غذای حجیم در این بیماران، منجر به افزایش حركات روده بزرگ شده و ممكن است شكم درد ایجاد شود. خود بیماران نیز متوجه میشوند كه غذای پر حجم را تحمل نمیكنند. به نظر میرسد كه ترشح هورمون كله سیستوكینین از جدار روده كوچك، پس از ورود برخی مواد غذایی به روده كوچك، در بروز اختلال حركتی و علایم روده تحریك پذیر دخالت داشته باشد.
روده این بیماران، به عوامل و محركهای محیطی (خارجی)، بیش از حد پاسخ میدهد (حساس است) و در واقع آستانه درك رودهها نسبت به درد، وجود گاز در رودهها و . . .كاهش یافته، به طوری كه ممكن است مقدار گاز رودهها افزایش نیافته باشد، ولی فرد احساس نفخ شكم نماید. در عدم تحمل به شیر (لاكتوز) نیز، علایم مشابه بیماری روده تحریك پذیر، دیده میشوند.
مصرف شیر، خامه، سرشیر و . . . منجر به شكم درد و نفخ شكم میشود. به دلیل شیوع بالای هر دو بیماری، امكان ابتلای همزمان به هر دو، وجود دارد. مصرف مواد حاوی گندم یا ذرت نیز، میتواند به تشدید علایم بیماری منجر شود. وجود علایم غیر گوارشی در بیماران مبتلا به روده تحریك پذیر، شایع است و این نشان دهنده نوعی اختلال منتشر در سیستم عصبی – عضلانی، عضلات صاف موجود در رودهها، مثانه و سیستم تناسلی و . . . میباشد.
چرا انتخاب نام كولیت عصبی برای بیماری روده تحریك پذیر مناسب نیست؟
كولیت یعنی التهاب كولون و كولون یعنی روده بزرگ، اولا در این بیماری هیچگونه شاهدی دال بر وجود التهاب و یا زخم در رودهها و به خصوص در روده بزرگ وجود ندارد كه عدم وجود التهاب با آزمایشهای خونی و مدفوع اثبات میشود از كلمه كولیت، بیشتر در بیماری كولیت زخمی (بیماری التهابی روده) استفاده میشود و هیچ ارتباطی بین بیماری روده تحریك پذیر و كولیت زخمی وجود ندارد.
از طرفی دیگر در جریان بیماری روده تحریك پذیر، فقط روده بزرگ درگیر نمیشود و سرتاسر دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد، در جریان این بیماری درگیر هستند و حتی سایر علایم مثل سردرد، درد سینه، قاعدگی دردناك و تكرر ادرار نیز جزء علایم و نشانههای بیماری روده تحریك پذیرند. از طرف دیگر استفاده از كلمه عصبی نابجا است چون در بسیاری موارد، بدون دخالت ناراحتیهای روحی و عصبی و به دلایل عوامل محرك دیگر مثل برخی غذاها و تغییرات آب و هوا، شخص دچار تشدید علایم بیماری میشود.
علایم و نشانههای بیماری
این بیماری، در اغلب موارد در سنین جوانی و میانسالی شروع شده و زنان، بیشتر از مردان مبتلا میگردند علایم بیماری، به طور متناوب در طول حیات تكرار میشوند و در اغلب موارد، حتی بدون مصرف دارو، ممكن است علایم بیماری برطرف شده و بعد از دورهای آرامش، مجدداً ظاهر شوند.
علایم و نشانههای بیماری، از فردی به فرد دیگر، متفاوت است بیماران غالباً دچار درد پیچشی شكم همراه با یبوست و گاهی اسهال، همراه با دفع بلغم هستند از علایم دیگر میتوان آروغ زدن فراوان، احساس ترش كردن و سوزش سر دل، تلخی دهان و نفخ شكم را نام برد.
از نظر شیوه اجابت مزاج، بیماران به سه دسته تقسیم میشوند: گروه اول: بیمارانی هستند كه مشكل آنها یبوست است (اجابت مزاج مشكل یا به فواصل طولانی و ...) گروه دوم: بیمارانی هستند كه مشكل اصلی آنها اسهال است. (دفع مكرر، مدفوع شل) گروه سوم: كه دچار اسهال و یبوست متناوب هستند.
نفخ و درد شكم، در هر یك از بیماران نیز ممكن است دیده شود به هر حال باید این موضوع را دانست كه بیماران، مدتها دچار این علایم بوده و علایم، به صورت متناوب، خفیف یا شدید میشوند.
برای خواندن بخش اول- بیماری روده تحریك پذیر- اینجا كلیك كنید.
برای خواندن بخش دوم- بیماری روده تحریك پذیر- اینجا كلیك كنید.