دكتر لادن سیفی؛ جراح – متخصص زنان
قرصهای ضد بارداری از روشهای مورد اعتماد برای فاصلهگذاری بین فرزندان هستند در دهه اخیر میزان هورمون استروژن و پروژستین قرصهای جدید كم شده و لذا موارد ممنوعیت مصرف هم كمتر شده است.
منافع
قرصهای ضد بارداری علاوه بر جلوگیری از حاملگی منافع دیگری هم دارند. مثلا:
1- در اختلالات قاعدگی مثل حجم زیاد خونریزی
2- دردهای قاعدگی
3- اختلالات خُلقی قبل از قاعدگی
4- میگرن قاعدگی
5- زیاد بودن آندروژن خون و جوش و پرمویی آندروژنی
6- دردهای لگنی به دلیل آندومتریوز
7- جلوگیری و درمان كیستهای تخمدانی فولیكولی
كاربرد دارند.
قرصهای ضد بارداری همچنین شانس سرطان آندومتر – تخمدان – كولون را هم كمتر میكنند. با تمام منافعی كه این قرصها دارند هرگز بدون مشاوره با پزشك قرص را شروع نكنید . با توجه به موارد منع مصرف و یا مجاز بودن مصرف است که در مورد این دارو تصمیمگیری میكند.
موارد منع مصرف
سابقه ترومبو آمبولی (لخته شدن خون در رگها و حرکت آن)
بیماری فعال كبدی
سابقه تومور استروژنی (در مورد قرصهای استروژندار)
حاملگی تشخیص داده شده، ولی اگر فردی در حاملگی مراحل اولیه بوده و قرص ضد بارداری خورده معمولاً شانس ناهنجاری بالا نمیرود و نگرانی زیادی ندارد.
خونریزی رحمی به علت نامشخص
بالا بودن تریگلیسیرید در خون
سن بالای 35 سال اگر در روز بیش از 15 سیگار بكشد و یا میگرن داشته باشد.
در افراد كه فشارخون كنترل نشده دارند.
در افراد دیابتی ممنوعیت ندارد ولی ممكن است نیاز به انسولین را بالا ببرد.
افراد چاق با BMI بالاتر از 27 اگر در روش مصرف قرص خطا داشته باشند. بیشتر از افراد با وزن نرمال در معرض حاملگی به دلیل خطای روش مصرف هستند، لذا حتماً افراد چاق با دقت ویژه قرص خود را مصرف كنند.
روش مصرف
بهترین روش مصرف كه خطای كمتری دارد این است كه در روز اول قاعدگی شروع شده و هر 24 ساعت یكبار مصرف شود تا بسته تمام شود.
در انواع 21 روزه بسته بعدی را حداكثر 7 روز بعد از پایان قرصها باید شروع كرد.
اگر بسته اول قرص را پس از 5 روز اول قاعدگی شروع كرده باشیم باید تا 7 روز پس از شروع قرص، روش ضد بارداری دیگری هم بكار برده شود (مثلا كاندوم یا عقبكشی).
حین مصرف قرص، اگر یك شب فراموش شود به محض اینكه متوجه شدیم باید آن را بخوریم و شب بعد مواظب باشیم كه فراموش نشود.
اگر دو قرص یا بیشتر فراموش شود در صورتی كه از بسته قرص بیش از 7 عدد باقیمانده باشد، بهتر است قرص را قطع كند پریود شده و مجدداً شروع كند اگر كمتر از 7 عدد قرص مانده باشد بهتر است بسته را تمام كند و دوره بعد را بلافاصله شروع كند (بدون فاصله) و در ضمن از روزی كه قرصها را فراموش كرده تا 7 روز از روش كمكی ضد بارداری دیگری استفاده كند (مثل كاندوم یا عقبكشی) اگر در هفته اول سیكل قاعدگی 2 قرص را فراموش كرده و مقاربت هم داشته است.
توصیه میشود از روش جلوگیری پس از مقاربت استفاده كند یعنی این روش، روش كمكی باشد.
مصرف قرصهای ضد بارداری (بجز پروژسترون تنها) در شیردهی مجاز نیست.
قرص ضد بارداری تركیبی با داروی ضد تشنج فنوباربیتال و فنیتوئین تداخل اثر دارد و این داروها اثر قرص ضد بارداری را كم میكنند. در افرادی كه این دارو را مصرف میكنند قرص پروژسترونی تنها توصیه میشود.
قرص ضد قارچ گریزوفولوین هم اثر قرص تركیبی را كم میكند و از آنتیبیوتیك هایی هم كه ثابت شده این اثر را دارند میتوان به ریفامپسین Rifampcin اشاره كرد.