زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر حمید محقق

دستگاه گوارش یکی از بزرگترین و طویل‌ترین دستگاه‌های بدن است که اعضای زیادی را شامل می‌شود. روزانه حجم زیادی از غذا و مایعات مختلف وارد دستگاه گوارش می‌شود که می تواند اثرات مختلفی بر این دستگاه بگذارد. به علاوه، این دستگاه دارای غدددرون‌ریز وبرون‌ریز مهمی مانند لوزالمعده است که در تنظیم متابولیسم بدن کارایی بالایی دارند. 

علایم و نشانه های گوارشی، از شایع‌ترین شکایاتی هستند که به دلیل آنها بیمار به پزشک مراجعه می‌کند و هزینه گزافی به بیمار و جامعه تحمیل می‌کند. تقریبا تمام انسان‌ها در طول عمر خود، علایم گوارشی نظیر سوءهاضمه، تهوع، استفراغ، درد معده و شکم، یبوست و اسهال را تجربه کرده‌اند.

از آنجا كه بیماری‌های گوارشی بسیار شایع هستند، خوشبختانه اطلاعات زیادی در مورد این بیماری و روش‌های فوق‌العاده مؤثر درمانی و پیشگیری ازآن وجود دارد و فقط كافی است كه مؤثرترین روش را انتخاب كنید. در اینجا رایج‌ترین علائم گوارشی و مؤثرترین روش‌های پیشگیری و درمان آنها معرفی می‌شوند.

یبوست

برای جلوگیری از یبوست فقط كافی است، از فیبر و منیزیم استفاده كنید. همانطور كه می‌دانید مصرف فیبر كافی موجب دفع آسان سموم و مدفوع از بدن می‌شود. منیزیم، اصلی‌ترین ماده شكل‌دهنده عضلات است و موجب حركت مواد در بدن می‌شود و مدفوع را پر آب می‌كند.

از منابع غنی منیزیم می‌توان به ریحان، بادام، كلم براكلی، كدو حلوایی و اسفناج اشاره كرد. مصرف مكمل آن، به‌ویژه در هنگام سفر كه درون ماشین و یا هواپیما كمتر حركت می‌كنید و حركت كمتر و نوشیدن آب كمتر یبوست را به همراه دارد، می‌تواند کمک کننده باشد. قرار گرفتن در معرض انواع مختلف باكتری‌های آب و غذا می‌تواند مشكل یبوست را حادتر كند.

در مواردی که مبتلا به یبوست شدید و راه‌های جلوگیری از آن با شکست مواجه شد، می‌توانید از یك ملین ملایم برای درمان استفاده كنید؛ البته اگر واقعاً مصرف آن را ضروری می‌دانید و بیش از سه روز است كه دچار یبوست هستید. از آنجا كه ملین‌ها ریتم طبیعی بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند، بهتر است از آنها به صورت مقطعی استفاده كنید تا بدن شما به مصرف آنها عادت نكند.

می‌توانید از روان‌كننده‌های طبیعی همچون روغن زیتون نیز استفاده كنید كه به صورت طبیعی همان تأثیر ملین‌ها را دارند. دارویی مانند موسیلیوم غنی از فیبر است و خوردن 1 تا 3 قاشق غذاخوری از آن قبل از خواب و یا صبح‌ با معده خالی بسیار مفید می‌باشد؛ به این ترتیب مصرف آنها با جذب مواد غذایی و یا داروهای دیگر تداخل ایجاد نمی‌كند.

همراه با آن نیز یك لیوان آب و یا آب میوه بنوشید. در موارد شدید، می‌توان از ملین‌های گیاهی مانند فراورده‌های سنا (Senna) یا داروهای شیمیایی با تجویز پزشک استفاده کرد. عصاره گیاه آلوئه‌ورا برای سرعت بخشیدن به حركات روده مفید است. ضمن اینكه آلوئه‌ورا ترشح اسید معده را نیز متعادل می‌كند. ماساژ نیز كمك‌كننده خواهد بود، به این صورت که 2 تا 3 دقیقه روی شكم خود را به سمت پایین ماساژ دهید.

اسهال

برای جلوگیری از اسهال‌های غیرعفونی و غیرالتهابی، غذاهای بدون قند را در رأس رژیم غذایی خود قرار دهید. شیرین‌كننده‌های مصنوعی به‌ویژه مانیتول و سوربیتول نیز در برخی از افراد اثر ملین دارند؛ به خصوص اگر در دوزهای زیاد مصرف شوند. از نوشیدن كافئین نیز پرهیز كنید و استرس را به حداقل برسانید، زیرا حركات روده را سرعت می‌بخشند.و مصرف مواد غذایی مانند موز، برنج، سیب و نان سفیدرا دربرنامه غذایی تان بگنجانید.

استرس و بیماری‌های روانی: استرس و بیماری‌های روانی باعث تشدید آن می‌شوند. مصرف مكمل‌های ملاتونین در درمان اسهال و سندرم روده تحریك‌پذیر مؤثر است و به خواب آرام نیز كمك می‌كند.

نوشیدن 1 تا 2 لیوان چای سیاه در اسهال‌های عفونی مفید می‌باشد. تانن و فلاوونوئیدهای موجود در چای سیاه با میكروب اسهال مبارزه می‌كنند و فعالیت بیش ازحد روده را كاهش می‌دهند. نوشیدن آب کافی در دوران بیماری بسیار مهم است.

فقط از نوشیدن، نوشابه‌های شیرین خودداری كنید،چرا كه موجب می‌شود روده آب بیشتری جذب كند و بدین ترتیب اسهال تشدید می‌شود. به طور منظم آب، چای‌های گیاهی و یا دوغ بنوشید كه منبع بسیار عالی از الكترولیت‌هاست.

آرامش وکاهش استرس: آرامش و کاهش استرس مفیدترین روش جلوگیری از اسهال ناشی از سندرم روده تحریك‌پذیر است. دراین بیماری که سابقا به آن کولیت عصبی نیز می‌گفتند، حرکات روده دچار اختلال شده و بیمار ممکن است دچار درد شکم، نفخ، یبوست یا اسهال شود.

تهوع و استفراغ

اگر سابقه ابتلا به حالت تهوع در طی سفر دارید، حتماً قبل از سفر دارویی ضدتهوع مصرف کنید.  این داروها در مغز به گونه‌ای عمل می‌كنند كه نوع درك فرد را از حركت تغییر می‌دهند. برای توقف حالت تهوع ناشی از ویروس و یا بیماری صبحگاهی، بهتر است غذاهای سرد بخورید، چرا كه گرما و بوی غذا، حالت تهوع را بدتر می‌كند.

ماندگاری طعم غذا به مدت طولانی در دهان نیز حالت تهوع را افزایش می‌دهد، برای پیشگیری از حالت تهوع از دهانشویه و یا تركیب جوش‌شیرین و آب استفاده كنید و دهان را با یك‌چهارم قاشق چایخوری جوش‌شیرین و یك فنجان آب غرغره كنید. هیچ‌گاه معده خود را خالی نگه ندارید، زیرا هیچ ماده‌ای برای جذب اسید معده درون معده وجود ندارد و حالت تهوع بدتر می‌شود...

برای خواندن بخش دوم- راه‌های مقابل با مشكلات گوارشی- اینجا كلیك كنید.