زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه زندگی آنلاین- گروه پزشك امروز

جریان تشكیل مدفوع

در جریان هضم غذا مواد مفید و قابل استفاده در روده كوچك جذب می‌شود و بخش ناچیزی به صورت غیرقابل جذب وارد روده بزرگ می‌شود. این بخش غیرقابل جذب عمدتا مواد فیبری (پلی‌ساكاریدهای موجود در غشای سلول‌های گیاهی) و منشاء آنها دانه غلات و حبوبات است.

در روده بزرگ عمدتا آب و املاح جذب می‌شود و آنچه نهایتا دفع می‌شود در یك فرد سالم معادل 400-200 گرم مدفوع در 24 ساعت است. حدود 75 درصد وزن مدفوع آب است و 25 درصد دیگر مواد جامد است. محتویات مواد جامد مدفوع عمدتا از لاشه میكروب‌ها و مواد فیبری تشكیل شده است.

بنابراین وزن و قوام مدفوع در هر فرد بستگی به میزان آب موجود در آن و حجم مواد فیبری دارد. درصد مواد فیبری در مدفوع بستگی كامل به میزان مصرف این مواد در رژیم غذایی دارد و حجم آب مدفوع بستگی به حركات دودی روده بزرگ (طول مدت ماندگاری مواد دفعی در روده‌ بزرگ و فعالیت روده بزرگ در جذب آب مدفوع) دارد.

در افرادی كه مقدار زیادی فیبر مصرف می‌كنند (نان گندم و جو سبوس‌دار، حبوبات و...) و حركات دودی روده بزرگ طبیعی نیز دارند، حجم مدفوع در 24 ساعت ممكن است به 400 گرم برسد.

تعریف یبوست

نزدیك به نیمی از افرادی كه با شكایت یبوست به پزشك مراجعه می‌كنند، طبق تعریف، یبوست ندارند. اغلب این افراد از میزان و یا نحوه دفع مدفوع شكایت دارند. تعداد دفعات اجابت مزاج در افراد مختلف جامعه متفاوت است و از 3 بار در روز تا 3 بار در هفته محدوده طبیعی تلقی می‌شود.

به همین دلیل به وجود آمدن تغییر در تعداد دفعات اجابت مزاج در هر فرد نسبت به وضعیت معمولی او (كاهش تعداد دفعات اجابت مزاج) باید یبوست تلقی شود ولی اگر كسی همیشه یك بار در هر روز اجابت مزاج دارد، این فرد یبوست ندارد. حجم و شكل مدفوع نیز بستگی كامل به نوع رژیم غذایی فرد دارد و كاهش قابل توجه مواد فیبری در غذا می‌تواند منجر به مدفوع كم‌حجم و خشك شود كه با تغییر رژیم غذایی اصلاح می‌شود.

علایم

علایم زیر ممكن است همراه با یبوست وجود داشته باشد:

- احساس پری در مقعد

- احساس نفخ و گاز

- احساس نیاز به دفع فوری مدفوع اما عدم توانایی در رفع كامل

- درد شكم و گرفتگی عضلات شكم

- تهوع

علل یبوست

یكی از علل مهم یبوست مصرف غذای كم‌فیبر و كم آب است. در مسافرت كه معمولا رژیم غذایی عادی شما عوض می‌شود، می‌تواند یبوست ایجاد گردد. خانم‌های حامله اغلب یبوست پیدا می‌كنند. علل دیگر یبوست كم‌تحركی، استفاده نادرست از مسهل‌ها، مصرف داروهای خاص (از قبیل داروهای ضددرد، مدرها و آنتی‌هیستامین‌ها) یا عدم اختصاص وقت كافی برای عمل دفع مدفوع می‌باشد.

بیماری‌هایی از قبیل مرض‌قند و كم‌كاری تیروئید نیز ممكن است باعث یبوست شوند.

بررسی‌های لازم

بیشتر اوقات علت یبوست یك مساله جدی نیست اما در موارد نادر، یبوست مزمن ممكن است علامت انسداد یا ناهنجاری در روده‌ بزرگ باشد. پزشك شما می‌تواند برای بررسی علت یبوست شما را تحت آزمایش قرار دهد تا علت زمینه‌ای را پیدا كند...

برای خواندن بخش دوم- یبوست و رهایی از آن- اینجا کلیک کنید.