دكتر آزاده نجارزاده؛ متخصص تغذیه
یكی از مهم‌ترین داروهای ضدباكتری كه امروزه مصرف زیادی در درمان بیماری‌های مختلف انسان و دام دارد آنتی‌بیوتیك‌ها هستند. آنتی‌بیوتیك‌ها مواد شیمیایی هستند كه از برخی موجودات ذره‌بینی نظیر باكتری‌ها، كپك و یا برخی از گیاهان به دست می‌آیند. استفاده از آنتی‌بیوتیك عمر نه چندان طولانی در زندگی بشر دارد.
در سال 1928 الكساندر فلمینگ، پنی‌سیلین را كشف كرد كه انقلابی را در علوم پزشكی به وجود آورد. تا پیش از آن افراد بسیار زیادی به خصوص در گروه سنی كودكان در اثر ابتلا به انواع بیماری‌های عفونی و باكتر‌یایی از بین می‌رفتند. در سال 1930 میلادی 20 تا 85 درصد مرگ و میرهایی كه در كشور آمریكا اتفاق افتاده بود ناشی از ابتلا به بیماری ذات‌الریه بود، اما پس از كشف پنی‌سیلین این میزان به شدت كاهش پیدا كرد، به طوری كه در سال 1960 میلادی مرگ و میر ناشی از ابتلا به ذات‌الریه به پنج درصد رسید. آنتی‌بیوتیك‌ها می‌توانند دارای منشأ طبیعی باشند.
مثلاً از برخی كپك‌ها، قارچ‌ها و باكتری‌ها می‌توان آنتی‌بیوتیك استخراج نمود. گاه آنتی‌بیوتیك‌ها منشأ نیمه صناعی (نیمه ساختگی) دارند مانند آمپی‌سیلین و تتراسیكلین و یا كاملاً منشأ ساختگی دارند كه از این نوع می‌توان به كلرامفنیكل اشاره نمود. بعضی آنتی‌بیوتیك‌ها فقط روی تعداد كمی از باكتری‌ها اثر می‌كنند كه به آنها آنتی‌بیوتیك‌های با طیف محدود می‌گویند. از سوی دیگر، آنتی‌بیوتیك‌های وسیع‌الطیف، به انواعی از این تركیبات اطلاق می‌شود كه روی عده زیادی از باكتری‌ها مؤثر هستند.
مقاومت به آنتی‌بیوتیك
كاربرد وسیع آنتی‌بیوتیك‌ها امروزه بشر را با معضل جدی مقاومت به آنتی‌بیوتیك مواجه نموده است. جالب است بدانیم پس از كشف پنی‌سیلین، گونه‌های مقاوم باكتری استافیلوكوك به ندرت مشاهده می‌شد، اما از حدود 50 سال پیش گونه‌های مقاوم این باكتری رو به تزاید گذاشت، به طوری كه در سال 1955، بیش از نیمی از سوش‌های جدا شده استافیلوكوك، مقاوم بودند. مقاومت به آنتی‌بیوتیك‌ها عمدتاً به دلیل مصارف نابه‌جا و خودسرانه افراد ایجاد می‌شود.
پروبیوتیك مصرف كنید
آنتی‌بیوتیك‌ها علاوه بر این كه باكتری‌های مضر را نابود می‌كنند، می‌توانند سبب از میان رفتن میكروب‌های مفید نیز گردند. در روده انسان باكتری‌های زیادی زندگی می‌كنند كه برخی از آنها اعمال مهمی را برای بدن انجام می‌دهند. مثلاً ساختن ویتامین‌های گروه B و K از وظایف این باكتری‌ها به شمار می‌رود.
یكی از راه‌های مقابله با اثر آنتی‌بیوتیك‌ها بر فلور طبیعی میكروب‌های روده استفاده از محصولات پروبیوتیك است. مفهوم پروبیوتیك اولین بار توسط یك دانشمند روسی برای باكتری‌های مفید روده به كار برده شد. پره‌بیوتیك در واقع تركیبی ضدآنتی‌بیوتیك است. نحوه عمل پره‌بیوتیك‌ها بدین صورت است كه باعث تكثیر میكروب‌های مفید می‌شوند، بنابراین برخلاف آنتی‌بیوتیك‌ها كه تمام میكروارگانیسم‌ها (اعم از مفید و مضر) را از بین می‌برند پره‌بیوتیك‌ها باعث افزایش جمعیت میكروارگانیسم‌های مفید می‌شوند.
در روده انسان هزاران باكتری مفید زندگی می‌كنند كه برای سلامت دستگاه گوارش با باكتری‌های مضر مبارزه می‌نمایند. زمانی كه فرد دچار آلرژی، اسهال شدید و یا سرماخوردگی شده باشد و یا از یك برنامه غذایی نامناسب پیروی كند و یا اینكه از آنتی‌بیوتیك‌ها مصرف نماید تعادل باكتری‌های روده به هم خورده و تعداد باكتری‌های مفید كاهش می‌یابد، بنابراین به منظور بازگرداندن این تعادل توصیه می‌شود از محصولات پروبیوتیك در زمان مصرف آنتی‌بیوتیك‌ها استفاده گردد. مصرف محصولات لبنی پروبیوتیك، اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیك را درمان می‌نماید...
برای خواندن بخش دوم -تغذيه و مصرف آنتی بيوتيك‌ها- اینجا کلیک کنید.
