کاهش باروری مردان
اگر بعد از مدت‌ها زندگی زناشویی حالا آمادگی لازم را پیدا كرده‌اید كه بچه‌دار شوید، بهتر است بدانید هزار و یك چیز هست که می‌تواند باعث شود این كار به درستی انجام نگیرد؛ از ضعف تخمك تا بی‌اثری اسپرم همه و همه می‌تواند نگذارد فرآیند لقاح درست انجام شود. واقعیت این است كه از هر 10 زوج یك زوج ناباروراست و در میان زوج‌ها هم در 30دصد موارد مردان به تنهایی 30 درصد از موارد، عامل این ناباروری هستند.
اگرچه مردان در طول روز میلیون‌ها اسپرم تولید می‌كنند كه در مقایسه با زنان كه 300 تا 400 تخمك در طول عمرشان آزاد می‌كنند بسیار زیاد است، اما عوامل خارجی می‌تواند سلامت آنها را تحت تاثیر قرار دهد. از آنجا كه سلول‌های اسپرم 75 روز برای رسیدن به بلوغ زمان لازم دارند آسیب آنها می‌تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد. بهتر است با هم قاتلان اسپرم را بشناسیم.
لپ‌تاپ باید روی میز باشد
هیچ می‌دانید یك لپ‌تاپ ساده می‌تواند توانایی انسان در تولیدمثل را تحت تاثیر قرار دهد؟ به‌گفته محققان دانشگاهی در نیویورك ارتباط مستقیمی بین استفاده از لپ‌تاپ و افزایش دمای كیسه بیضه به 35 درجه در موقعیت‌های خاص وجود دارد. این افزایش دما اثرات مضری بر روند اسپرماتوژنز (فرآیند تشكیل گامت نر) می‌گذارد، بنابراین اگر در تلاش برای پدر شدن هستید، باید لپ‌تاپ‌تان را روی میز بگذارید.
وقتی گرما بیش از حد می‌شود
بیضه نمی‌تواند فرایند طبیعی خود را انجام دهد؛ مگر اینكه دمایش کمتر از بقیه قسمت‌های بدن باشد. خوشبختانه آناتومی بدون مردان طوری طراحی شده كه فاصله‌ای بین بیضه‌ها و درجه حرارت مركزی بدن ایجاد می‌كند.
اگر درجه حرارت بیضه‌ها به 37 درجه سانتی‌گراد برسد تولید اسپرم متوقف می‌شود. وقتی تولید اسپرم دچار اختلال شود، می‌تواند برای ماه‌ها نهفته باقی بماند. فكر می‌كنید اگر بیضه در معرض گرما قرار بگیرد چه اتفاقی می‌افتد؟ تعداد اسپرم پایین می‌آید ضمن آنكه تحرك آنها هم كاهش می‌یابد و این اولین گام به سوی اختلال در باروری مردان است.
وان گرم مقصر است
وقتی وان را حسابی گرم می‌كنید، باید بدانید كه همین گرما از باروری جلوگیری می‌كند. حرارت مرطوب به هیچ عنوان برای بیضه‌ها خوب نیست. باتوجه به مطالعه‌ای كه در سال 2007 منتشر شده ماندن در یك جكوزی یا وان آب داغ برای 30 دقیقه می‌تواند به‌طور موقت باعث كاهش تولید اسپرم شود.
با این حال مطالعات همچنین نشان می‌دهد كه اثرات منفی حرارت مرطوب روی اسپرم ممكن است برگشت‌پذیر باشد. از آنجا كه اسپرم مدت زمانی لازم دارد تا به بلوغ برسد هر نوع مداخله‌ای دست كم سه ماه طول می‌كشد تا اثرش را نشان دهد.
تب با باروری می‌جنگد
اگر می‌دانید كه وان آب داغ و سیگار كشیدن می‌تواند بر تولید اسپرم اثر بگذارد، باید بدانید كه تب بالا هم می‌تواند همان اثر حرارت مرطوب را روی اسپرم با اثرات مشابه پایدار داشته باشد. باتوجه به تحقیق‌های انجام‌شده بسته به مدت زمان تب، غلظت اسپرم تا 35 درصد كاهش پیدا می‌كند و همین موضوع اثر مستقیم بر كیفیت اسپرم می‌گذارد.
لباس زیر گشاد باشد
شاید در ابتدا این‌طور به نظر برسد كه لباس زیر تنگ و گشاد به تنهایی تغییری در تعداد اسپرم ایجاد نمی‌كند اما لباس‌زیر گشاد زمانی كه تعداد اسپرم به‌طور كلی كم است، مفیدتر است و این موضوع را كمتر حساس می‌كند.
با این حال محققان اذعان می‌كنند پوشیدن لباس زیر تنگ می‌تواند تا حدودی بر تعداد اسپرم اثر بگذارد. دقت داشته باشید كه پوشیدن لباس دوچرخه‌سواری برای مدت طولانی به هیچ عنوان مناسب نیست. نشستن بیش از 30 دقیقه روی زین دوچرخه در هر بار به ویژه اگر از شلوار مخصوص دوچرخه سواری هم استفاده شود سبب بالا رفتن دمای كیسه بیضه شده و بر تولید اسپرم تاثیر می‌گذارد. حتی پوشیدن شلوار تنگ، محیط مناسبی برای تولید اسپرم ایجاد نمی‌كند.
رگ‌های واریسی
واریكوسل یا واریسی شدن عروق بیضه شایع‌ترین بیماری مردان پس از بلوغ است و حدود یك‌ششم مردان واریكوسل دارند. در مردانی كه دچار ناباروری هستند، این رقم بالاتر است و به 40 درصد می‌‌رسد اما حدود 15 درصد از مردان با واریكوسل در كیسه بیضه و به‌ویژه بیضه چپ مواجه هستند. زمانی كه مردی تعداد اسپرم كمی تولید می‌كند پزشكان معمولا توصیه به درمان واریكوسل می‌كنند.
یك روش درمان این رگ‌های واریسی در كیسه بیضه جراحی یا آمبولیزاسیون از راه پوست به روش غیرجراحی و به كمك كاتتر است. مشخص نیست واریكوسل چطور باعث كاهش تولید اسپرم می‌شود و احتمال‌های متعددی مانند قطع جریان خون به بیضه یا گرم شدن بیش از حد بیضه یا قطع جریان خون به بالا و اختلال در رگ‌ها مطرح می‌شود.
البته این نكته را هم باید توجه داشته باشید كه هرچند اثبات شده بعد از جراحی باروری بهبود می‌یابد برخی پزشكان بر این باورند كه عمل جراحی ممكن است بهبود كیفیت مایع منی را تحت تاثیر قرار دهد.
موبایل باید در كیف باشد
حتما خیلی شنیده‌اید كه آقایان بهتر است تلفن همراه‌شان را روی كمرشان و نزدیك اندام تناسلی قرار ندهند. جالب است بدانید مطالعه‌ای نشان داد مردانی كه بیشترین استفاده را از تلفن همراه داشتند (بیش از 4 ساعت در روز) تعداد اسپرم در آنها به‌شدت كاهش داشت ضمن آنكه نرخ تحرك اسپرم و شكل طبیعی آن هم تحت تاثیر قرار می‌گرفت. توصیه پزشكان برای محدود كردن قرارگیری در معرض تابش اشعه این است كه تلفن همراه را در كیف حمل كنند.
حتی زمانی كه تلفن در مجاورت كشاله ران نیست می‌تواند باروری را تحت تاثیر قرار دهد. پزشكان برای جلوگیری از اثرات مضر تلفن همراه توصیه می‌كنند از بلندگوی تلفن استفاده كنند و آن را در تماس با بدن قرار ندهند.
سیگار، ژن را تغییر می‌دهد
توتون، تنباكو و الكل می‌تواند عملكرد جنسی را مختل كند بنابراین افرادی كه قصد پدر شدن دارند، باید به‌طور كامل از این موارد پرهیز كنند. مصرف الكل بر كیفیت اسپرم و تولید آن اثر می‌گذارد درحالی‌كه مصرف سیگار باعث اختلال در تحرك اسپرم می‌شود. علاوه بر كاهش اسپرم مطالعات دیگر نشان می‌دهد مصرف سیگار می‌تواند به DNA اسپرم آسیب زده و باعث افزایش اختلال نعوظ شود.
تماشای تلویزیون
نتایج برخی تحقیقات نشان می‌دهد مردانی كه در هفته دست كم 20 ساعت پای تلویزیون می‌نشینند دارای اسپرم كمتری هستند. در اصل این مردان 44 درصد میزان اسپرم كمتری نسبت به مردانی كه به ندرت تلویزیون می‌بینند یا اصلا تلویزیون نگاه نمی‌كنند دارند.
یكی از عواقب نشستن و تماشای تلویزیون به مدت طولانی آن است كه هنگام نشستن دمای بیضه‌ها بالا می‌رود و همین امر از تولید اسپرم می‌كاهد.
عوامل دیگری که خطر‌سازند
به‌گفته محققان برخی شرایط فیزیولوژیك منفی می‌تواند اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد.
- انسداد: انسداد مجاری یكی از این موارد است. به دلایل متعدد ازجمله نقص مادرزادی، عفونت، تروما یا وازكتومی ممكن است انسداد ایجاد شده و مانع از ورود مایع منی شود.
- اخـتلالات ژنـتیكی: اخـتلالات كروموزومی زیادی هستند كه می‌توانند تولید اسپرم را به‌شدت كاهش داده یا حتی آن را به صفر برسانند. به‌عنوان مثال یك شكل از فیبروز كیستیك می‌تواند باعث شود مجرای دفران شكل طبیعی خود را از دست بدهد. عوامل زیان‌آور دیگر مانند آنتی‌بادی‌های ضداسپرم، عدم تعادل هورمونی، سرطان بیضه، بیضه نزول نكرده و مشكلات جنسی می‌تواند اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد.
مشاغل خطرناك
استفاده بی‌رویه از سموم شیمیایی برای دفع موش‌ها و حتی كودهای شیمیایی كه در كشاورزی به‌كار می‌رود، كیفیت اسپرم مردان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. اسپرم افرادی كه به دلیل شغل‌شان در هوای گرم و كنار كوره یا تنور كار می‌كنند هم ممكن است كیفیت خود را از دست بدهد.
چاقی تعداد اسپرم را كم می‌كند
چاقی با افزایش تولید هورمون‌های زنانه (استروژن) در ارتباط است. كاهش تعداد اسپرم اختلال عملكرد جنسی و ناباروری را به دنبال دارد. براساس مطالعه سازمان جهانی بهداشت در مقایسه مردان با وزن طبیعی و مردان چاق، افراد چاق دچار كاهش عملكرد بیضه و تعداد اسپرم هستند.
البته این را هم به خاطر داشته باشید كه براساس تحقیقات انجام‌شده اگرچه چاقی تعداد اسپرم را كاهش می‌دهد اما تنها سطح شدیدی از چاقی ممكن است پتانسیل باروری مردان را تحت تاثیر قرار دهد و مانع از قدرت باروری آنها شود.
مصرف داروها
بعضی آنتی بیوتیک به‌طور موقت سبب كاهش تعداد و تحرك اسپرم‌ها در مردان می‌شوند. بعضی از این آنتی‌بیوتیك‌ها شامل اریترومایسین, نیتروفورازون یا نیتروفورانتوئین هستند.
استفاده از داروهای استروئیدی آنابولیك سبب می‌شوند بدن نتواند هورمون تستوسترون را به‌طور طبیعی بسازد كه سرانجام سبب كاهش تولید اسپرم خواهد شد. بسیاری از ورزشكارانی كه به‌عنوان دوپینگ از این داروها استفاده مكرر می‌كنند، دچار این مشكل خواهند شد.
داروی سولفاسالازین كه برای درمان اختلالات گوارشی به كار می‌رود، كتوكونازول داروی ضد قارچ و داروی آزولفیدین كه برای درمان بیماری گوارشی كولیت به كار می‌رود ازجمله داروهایی هستند كه می‌توانند تعداد و كیفیت اسپرم را تحت تاثیر قرار دهند.
منبع : مجله سیب سبز
