تحریریه هفته نامه پزشك امروز
غده پروستات چیست؟
پروستات بخشی از دستگاه تناسلی مردان است كه به شكل و اندازهی تقریبی گردو، زیر مثانه قرار گرفته و مجرای خروجی آن را مطابق شكل احاطه كرده است.
نقش پروستات چیست؟
نقش پروستات تولید مایع منی و روان كردن حركت اسپرمها به خارج است.
چرا انجام آزمایش پروستات ضرورت حیاتی دارد؟
- عوارض بیماریهای پروستات دردناك و رنجآور است.
- با تشخیص به موقع، نتیجه درمان موفقتر خواهد بود.
بیماریهای پروستات كدامند؟
مشكل عمدهی پروستات، رشد نامتناسب (هیپرپلازی خوشخیم) آن است كه حجم پروستات از 40 سالگی شروع به پیشرفت میكند و ممكن است در سنین 60 تا 70 سالگی به بزرگی یك پرتقال نیز برسد. تقریبا نیمی از مردان در دههی هفتاد سالگی عمر خود گرفتار هیپرپلازی خوشخیم پروستات میشوند.
علت بروز این بیماری به درستی مشخص نشده است، ولی تغییرات هورمونی یكی از عوامل موثر محسوب میشود. هیپرپلازی خوشخیم پروستات خطر جانی ندارد و از نظر فعالیت جنسی نیز مشكلی بهوجود نمیآورد. ولی كلا بیماری مزاحمی است. مشكلات ادراری آن مانند احساس فشار در دفع و تخلیهی ادرار، قطع و وصل دردناك آن در حین تخلیه و همچنین تكرر ادرار بهخصوص شبها از عوارض عمدهی آن است.
تشدید این عوارض گاهی منجر به انسداد مجرای ادرار میشود كه بیمار را اجبارا روانهی اورژانس میكند. درمان هیپرپلازی خوشخیم پروستات با دارو و یا عمل جراحی امكانپذیر میباشد. دومین بیماری التهاب حاد و مزمن پروستات است كه در هر سنی از دوران بلوغ به بعد اتفاق میافتد.
نوع حاد التهاب، اكثرا به علت آلودگی میكروبی به طور ناگهانی و با شدت بروز میكند. بیماری با تب و لرز و احساس سرماخوردگی شروع شده و عوارضی شبیه هیپرپلازی پروستات دارد. بیمار از سوزش دفع و تكرر ادرار و همچنین درد كمر و فشار بین رانها و اطراف بیضهها شكایت دارد. این عارضه با كشت ادرار، تعیین نوع میكروب و تجویز آنتیبیوتیك مناسب به سهولت درمانپذیر میباشد.
التهاب پروستات گاهی به علل نامشخص با عوارض ضعیفتر برگشت كرده و مزمن میشود. در این حالت كشت ادرار غالبا منفی است ولی افزایش گلبولهای سفید در ادرار، وجود التهاب را تایید میند. التهاب مزمن به سادگی التهاب حاد درمانپذیر نمیباشد.
سرطان پروستات شایعترین نوع سرطان در مردان بالای 50 سال است. معروفیت این نوع سرطان نسبت به سایر سرطانها، نه به علت خطرناك بودن آن است، بلكه وجود روشهای تشخیصی و امكان پیشگیری موفقیتآمیز آن، دلیل بر شهرت بیماری میباشد.
سرطان پروستات اكثر كند رشد هستند و تا دهها سال میتوانند در داخل غده، بدون بروز علائمی باقی بمانند. طبق آمار تهیه شده در آمریكا حدود 16 درصد مردان در طول عمر خود با نوعی از سرطان كند رشد یا تند رشد روبهرو میشوند. حدود نیمی از آنها بدون عارضه به زندگی ادامه میدهند. ولی نیم دیگر گرفتار عوارض آن میشوند كه از این تعداد تنها 3 نفر جان میبازند. علائم اولیهی سرطان پروستات در مرحلهی داخل غدهای كه هنوز پیشرفت نكرده، نیز شبیه هیپرپلازی و شامل تكرار ادرار و قطع و وصل جریان ادرار در موقع تخلیه میباشد.
سرطان پروستات چه كسانی را تهدید میكند؟
مردان مسن بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند. طبق آمار موجود، احتمال بروز سرطان در سنین زیر 50 سال حدود 7 درصد است. در حالی كه در دههی 70 سالگی به 75 درصد میرسد. افراد با زمینه ارثی، دومین گروهی هستند كه در معرض ابتلا میباشند.
كسانی كه 2 تا 3 نفر از بستگان نسبی و نزدیك آنها سرطان پروستات داشتهاند، 10 برابر بیشتر از سایرین با خطر بیماری روبهرو میشوند. در گزارشاتی كه اخیرا منتشر شده است، به نظر میرسد كه روش زندگی و رژیم غذایی نامناسب نیز از عوامل موثر در بروز سرطان باشد.
تشخیص سرطان پروستات چگونه انجام میگیرد؟
در مراكز تخصصی، اولین اقدامی كه برای تشخیص سرطان پروستات به كار میرود، لمس انگشتی از طریق مقعد یا توشعه ركتال است كه بدین ترتیب حجم و استحكام غده بررسی میشود. البته تجربه عملی پزشك در این روش، نقش عمدهای در چگونگی تفسیر آزمایش خواهد داشت.
اندازهگیری غلظت PSA خون نیز به عنوان تست تكمیلی و تائیدی مورد استفاده قرار میگیرد. پزشكان میتوانند آزمایش PSA را بهتنهایی و یا همراه با انجام توشه ركتال درخواست نمایند...
برای خواندن بخش دوم -پروستات و چگونگی حفظ سلامت آن- اینجا کلیک کنید.