زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر سید امیر منصور رضادوست

براساس گزارش‌های انجمن متخصصان معده و روده امریکا تقریباً ۴ میلیون نفر از زخم معده رنج می‌‌برند و از هر ده نفر یک تن در دوره‌ای از زندگی خود به این عارضه مبتلا خواهد شد. و یکی از پیامدهای آن خونریزی می‌‌باشد.

بنابراین آگاهی از علایم خونریزی معده بسیار مهم است، در ادامه به علائم خونریزی معده اشاره می‌‌شود. 

زخم معده چیست؟ 

زخم شدن مخاط معده یا روده کوچک را زخم معده گویند که از این بیماری با اصطلاح اولسر پپتیک (زخم دستگاه گوارش) نیز یاد می‌‌شود.

این زخم‌ها در صورتی بروز می‌‌یابند که لایه ضخیم مخاطی حفاظت کننده‌ از معده در برابر مایعات ترشح شده توسط غده‌های دیواره‌ی دستگاه گوارش نازک شود.

خوشبختانه این مشکل به سادگی درمان می‌‌شود، اما چنانچه به موقع به پزشک مراجعه نشود وخیم می‌‌گردد. یک بیمار از هر ده بیماری که دچار خونریزی زخم می‌‌شود هیچ دردی را تجربه نمی‌کند.

بنابراین آگاهی از دیگر نشانه‌های خونریزی معده می‌‌تواند سرنوشت‌ساز باشد. زخم معده معمولاً هنگام تماس یافتن با اسید معده باعث درد بیمار می‌‌شود.

اما با شروع خونریزی زخم، خون اثر اسید معده را کاهش می‌‌دهد و درد معمول بیمار را ساکت می‌‌کند. 

خونریزی معده چیست؟ 

زمانی که خونریزی زخم شروع می‌‌شود، خون اسید معده‌ی موجود در اطراف زخم را خنثی می‌‌کند و در نتیجه اسید خنثی شده ناحیه‌های حساس نزدیک زخم را نمی‌سوزاند. پی‌آمد این واکنش متوقف شدن احساس درد و بروز مشکلات جدی و وخیم است.

ممکن است بیمار با متوقف شدن احساس درد فکر کند که زخم‌ معده اش التیام یافته است. حال آن که شرایط در واقع رو به وخامت نهاده است.

زخم تشدید شده است و خونریزی آن‌قدر شدید است که بیمار، به دلیل توضیح داده شده در بالا، هیچ دردی حس نمی‌کند.

بیمار گاهی دچار خونریزی معده بدون درد و کم‌خونی می‌‌شود که چون عارضه‌های گوناگون بسیاری با این دو نشانه‌ همراه هستند، ممکن است تشخیص اشتباه صورت گیرد.

همچنین گاهی بیمار به دلیل از دست دادن خون دچار سرگیجه می‌‌شود، اما باز هم اضطراب یا فشار روانی یا حتی کم‌خوابی را به اشتباه مسبب این سرگیجه می‌‌داند و ردّ پای این نشانه‌ها را در سبک زندگی خود دنبال می‌‌کند تا به تصور خود علت بروز مشکل را بیابد. 

علت

در این بخش به بررسی علل بروز زخم و خونریزی  معده می پردازیم. ابتدا به بیان علت زخم معده می پردازیم. زخم معده زمانی رخ می‌‌دهد که اسید دستگاه گوارش به سطح داخلی مری، معده یا روده کوچک آسیب بزند.

اسید، زخم باز دردناکی را ایجاد می‌‌کند که ممکن است خونریزی کند. دستگاه گوارش با لایه مخاطی پوشیده می‌‌شود که در حالت طبیعی از اثر خورندگی اسید جلوگیری می‌‌کند.

اما چنانچه میزان اسید افزایش یا مقدار مخاط کاهش یابد، زخم ایجاد می‌‌شود. از دیگر علت‌‌های زخم معده می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

باکتری: باکتری هلیکوباکترپیلوری معمولاً در لایه مخاطی پوشاننده و حفاظت کننده بافت‌های سطح داخلی معده و روده کوچک زندگی می‌‌کند.

هلیکوباکترپیلوری غالباً هیچ مشکلی به وجود نمی‌آورد، اما گاهی باعث التهاب لایه داخلی معده می‌‌شود و به زخم شدن آن می‌‌انجامد.

نحوه پخش شدن هلیکوباکترپیلوری مشخص نیست، اما احتمالاً از راه تماس نزدیک میان دو فرد، مانند بوسیدن، از فردی به فرد دیگر انتقال می‌‌یابد. ضمناً گاهی اوقات هلیکوباکترپیلوری از راه غذا و آب منتقل می‌‌شود.

مصرف مداوم بعضی از داروها: مسکن‌های تجویزی و غیرتجویزی خاص لایه‌ی مخاطی معده و روده کوچک را تحریک می‌‌کند و ملتهب می‌‌سازد.

آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسین و کتوپروفن از این داروها محسوب می‌‌شوند. سالمندان یا بیماران مبتلا به استئوآرتریت که این مسکن‌ها را به طور مداوم مصرف می‌‌کنند بیش از دیگران در معرض ابتلا به زخم معده قرار دارند.

از دیگر داروهای تجویزی به وجود آورنده‌ی زخم معده می‌‌توان به داروهایی موسوم به بیسفوسفونات (اکتونل، فوساماکس و اقلام مشابه) و مکمل‌های پتاسیم اشاره کرد که برای درمان پوکی استخوان مصرف می‌‌شود.

از جمله عوارض زخم معده می توان به خونریزی زخم اشاره کرد. از آنجایی که خونریزی در زخم‌‌ها معمولا رایج می باشد در ادامه به بررسی علت خونریزی معده می پردازیم.

با بزرگ‌تر شدن زخم، فرسایش و خوردگی عضله‌های معده یا دیواره دوازدهه (جایی که غذا با اسید مخلوط می‌شود.) شروع می‌‌شود و در طی این فرایند تخریب، رگ‌های خونی آسیب می‌‌بیند و در نتیجه خونریزی معده شروع می‌‌شود.

اگر میزان آسیب رگ‌های خونی کم باشد، جریان خون آهسته می‌‌شود و معمولاً خون سرانجام به طریقی وارد دستگاه گوارش می‌‌گردد. اما اگر رگ‌های خونی به شدت آسیب ببیند، خونریزی معده سریع و بسیار خطرناک خواهد بود.

برای خواندن بخش دوم -علایم و درمان زخم و خونریزی معده- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم -علایم و درمان زخم و خونریزی معده- اینجا کلیک کنید.