دكتر مجید مرجانی و دكتر محمدرضا مسجدی
بیماری آنفلوانزا یك بیماری قدیمی بشر است كه از زمان بقراط شناخته شد. گرچه عمدتاً آنفلوانزا یك سرماخوردگی شدید تصور می‌شود، در واقع عوامل ایجادكننده این دو بیماری كاملاً متفاوت هستند. سرماخوردگی یك بیماری ویروسی است كه توسط تعداد قابل توجهی از ویروس‌ها، از جمله رینوویروس‌ها و كروتاویروس‌ها ایجاد می‌شود؛ در حالی كه آنفلوانزا توسط ویروس‌های خانواده آنفلوانزا ایجاد می‌گردد. هر دوی این بیماری‌ها در فصول سرد سال شایع‌ترند كه علت آن بسته بودن محیط و تماس بیشتر افراد در مكان‌های بسته می‌باشد.
ویروس آنفلوانزا
ویروس آنفلوانزا این قابلیت را دارد كه به تدریج دچار تغییر شود. همچنین از آنجا كه علاوه بر انسان پرندگان و سایر پستانداران را مبتلا میكند، ویروس‌های نوع انسانی می‌توانند با ویروس‌های غیرانسانی تبادل مواد ژنتیكی داشته باشند كه حاصل آن ویروس جدیدی است كه ضمن ایجاد بیماری در انسان منجر به همه‌گیری می‌گردد.
لذا گرچه هر سال در فصول سرد موارد ابتلا به آنفلوانزا وجود دارد، در دوره‌های زمانی (گاهاً هر ده تا سی‌سال) همه‌گیری‌های وسیع در سرتاسر جهان رخ می‌دهد كه اولی را آنفلوانزای فصلی و دومی را فرم پاندمیك می‌نامند. آنفلوانزا هم همانند سرماخوردگی مجاری تنفسی فوقانی را درگیر میكند؛ از این‌رو در بسیاری از موارد تشخیص آن از سرماخوردگی دشوار است و در واقع به صورت یك سرماخوردگی شدید بروز میكند.
در مقام مقایسه، در آنفلوانزا علائم عمومی شایع‌تر است. مثلاً بیماران از تب بالا، سردرد، دردهای عضلانی و استخوانی و گاه علائم گوارشی مانند اسهال، شكایت دارند. آبریزش بینی و عطسه در سرماخوردگی و سرفه‌های خشك در آنفلوانزا شایع‌تر است.
پیشگیری
مرحله اول بالا بردن قدرت دفاعی بدن می‌باشد كه یك اصل كلی در پیشگیری از كلیه بیماری‌های عفونی است. این مهم با تغذیه و استراحت مناسب به بهترین نحو تأمین می‌گردد. جلوگیری از تماس با ویروس بیماری‌زا. به این منظور شستشوی مكرر دست‌ها بسیار كمك‌كننده است.
همچنین اجتناب از تماس نزدیك با فرد بیمار ضروری است. افراد مبتلا حداقل تا هفت روز پس از شروع علائم و یا 24 ساعت پس از قطع علائم، به خصوص تب (هر كدام كه طولانی‌تر باشد) می‌توانند باعث انتقال بیماری شوند. استفاده از ماسك تا حد زیادی از انتقال بیماری جلوگیری میكند. سومین روش پیشگیری كه مكمل روش‌های دیگر است، تزریق واكسن آنفلوانزا می‌باشد. به علت تغییراتی كه هر سال در ویروس آنفلوآنزا رخ می‌دهد، واكسن آن هم هر سال تغییر میكند. بهترین زمان جهت تزریق واكسن، ابتدای پائیز است و دو هفته پس از تزریق، تأثیر آن در بدن پدیدار می‌شود.
آنفلوانزای خفیف و شدید
از نظر شدت علائم بیماری می‌تواند از یك فرم خفیف (غیرقابل افتراق از سرماخوردگی) تا اشكال متوسط و گاه شدید بروز كند. موارد خفیف و متوسط بی‌خطر است و با درمان، استراحت و تغذیه مناسب بهبود می‌یابد. اما در موارد شدید كه كمتر از 5 درصد می‌باشد، قسمت‌های تحتانی سیستم تنفسی و ریه‌ها درگیر می‌شوند كه این موارد نیاز به درمان داروئی خاص خود دارند.
عفونت‌های باكتریایی
عارضه مهم دیگر آنفلوانزا این است كه فرد را مستعد بیماری با عفونت‌های باكتریال میكند. در واقع خود آنفلوانزا بهبود می‌یابد؛ ولی بیمار دچار عفونت گوش میانی یا ریه‌ها (پنومونی) به علت سایر میكروب‌ها می‌گردد. آنفلوانزا معمولاً در كودكان و افراد بالای 50 سال شدیدتر است. همچنین كسانی كه بیماری زمینه‌ای، به خصوص دیابت، نارسائی كلیه، نقص ایمنی، بیماری ایدز و انواع سرطان‌ها را دارند و همچنین در زنان حامله، بیماری شدیدتر بروز میكند و احتمال ایجاد عوارض بیشتر است. آنفلوانزا طی پنج تا هفت روز بهبود می‌یابد، اما در صورت بروز حالات زیر نشانه بیماری شدید بوده و باید سریعاً به پزشك مراجعه شود:
علائم
احساس تنگی نفس، تنفس سطحی یا كوتاه تب بالا خواب آلودگی درد قفسه سینه درد گوش یا خروج ترشح چركی از مجرای گوش بیماری كه بیشتر از 10 روز طول بكشد.
هر چند ویروس آنفلوانزا درمان ضدویروسی خاص خود را دارد، به تجویز دارو در موارد خفیف و متوسط، نیازی نیست و باعث بروز مقاومت در سطح جامعه می‌شود. ولی در موارد شدید یا كسانی كه نقص ایمنی دارند، شروع درمان، به خصوص در 48 ساعت اول، بسیار كمك‌كننده خواهد بود. از آنجا كه آنفلوانزا یك بیماری ویروسی است، تجویز آنتی‌بیوتیك‌های تزریقی و خوراكی تأثیری ندارد و فقط در مواردی توصیه می‌شود كه یك عفونت باكتریال به بیماری آنفلوانزا اضافه شده باشد...
براي خواندن بخش دوم- آنفلونزا چيست- اينجا كليك كنيد.
براي خواندن بخش سوم- آنفلونزا چيست- اينجا كليك كنيد.
