اینکه قدرت عضلانی کاهش ميیابد. وقتی قدرت عضلات ران کاهش یابد با مختصر هل دادن فرد نمیتواند تعادل خود را حفظ کرده و به زمین ميخورد و چون این مردان دارای پوکی استخوان هستند، با مختصر عدم تعادل به زمین خورده و دچار شکستگی سر استخوان ران ميشوند. این افراد حتی اگر روی فرش به زمین بخورند ممکن است دچار شکستگی شوند.
رویش موی بدن
مردانیکه دچار کم کاری غدد جنسی ميشوند، رفته رفته از تعداد موهای بدنشان کاسته ميشود. کم شدن و ریزش مو از ساق پاها شروع ميشود و سپس سایر نقاط بدن را فرا ميگیرد و کلاً اینگونه مردان دارای ریزش موی تنه و اندامها خواهند بود.