دكتر حمید‌رضا اكبری گیلانی
بی اختیاری ادراری بیماری شایع و آزاردهنده‌ای است؛ اما در بسیاری موارد، بیماران به دلیل شرم وحیا دیر به پزشک مراجعه می‌کنند؛ درحالی‌که اغلب قابل درمان است و یا می‌توان علائم بیماری را تا حد زیادی کاهش داد.در سنین مختلف و در مردان و زنان، علل بی‌اختیاری ادراری متفاوت است.
بی‌اختیاری ادراری پس از زایمان
در خانم‌هایی که زایمان داشته اند،احتمال افتادگی مثانه و رحم و بی‌اختیاری ادراری ناشی از آن وجود دارد. در این افراد هنگام سرفه، عطسه و خندیدن، ادرار به صورت بی‌اختیار خارج می‌شود. در صورتی که بی‌اختیاری ادرار اندک باشد، درمان دارویی زیر نظر پزشک و ورزش‌هایی که باعث تقویت عضلات کف لگن می‌شود، کمک‌کننده است. در صورت شدید بودن عارضه و افتادگی مثانه و رحم، عمل جراحی بالا کشیدن مثانه و رحم انجام می‌گیرد.
بی‌اختیاری ادراری در خانم‌ها
در خانم‌های جوان بی‌اختیاری ادراری می‌تواند به علت عفونت‌های ادراری باشد. این نوع بی‌اختیاری معمولاً با سوزش و تکرر ادرار و احساس فوریت ادراری همراه است. منظور از فوریت ادراری، احساس ناگهانی ادرار است که در صورت عدم تخلیه منجر به بی‌اختیاری می‌شود. این نوع بی‌اختیاری با مصرف آنتی بیوتیک مناسب طی چند روز به طور كامل بهبود می‌یابد.
شب ادراری در كودكان
این عارضه در کودکان در هنگام خواب به «شب ادراری» معروف است و اغلب ارثی است. در صورتی که پدر بیمار در کودکی مبتلا به شب ادراری بوده و بهبود یافته است، فرزند وی نیز تقریباً در همان سنین بهبود می‌یابد. اگر کودک در هنگام بیداری، مشکل بی‌اختیاری، سوزش و تکرر ادرار نداشته باشد، اغلب خود به خود و با گذشت زمان بهبود خواهد یافت. در سنین بعد از پنج سالگی در صورت تداوم شب ادراری می‌توان از درمان دارویی زیر نظر پزشک کمک گرفت.
بی‌اختیاری ادراری در مردان
در مردان بالای پنجاه سال، یکی از علائم بزرگی خوش خیم پروستات، بی‌اختیاری ادراری است که می‌تواند به صورت قطره قطره آمدن آخر ادرار، فوریت ادراری (به محض احساس ادرار باید تخلیه صورت بگیرد وگرنه خود به خود دفع می‌شود) و در مراحل پیشرفته بی‌اختیاری دائم ادرار باشد. در این افراد درمان دارویی بزرگی خوش خیم پروستات و در صورت عدم پاسخ، عمل جراحی پروستات، مشکل بی‌اختیاری را تا حد زیادی بر طرف می‌کند.
نکته مهم اینكه در افراد مبتلا به بزرگی خوش خیم پروستات،در برخی موارد یبوست، مصرف ناگهانی مایعات زیاد، مصرف داروهای خواب آور، مخدر و شل کننده‌های عضلانی باعث تشدید این عارضه و حتی احتباس و بند آمدن ادرار می‌شود، به همین دلیل این افراد باید با مصرف میوه و سبزیجات بیشتر، از یبوست پیشگیری کنند، از مصرف یكباره مایعات زیاد بپرهیزند، در صورت سرماخوردگی، قرص سرماخوردگی بزرگسالان، زیاد مصرف نکنند، در صورت نیاز به مسکن، از مصرف استامینوفن کدئینه و داروهای مخدر، مثل ترامادول اجتناب ورزند و در نهایت، در صورت تشدید علائم به پزشک ارولوژیست مراجعه نمایند.
در افراد مبتلا به دیابت عدم کنترل مناسب قند خون می‌تواند منجر به بی‌اختیاری ادرار شود كه کنترل مناسب قند خون مشکل را برطرف می‌كند. آسیب‌های مغزی و نخاعی ازعلل دیگر بی‌اختیاری ادرار هستند که درمان بیماری عصبی منجر به بهبود علائم ادراری می‌شود. در نهایت بار دیگر تاکید می‌گردد که پرهیز از شرم و حیا و مراجعه زود هنگام، به درمان هر چه سریع‌تر این بیماری آزاردهنده کمک می‌کند.
