زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه پزشك امروز

به فشار خون بالا قاتل خاموش می‌گویند: بدون آنكه بدانید فشار خون بالا دارید ممكن است روزی دچار سكته قلبی‌، سكته مغزی یا نارسایی كلیه شوید!

فشار خون چیست؟

سرخرگ‌ها رگ‌هایی هستند كه خون را از قلب به قسمت‌های بدن می‌رسانند. جریان خون به قسمت داخلی این رگ‌ها فشاری وارد می‌كند كه به آن فشار خون می‌گوییم. با هر ضربان قلب خون به داخل سرخرگ‌ها پمپ می‌شود و فشار به دیواره‌ی رگ‌ها بالاتر از همیشه است. به این فشار (حد بالایی) فشار خون سیستولی می‌گوییم.

بین ضربان‌ها، قلب خونی به داخل سرخرگ‌ها پمپ نمی‌كند و فشار روی دیواره‌ی آنها حداقل است. فشار خون دیاستولی نیز به فشار خون در این حالت گفته می‌شود. پس فشار خون با دو مقدار حداكثر و حداقل به نام‌های فشار خون سیستولی و دیالستولی نشان داده می‌شود.

فشار خون طبیعی چقدر است؟

فشار خون بسته به فعالیت بدن كم و زیاد می‌شود اما ملاك فشار خون در حالتی است كه شما نشسته‌اید و یا دراز كشیده‌اید و بدن فعالیت یا استرسی ندارد. اندازه‌ی طبیعی فشار خون سیستولی تا 120 و فشار خون دیاستولی تا 80 میلیمتر جیوه است. بالاتر از این مقدارها تا 139 و 89 میلیمتر جیوه فشار خون بالا تلقی نمی‌شد اما به آن مرحله پیش پرفشاری خون می‌گوییم، یعنی ممكن است در آینده دچار فشار خون بالا شوید.

فشار خون بالا را چگونه تشخیص می‌دهند؟

فشار خون بالا یعنی داشتن فشار خون سیستولیك 140 و بالاتر و یا فشارخون دیاستولیك 90 و بالاتر. اگر شما حداقل در سه نوبت متوالی به فاصله‌ی چند هفته تا چند ماه فشارخونی بالا داشته باشید پزشك به شما خواهد گفت كه دچار بیماری فشار خون بالا هستید.

علت فشار خون بالا چیست؟

در اغلب موارد نامعلوم است اما برخی عوامل خطر بروز آن را زیاد می‌كنند: سابقه‌ی فامیلی، سن بالا، چاقی، سیگار، غذای بسیار پرنمك و رژیم غذایی ناسالم و نوشابه‌های الكلی. در سایر موارد دلیل مشخصی وجود دارد: برخی داروها، دیابت، بیماری مزمن كلیه (هم عامل است و هم معلول!)، بیماری‌های غدد فوق كلیه، موادمخدر...

علامت فشار خون بالا چیست؟

در بیشتر موارد بی‌علامت است. گاه بیماران احساس سردرد دارند و اگر فشار خون خیلی بالا باشد ممكن است در بینایی خود دچار اختلال شوند.

عوارض فشار خون بالا چیست؟

بیماری‌های قلبی، خطر سكته‌ی مغزی، مشكلات بینایی و بیماری كلیه.

بیماری مزمن كلیه چیست؟

اگر كلیه‌ها دچار آسیب‌هایی شوند كه به مرور زمان كارایی خود را از دست بدهند به بیماری مزمن كلیه دچار شده‌اند. وقتی به مدت حداقل سه ماه كلیه‌ها دچار علائمی غیرطبیعی مثل دفع خون یا پروتئین در ادرار شده باشند (كه نشان‌دهنده‌ی آسیب به كلیه است) یا وقتی در اركرد خود یعنی دفع آب و مواد زائد دچار افت شده باشند فرد بیماری مزمن كلیه دارد.

ارتباط بیماری كلیه و فشارخون چیست؟

كلیه هورمون‌های تنظیم فشار خون را می‌سازد. پس بیماری كلیه باعث افزایش فشار خون می‌شود. عكس این مساله نیز اتفاق می‌افتد، یعنی فشار خون بالا به كلیه‌ها آسیب می‌رساند. فشار خون بالا به رگ‌های بدن آسیب می‌رساند و خون‌رسانی به كلیه‌ها نیز كم می‌شود. علاوه بر این، فشار خون بالا به نفرون‌ها كه واحدهای كوچك تصفیه خون در كلیه هستند آسیب می‌رساند. اگر كسی بیماری مزمن كلیه داشته باشد نیز فشار خون بالا باعث بدتر شدن آن می‌شود.

درمان فشار خون چیست؟

فشار خون در بیشتر موارد درمانی ندارد اما قابل كنترل شدن است. اگر بیماری مزمن كلیه یا فشار خون داشته باشید فشار خون باید زیر 80/130 میلیمتر جیوه بماند.

اولین قدم درمان

كم كردن وزن و ورزش

كمتر كردن مصرف چای، قهوه و نوشابه

تغذیه‌ی مناسب و رژیم غذایی كم‌نمك

مصرف سبزیجات و میوه‌ها

كم كردن استرس‌ها

قطع سیگار و الكل

قدم بعدی درمان

در صورت كنترل نشدن بیماری با تغییرات بالا در عادات غذایی و زندگی پزشك داروهای لازم را تجویز می‌كند. ممكن است به چند دارو نیاز داشته باشید و یا داروهای مختلفی برای درمان امتحان شوند.

توجه: هیچ روش درمانی یا تغییر در داروها را بدون مشورت با پزشك خود انجام ندهید.

آیا درمان فشار خون بالا خطر بیماری مزمن كلیه را رفع می‌كند؟

تا حدود زیاد خطر بیماری مزمن كلیه با كنترل فشار خون رفع می‌شود اما شما باید به طور مرتب برای بررسی وضعیت كلیه‌های خود تحت نظر پزشك باشید. برخی داروهای فشار خون اثر زیادی در كنترل بیماری مزمن كلیه دارند. به عنوان مثال داروهایی نظیر كاپتوپریل، انالاپریل و لوزارتان دفع پروتئین در ادرار را كم می‌كنند. فشار خون بالا، مرض قند، بیماری مزمن كلیه و بیماری قلبی چهار دشمن متحدند. مراقب متحدان دشمن خود باشید!