دكتر بهروز برومند؛ فوق تخصص بیماری‌های كلیه
ازدیاد فشارخون شریانی گاهی پیامد بیماری كلیه بوده و خود می‌تواند موجب از كار افتادن كلیه گردد. افزایش فشارخون سیستمیك ممكن است فشار داخل مویرگ‌ها درون گلومرول‌ها را زیاد كند كه پیامد آن، فشار به دیواره (Wall Stress) و آسیب به سلول‌های پوشش داخلی خواهد بود.
پیامد آسیب پوشش داخلی مویرگ‌ها، زیاد شدن تراوایی مویرگی و بزرگ شدن اندازه گلومرول‌ها و سختی گلومرول‌ها است.
ACE In به‌ویژه در پیشگیری و كاستن از روند پیشرفت نارسایی كلیه در بیماران مبتلا به دیابت شیرین باو بدون آنكه بیماری كلیه همراه ازدیاد فشارخون باشد بسیار كارساز است. این كارایی در بیمارانی كه میزان دفع پروتئین ادراری آنان از 3 گرم در 24 ساعت بیشتر باشد نمایان‌تر است.
دستاوردهای سودمند ACE In تنها وابسته به اثر كاستن از ازدیاد فشارخون شریان نیست. ثابت شده است كه ACE Inها حتی هنگامی كه به اندازه داروهای بلاك‌كننده كانال كلسیم فشارخون را پایین می‌آورند. در بیماران مبتلا به نفرواسكلروز و آسیب كلیه در اثر دیابت نوع یك، اثر سودمندتری برای كاستن از روند پیشرفت بیماری كلیه و بهبود میكرو آلبومینوری دارند.
همچنین در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 نشانه‌های سودمند درمان با ACE Antagonist برای كاستن از پیشرفت كار كلیه گزارش شده است.
نشانه‌های سودمند درمان ازدیاد فشار خون با بلوك‌كننده‌های كانال كلسیم Non dihydropridin مانند وراپامیل دیلتیازم، در كاستن از روند پیشرونده آزار كلیه‌ها در بیماری دیابت شیرین گزارش شده است.
باید بدانیم كه كاربرد بلوك‌كننده‌های كانال كلسیم Dihydropridin مانند Adalat در درمان پرفشاری خون همراه دفع پروتئین نه تنها سودمند نبوده بلكه گاهی زیانبار هم می‌باشد و دفع ادراری پروتئین را زیادتر می‌نماید.
باید این نكته را یادآوری كنم كه كاربرد زیرزبانی آدالات در بیماران مبتلا به نفرواسكلروز دیابتی برای پایین آوردن سریع فشار خون بسیار زیانبار بوده می‌تواند به قیمت جان بیمار تمام شود. یادآوری این نكته بسیار مهم می‌باشد كه تنها در بخش مراقبت‌های ویژه و یا فوریت‌های پزشكی اجازه داریم فشارخون را سریع پایین بیاوریم و كاهش ناگهانی فشار خون در محل زندگی یا كار می‌تواند به مرگ بیمار بینجامد.
بتابلاكرها
پیرامون سودبخش بودن كاربرد این دارو برای پیشگیری از بیماری نارسایی كلیه نظرات موافق و مخالف زیادی بر اثر پژوهش‌های مختلف وجود دارد، ولی به طور كلی به عنوان داروی خط اول درمان پیشنهاد نمی‌شود.
هر یك از داروها را كه در این بیماران به كار بریم باید تلاش نماییم تا میزان فشارخون شریانی به اندازه 85/130 میلی‌متر جیوه یا كمتر از آن نگاه داشته شود. برای بیمارانی كه گذشته از ازدیاد فشارخون شریانی میزان دفع پروتئین ادراری آنان در 24 ساعت بیشتر از یك گرم باشد باید این اندازه به كمتر از 75/125 میلی‌متر جیوه كاهش یابد.
چنانچه كابرد ACE In در حداكثر میزان مصرف (در مورد كاپتوپریل در حدود 400 میلی‌گرم روزانه و آنالاپریل 60 میلی‌گرم روزانه) كافی نباشد می‌توان به عنوان داروی دوم لوزارتان اضافه نمود و در موارد نادری ناگزیر از كاربرد وراپامیل یا دیلتیازم خواهیم بود تا فشار خون به اندازه دلخواه برسد.
همواره داروهای یاد شده باید همراه كاهش مصرف آب و نمك باشد تا با داروی كمتر به پایین‌ترین میزان فشارخون شریانی دست یابیم.
پایین آوردن قند خون
دیابت شیرین از گونه‌های 1 و 2 گلومرولواسكلروز دیابتی و كاهش آهسته و پیشرونده نارسایی كلیه را به بار خواهند آورد. با افزایش قند خون، Glucose end product در غشاء پایه موئینه‌های گلومرول رسوب كرده و تراوایی دیواره مویرگ‌های گلومرول را زیاد نموده و پدیده میكرو البومینوری در پی خواهد داشت كه نزد پاره‌ای از بیماران پیشرفت نموده و سبب دفع بارز پروتئین ادراری سپس نشانگان نفروتیك و در پایان نارسایی كلیه می‌گردد.
اثر سودمند كاهش قند خون در كاستن از سیر پیشرونده گلومرولو اسكلروز دیابتی در پژوهش Diabetic Control and Complication (DCCT) نشان داده شده به‌ویژه هنگامی كه دیابت شیرین همراه با میكروالبومینوری و یا دفع بارز پروتئین از راه ادرار بوده و (Hb Alc) Glycated Hb بیش از اندازه طبیعی باشد، در این بررسی نشان داده شد كه پایین نگه داشتن قند خون می‌تواند از بروز آسیب كلیه در بیماری دیابت پیشگیری نموده و اگر از پیش، در كار بوده از پیشرفت آن بكاهد.
از سال 2003 میلادی پژوهش‌ها نشان می‌دهند زیاد بودن قند خون به تنهایی كلیه را در برابر پرفشاری خون و پدیده‌های التهابی آسیب‌پذیرتر می‌نماید.
به هر صورت نزد هر بیماری كه كلیه‌ها به آرامی نارسا می‌گردند باید میزان قند خون در اندازه طبیعی نگه داشته شود میزان بروز نارسایی كلیه نزد مردان مبتلا به دیابت شیرین گاهی به علت عوامل خطر دیگری غیر از دیابت بیشتر است...
برای خواندن بخش دوم- جلوگیری از نارسایی كلیه- اینجا كلیك كنید.
