دکتر محمد علیمرادی؛ دکترای داروسازی، دانشجوی دکترای تخصصی تغذیه
کراتین
کراتین ترکیبی پروتئینی است که از سه آمینواسید متیونین، آرژنین و گلیسین تشکیل شده است.
حضور این ماده در بدن بهصورت ترکیب فسفاته (کراتین فسفات) بوده و بهعنوان یکی از منابع ذخیره انرژی بهویژه در فعالیتها و ورزشهای سرعتی بهکار میرود.
بیشتر ذخیره کراتین در ماهیچههای اسکلتی قرار دارد.
مصرف مکمل موجب افزایش توان سرعتی فرد، افزایش قدرت و توده بدون چربی فرد میشود.
در عضله اسکلتی کراتین نقش مهم و حیاتی به عنوان منبع انرژی آنی و در دسترس برای انقباض عضله بازی میکند.
کراتین با فسفوکراتین در یک تعادل قابل برگشت قرار دارد.
عضله به آدنوزین تری فسفات (ATP) برای انرژی نیاز دارد.
ذخایر ATP در حین انقباضات عضلانی شدید و انفجاری تخلیه می شود و فسفوکراتین درون عضله برای تولید مجدد ATP به کراتین و فسفات آزاد تجزیه می شود.
این فعل و انفعالات نقش مهمی برای حفظ انرژی عضله در حین ۱۰ الی ۲۰ ثانیه اول از فعالیتهای بی هوازی شدید بازی می کنند.
کراتین در کنار اثرات مفید خود دارای عوارض متعددی است مانند عوارض گوارشی نظیر تهوع، اسهال، عدم تخلیه صحیح معده، سرگیجه، کشیدگی و گرفتگی عضلات، كرامپ (درد) عضلانی، ایجاد مشکلات شدید کلیوی و اختلال در عملکرد کلیهها، اختلال در تعادل آب و الکترولیتهای بدن یا دهیدراتاسیون (شیفت تجمع مایعات در عضلات)، افزایش وزن، افزایش فشار خون، اختلال عملكرد كبد.
مکملهای پر پروتئین
ورزشکاران جهت افزایش حجم و توده عضلانی از مکملهای پر پروتئین استفاده میکنند.
این مکملها در تامین پروتئین اضافی مورد نیاز برای رشد عضلات ممکن است مفید باشند ولی وارد شدن حجم عظیمی از این ترکیبات به بدن همراه با عوارضی هم هست.
ورود حجم بالای ترکیبات پروتئینی باعث تولید مواد زائد حاصل از متابولیسم آنها در بدن شده که بار کلیوی را افزایش میدهد.
دریافت پروتئین در دراز مدت و به صورت مستمر باعث اختلال در عملکرد کلیه میشود.
از طرفی افزایش میزان دریافت پروتئین مخصوصا پروتئینهایی که منشاء حیوانی دارند از نظر فسفات و سدیم غنی بوده و این مواد باعث افزایش دفع کلسیم از ادرار و ایجاد مشکلات استخوانی و گرفتگی عضلات شده و خطر ایجاد سنگهای کلسیمی را در ادرار افزایش میدهد.
با مصرف مکملهای پر پروتئین جذب برخی از اسیدآمینهها ضروری ممکن است دچار اختلال شود.
در مورد مکملهای پروتئینی که استاندارد های لازم وزارت بهداشت یا سازمان جهانی غذا و دارو را اخذ نکرده اند نگرانی هایی در مورد خلوص و سلامت ماده اولیه، استفاده از پروتئینهای با ارزش بیولوژیک پایین، منقضی شدن زمان مناسب مصرف مکمل و خارج شدن آنها از بسته بندی اصلی و بسته بندی غیر مجاز مجدد و... وجود دارد.
این ترکیبات ممکن است باعث به خطر انداختن سلامت و جان ورزشکاران گردند یا اینکه عوارضی مانند دردهای شکمی، گرفتگیهای عضلانی، مشکلات رودهای و معدهای، حالت تهوع و اسهال، انواع مسمومیتها با سموم ترکیب شده یا تولید شده در مکملها را ایجاد نمایند.
برای خواندن -نگاهی به عوارض مکمل های ورزشی (1)- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن -نگاهی به عوارض مکمل های ورزشی (3)- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن -نگاهی به عوارض مکمل های ورزشی (4)- اینجا کلیک کنید.