گفت‌وگو: دکتر مسعود رضوانی؛ عکس: محسن بیگلری
دکتر محسن نراقی عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی است.
سابقه تحصیلی او عناوین ذیل را دربردارد: رتبه اول کشوری در آزمون جامع پزشکی، رتبه اول فارغ‌التحصیلان دکترای پزشکی دانشگاه تهران، رتبه اول کشوری در بورد تخصصی، فلوی رسمی جراحان بینی آمریکا، بورد فوق تخصصی جراحی پلاستیک و ترمیمی صورت از فدراسیون جهانی جراحی پلاستیک و ترمیمی صورت، بورد فوق تخصصی جراحی پلاستیک و ترمیمی صورت از آکادمی جراحی پلاستیک صورت اروپا، فلوی رسمی بورد تخصصی گوش، گلو، بینی و جراحی سرو گردن اروپا، فلوشیپ راینولوژی و جراحی اندوسکوپیک بینی و سینوس از دانشگاه کارل فرانسنس.
بیش از دو دهه تلاش مستمر در پی‌ریزی آموزش روش‌های نوین جراحی‌های اندوسکوپیک بینی و صورت و تدریس در دوره‌های متعدد آموزشی جراحی‌های اندوسکوپیک و پلاستیک بینی در داخل و خارج از کشور، انتشار هجده عنوان کتاب تخصصی و فوق تخصصی توسط وی به دنبال داشته است.
کتاب "جراحی پلاستیک صورت" دکتر نراقی، عنوان کتاب برتر دانشگاهی سال 2007 را به خود اختصاص داد.
همچنین مجموعه دوجلدی "راینولوژی " او در سال 2000، نخستین کتاب جامع در زمینه بیماری‌ها و جراحی‌های بینی به زبان فارسی به شمار می‌رود. ت
جربیات شخصی او در راینوپلاستی در کنار سایر بزرگان جراحی پلاستیک جهان در کتاب مرجع جراحی پلاستیک بینی در آمریکا تألیف و منتشرشده است.
طی سال‌های اخیر، بیش از سیصد مقاله و سخنرانی از دکتر نراقی در زمینه راینولوژی و جراحی پلاستیک صورت در معتبرترین ژورنال‌های علمی آمریکا و کنگره‌های فوق تخصصی در آمریکا، کانادا، اروپا، خاور دور و استرالیا به ثبت رسیده است.
روش‌های ابتکاری وی در جراحی‌های اندوسکوپیک بینی، سینوس و پلاستیک صورت و دستاوردهای نوین حاصل از سال‌ها تجربه او در زمینه روش‌های جراحی و غیر جراحی زیبایی صورت به جهانیان عرضه‌شده است.
اهتمام او در این سال‌ها بر ابداع و یا گسترش درمان‌های با حداقل تهاجم بافتی و کاهش قابل‌ملاحظه عوارض در بیماران متمرکزشده است.
حفظ کامل عملکرد بینی در جراحی و ایجاد بینی طبیعی ازجمله موضوعات موردتوجه و تأکید در روش‌های نوین او بوده است.
این روش‌ها، جراحی‌های بسیار کم عارضه تری را برای بیماران به ارمغان آورده و به کاهش چشمگیر مشکلات پس از عمل آنان انجامیده است.
او شش دوره متوالی ریاست کنگره خاورمیانه‌ای راینولوژی و جراحی پلاستیک صورت را عهده‌دار بوده و مکرراً به‌عنوان مدرس مدعو دوره‌های آموزشی جراحی پلاستیک بینی در آکادمی جراحان پلاستیک صورت آمریکا و دانشگاه‌های معتبر آمریکا حضور یافته است.
این حضور درخشان در مجامع علمی جهانی به دریافت جایزه سال جراحان بینی آمریکا در سال 2005، جایزه بین‌المللی نوآوری در پزشکی بالینی در سال 2011، جایزه افتخار آکادمی اتولارینگولوژی آمریکا در سال 2015، جایزه برتر در خدمات متمایز آکادمی اتولارینگولوژی آمریکا در سال 2016 و نیز انتخاب وی به‌عنوان عضو اصلی کمیته جراحی پلاستیک و ترمیمی آکادمی اتولارینگولوژی آمریکا و کمیته آموزش جراحی پلاستیک صورت آکادمی آمریکا و نیز عضو مشورتی کمیته جراحی بینی آمریکا انجامیده و برگ زرینی از حضور شکوهمند ایرانیان را درصحنه‌های علمی جهان رقم‌زده است.
بیش از هفت هزار جراحی تخصصی و فوق تخصصی در بیمارستان‌های دانشگاهی باتربیت بیش از دویست متخصص و فوق تخصص، و انجام جراحی‌های داوطلبانه در محروم‌ترین نقاط میهن در دو دهه اخیر، نمونه‌ای از مساعی انسان دوستانه او در انتقال تجربیات، آموزش نسل جدید متخصصان و درمان بیماران دردمند است.
به‌پاس نقش او در تحولات علمی در زمینه جراحی‌های با حداقل آسیب بافتی و ارائه روش‌های نوین، عنوان برترین محقق پزشکی کشور در جراحی در سال 2004 به وی اعطا شد.
آنچه که در ادامه می‌خوانید بخشی از گفت‌وگوی صمیمی دکتر نراقی رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی وعضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با تحریریه دنیای سلامت در یک عصر زیبای بهاری است.
آقای دکتر در ابتدا بفرمائید آیا یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی می‌تواند یک جراح زیبایی فک و صورت نیز باشد یا نیاز به تخصص خاصی دارد؟
در برنامه آموزشی رشته گوش و حلق و بینی، تمام جراحی‌های زیبایی صورت گنجانده‌شده ولی با توجه به پیچیدگی و ظرافت‌های خاص این جراحی‌ها که مستقیماً با جنبه‌های روانی افراد ارتباط پیدا می‌کند، تحصیلات و تجربیات بیشتر در سطح فوق تخصص می‌تواند تکمیل‌کننده آموزش‌های دوره تخصصی باشد و با توجه به پیشرفت‌های روزافزون در این رشته و روش‌های جدیدی که هرروز کامل‌تر و پیشرفته‌تر می‌شوند، به‌طورقطع می‌توانم بگویم که حتی داشتن فوق‌تخصص هم کافی نیست و یک جراح زیبایی باید بتواند با علم روز پیش برود و همیشه توان به‌روز کردن دانش و تجربیات خودش را داشته باشد، به‌عبارت‌دیگر همیشه شیفته یادگیری مطالب جدید در جهت ارائه بهترین خدمت به بیماران باشد.
چرا امروز تمایل جامعه به سمت‌وسوی عمل‌های زیبایی فک و صورت سوق داده‌شده است؟
انجام یک جراحی زیبایی، یک تصمیم لحظه‌ای و آنی نیست، بلکه یک فرایند تصمیم‌گیری است و عوامل متعددی در شکل‌گیری آن نقش دارند.
هر یک از این موارد، اگر در جای خود قرار نگیرند و نقش درست خود را در این فرایند ایفا نکنند، خطر به بیراهه کشیدن این فرایند و تصمیم‌گیری نادرست افزایش می‌یابد.
در فرایند تصمیم‌گیری برای یک جراحی زیبایی که منجر به تغییر جزیی یا کلی در چهره می‌شود، عوامل بیرونی و درونی متعددی نقش دارند.
عوامل بیرونی تا حد زیادی تحت تأثیر رسانه‌ها قرار می‌گیرد که به سه عامل مهم اشاره می‌کنم.
1- ترغیب و تشویقی که فرد از سوی اطرافیان یا اجتماع برای انجام جراحی دریافت می‌کند.
2- ملاحظه تکثر موارد جراحی زیبایی در اطراف خود مثلاً مشاهده تعداد زیاد کسانی که بینی خود را عمل کرده‌اند.
3- حرکت جریان عمومی جامعه به سمت تجملات و دقیق‌تر اگر بخواهیم بگوییم ترجیح ظاهر بر مسائل دیگر.
می‌شود گفت اگر جریان اجتماع به سمتی برود که قضاوت‌ها بیشتر بر اساس ظاهر افراد و تناسب‌اندام صورت باشد و از درک مواهب باطنی افراد غفلت شود، نتیجه‌ها هم بیشتر ظاهر اندیشانه است.
بعد اگر این روند شدت یابد و صورت یک رقابت در زیباسازی و تغییر ظاهری افراد بدون توجه به جنبه‌های دیگر ماجرا را به خود بگیرد، تعارضات جدی در جامعه پدید خواهد آمد.
هنر جراح باید این باشد که در این فضای نیاز کاذب ایجادشده نسبت به جراحی‌های زیبایی، کسانی را که واقعاً یا نیازمند صد در صد جراحی هستند از میان خیل عظیم متقاضیان تشخیص دهد.
مثلاً کسانی که از ناهنجاری‌ها یا عدم تناسب‌های فاحش در صورت رنج می‌برند و به همین سبب، خواسته یا ناخواسته از متن اجتماع دوری می‌کنند یا به‌واسطه برخورد بقیه با آن‌ها گوشه‌گیری می‌کنند، این افراد واقعاً نیاز به جراحی زیبایی دارند و یک جراحی زیبایی علاوه بر آن‌که کارکرد آناتومیک چهره او را اصلاح می‌کند او را بافرم اجتماع آشتی می‌دهد و به جریان عادی زندگی برمی‌گرداند.
این نه‌تنها امری است پسندیده بلکه واجب و ضروری است.
سرانه جراحی‌های فک و صورت در ایران چه تفاوت‌هایی با سایر کشورهای جهان دارد؟
برخلاف همه اظهارنظرها و عدد و رقم‌های سرگردانی که به مناسبت‌های مختلف، درباره تعداد جراحی‌های زیبایی بینی در ایران گفته می‌شود، هیچ آمار دقیق، مشخص و فراگیری که هم‌زمان قابل استناد نیز باشد در دست نیست.
در ایران تعداد جراحی‌های زیبایی بینی به‌طور کل بیشتر از بعضی از کشورها نیست، بلکه جراحی زیبایی بینی است که به‌صورت اغراق آفرین شایع‌تر است.
علت این امر، این است که یک تمایل و تقاضای کاذب برای انجام جراحی بینی در کشور ما وجود دارد و بسیاری از افرادی که برای جراحی بینی مراجعه می‌کنند نیازی به این جراحی ندارند بلکه عوامل روانی و اجتماعی مختلفی باعث سوق دادن آن‌ها به‌سوی این جراحی‌ها شده است.
تنها کار سیستماتیک گسترده در این موضوع، تحقیقی بود که توسط انجمن تحقیقات راینولوژی با همکاری دانشگاه‌های معتبر آمریکا انجام شد و در آن مشخص شد که آمار جراحی زیبایی بینی در جمعیت مورد مطالعه در ایران در محدوده زمانی مشخص، هفت برابر جراحی زیبایی بینی در جمعیت متناسب در همین زمان در ایالات‌متحده بوده است.
چه افرادی نیازمند جراحی‌های زیبایی بینی نمی‌باشند؟
جراحی زیبایی بینی را به افراد زیر توصیه نمی‌کنم
1- در افرادی که خود تصور می‌کنند بینی‌شان دچار اشکال است، ولی با بررسی زیبایی شناسانه، ملاحظه می‌کنیم که بینی فعلی در تناسب قابل قبولی با اجزا دیگر صورت قرار دارد و اگر نقصانی هم در زیبایی صورت باشد بینی در این میان گناهکار نیست و نباید آن را به تیغ جراحی سپرد.
چنین افرادی، در صورت جراحی، به‌احتمال‌زیاد زیبایی نسبی قبل از عمل خویش را از دست خواهند داد.
2- در گروهی از متقاضیان هم، بینی، ایرادهایی جزیی دارد، اما خود این عده مشکلی با آن ندارند و اساساٌ تا پیش از آن‌که اطرافیانشان به این موضوع اشاره کنند، هرگز سودای جراحی بینی نداشته‌اند و اصرار و القای مداوم اطرافیان آن‌ها را به تخت جراحی نزدیک‌تر می‌کند.
3- در عده‌ای نیز، به سبب ساختار خاص بینی، به محض جراحی و دست خوردگی، احتمال بروز مشکلات تنفسی به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد.
در مورد این افراد، به سبب ریسک بالای تنگ شدن مجاری تنفسی و مشکلات دیگر، انجام جراحی به صلاح نیست. مثلاٌ گروهی از متقاضیان مایل به کوچک کردن سوراخ‌های بینی خود هستند، در حالی که این کار به لحاظ کیفیت تنفسی یک فاجعه بزرگ است.
4- در متقاضیانی که شخصیت‌های ایده آل طلب دارند و یا به تعبیر دیگر توقع یک صورت تمام و کمال و بی نقص را در خود دارند و یا می‌خواهند بینی‌شان به شکل بینی فلان هنرپیشه تغییر شکل پیدا کند، جراحی قطعاٌ به صلاح نیست.
جراحی بینی، امری سفارشی نیست که بیمار سفارش یک مدل مشخص را به پزشک بدهد و بعد از عمل آن را تحویل بگیرد چون جراح با یک بافت زنده بدن سروکار دارد که بر اساس تناسب صورت و حفظ سلامت تنفسی بینی باید اقدام به این امر کند.
در این دسته افراد باید با مشاوره‌های روانشناختی تصور ذهنی و توقعات فرد را از خود اصلاح کرد.
5- افرادی که به صورتی کاملا هیجانی و تحت تأثیر مد و القائات جامعه ناگهان و به سرعت تصمیم به انجام جراحی گرفته‌اند ممکن است بعد از عمل، به همان سرعت از کرده خود پشیمان شوند.
6- برخی متقاضیان نیز دچار نقصان در زیبایی هستند، اما بررسی و معاینه جراح آشکار می‌شود که علت عمده این نقصان، عضو یا اجزایی غیر از بینی است و بواقع شاید بینی کمترین نقش را در کمبود زیبایی نسبی این افراد داشته باشد.
به عنوان مثال، بینی افرادی که چانه‌شان عقب است، بعد از جراحی، جلوتر و بزرگ‌تر به نظر می‌رسد، و لی اگر چانه جراحی شود، صورتشان بدون عمل بینی هم زیباتر خواهد شد.
7- نوع بافت بینی هم در تصمیم جراحی مؤثر است. گروهی از متقاضیان دارای پوست بینی خیلی نازک یا خیلی ضخیم هستند.
این عده نیز برای جراحی مناسب نیستند، چراکه به سبب جنس پوست خود، تبعات منفی درنتیجه جراحی پدید خواهد آمد.
البته باید اشاره کرد که امروز جراحی پلاستیک پیشرفت‌های شگرفی به خود دیده است. به این معنا که روش‌های اختصاصی مناسبی برای جراحی بینی‌های با فیزیک و ظاهر متفاوت به کار می‌رود.
در حال حاضر بیشتر موارد منع یا محدودیت جراحی بینی به خود فرد بازمی‌گردد و نه به فیزیک بینی او.
اگر غضروف بینی فرد، ضعیف باشد، باید آن را ترمیم می‌کرد و پیوند زد و یا اگر پوست بینی تا حدودی نازک است، باید سعی در ضخامت بخشیدن به آن داشت و یا اگر فرد مستعد فروافتادن پره‌های بینی است، باید پره‌ها را تقویت کرد تا پس از عمل، سوراخ بینی جمع و بسته نشود.
ملاحظه می‌شود که جراح در مواجهه با فیزیک‌های متفاوت بینی دست‌وپابسته نیست و اگر فردی از این زاویه دچار اشکالات زیبایی باشد، به‌جز برخی موارد استثنایی می‌توان با یک جراحی موفق به بهبود زیبایی فرد کمک کرد.
جراحی فک و صورت چه پیش‌نیازهایی دارد؟
هر فردی که برای زیبایی مراجعه می‌کند باید اول بررسی‌های لازم را انجام دهیم بعد ببینیم این فرد کاندید جراحی هست یا نه؟
در ابتدای کتاب‌های جراحی زیبایی فصل بسیار مهمی به نام انتخاب بیمار و یا Case Selection وجود دارد که یکی از مهم‌ترین قسمت‌های کتاب را تشکیل می‌دهد.
چون اگر انتخاب صحیح صورت نگیرد تا آخر فرد دچار مشکل خواهد بود. بنابراین هیچ جراحی نباید هر فرد مراجعه‌کننده برای زیبایی را بدون در نظر گرفتن اصول زیبایی‌شناسی تحت عمل جراحی قرار دهد.
باید ببینیم این عمل جراحی به فرد کمک می‌کند یا نه؟ آیا واقعاً فرد با این عمل زیباتر می‌شود؟ آیا درخواستی که دارد منطقی است؟ کسی که بینی‌اش اصلاً بزرگ نیست و می‌گوید می‌خواهم بینی‌ام کوچک شود مسلماً نباید این فرد را عمل کرد.
کسی که مشکل اصلی زیبایی صورتش عقب بودن زیاد چانه است ولی فکر می‌کند بینی‌اش اشکال دارد نباید این فرد تحت عمل جراحی بینی قرارداد چون اشکال اصلی زیبایی صورتش که همان چانه است همچنان برقرار است و ممکن است نمایان‌تر شود.
پس فرد مراجعه‌کننده را ازنظر زیبایی آنالیز می‌کنیم و بعد به فرد پیشنهاد می‌کنیم که چه‌کارهایی ممکن است چهره‌اش را زیباتر کند. چه‌بسا حتی تزریق ساده یک فیلر برای فرد مؤثر از جراحی باشد و انجام یک روش غیر جراحی، زیبایی بیشتری را برای فرد به ارمغان آورد.
جراح پلاستیک باید این دلسوزی را داشته باشد که با مشاوره و راهنمایی صحیح بتواند بیمارانی را که نیاز به جراحی ندارند از جراحی غیرضروری نجات دهد و یا جایگزین‌های بهتر را پیشنهاد نماید.
این دقت موجب می‌شود که بیماران به جراح اعتماد کنند و از عوارض ناخواسته جراحی‌های غیرضروری اجتناب شود.
مراقبت‌های پس از جراحی‌های زیبایی بینی چه می‌باشد و بیمار چه مدت بستری می‌شود؟
تمام بیمارانی که تحت جراحی زیبایی بینی قرار می‌گیرند در همان روز عمل بستری‌شده و بعدازظهر همان روز قابل ترخیص می‌باشند.
در طی دوران پس از جراحی روندترمیم زخم‌ها و التیام بافت‌ها باید در مسیر مناسب خود قرار گیرد. بنابراین حصول به نتایج مطلوب در جراحی پلاستیک بینی بدون انجام مراقبت‌های دقیق از جانب پزشک و بیمار امکان‌پذیر نیست.
در 24 ساعت اول پس از عمل بهتر است در جهت کاهش تورم دور چشم از کیسه یخ بر روی چشم‌ها استفاده شود.
در انتهای عمل جراحی بر روی بینی بیمار قالبی از جنس پلیمر سبک (به‌جای گچ که سابقاً استفاده می‌شد) گذاشته می‌شود.
این قالب بین روز چهارم تا دهم توسط جراح از روی بینی برداشته می‌شود. در طی این مدت لازم است از وارد شدن هر ضربه و نیز از دست زدن به آن اجتناب شود.
در همان روز برداشتن قالب بیمار می‌تواند قبل از مراجعه به مطب به‌طور کامل به حمام برود و سروصورت خود را بشوید. در این حالت چسب‌ها شل می‌شود و برداشتن قالب را تسهیل می‌کند.
پس از برداشتن قالب، معمولاً لزومی به استفاده از چسب‌های ضد حساسیت بر روی بینی نمی‌باشد و بهتر است پوست بینی آزاد و در معرض هوا باشد تا چرب شدن و جوش زدن آن کمتر شود.
در مواردی که توام با جراحی پلاستیک بینی، جراحی انحراف تیغه بینی نیز انجام‌شده باشد، در بسیاری از این موارد ورقه‌هایی از جنس سیلیکون به‌طور موقت در دو طرف تیغه بینی قرار داده می‌شود تا از چسبندگی و عود انحراف جلوگیری شود.
این ورقه‌ها معمولاً بین هفته اول تا سوم توسط جراح از داخل بینی بیرون آورده می‌شوند. در طی این چند هفته پس از عمل به علت جمع شدن و خشک شدن ترشحات در داخل بینی ممکن است تنفس مشکل شود.
برای رفع این مساله بیمار می‌تواند روزانه در چند نوبت محلول سرم نمکی نرمال را با استفاده از یک سرنگ 20 سی‌سی بدون سوزن درحالی‌که در دستشویی ایستاده است، در بینی خود بریزد، تا بی‌آنکه چسب‌ها خیس شوند، مقداری از ترشحات بینی نرم شده و از راه بینی و یا حلق و دهان خارج شوند.
تا دو هفته پس از عمل سعی شود از تخلیه ترشحات بینی با فشار خودداری شود. در افراد شاغل معمولاً یک تا دو هفته مرخصی برای انجام این عمل و دوران پس‌ازآن کافی است.
این زمان بسته به وضعیت و تمایل بیمار قابل تمدید است. رفتن به مسافرت نیز پس از گذشت یک هفته از عمل مانعی ندارد.
در هفته‌های نخست پس از عمل، بیمار باید از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری کند. اشعه آفتاب، به افزایش ورم بینی کمک می‌کند.
همچنین باید از مواجهه مستقیم با وسایل حرارت زا مانند اجاق‌گاز نیز پرهیز نمود. در طی روزهای اول پس از عمل از هرگونه ضربه به بینی باید پرهیز شود.
به‌عنوان‌مثال در هنگام خواب باید طاق‌باز خوابید و در هنگام پوشیدن و درآوردن لباس از لباس‌های دگمه‌دار یا زیپ‌دار استفاده کرد تا ضربه‌ای به بینی وارد نشود.
بهتر است در هنگام خوابیدن نیم‌تنه بالاتر از پاها قرار گیرد تا ورم کمتری در ناحیه صورت ایجاد شود. می‌توان با گذاشتن بالش‌هایی در زیر تشک، شیبی حدود 30 درجه ایجاد کرد.
نشستن یا ایستادن در روز اول، نه‌تنها مانعی ندارد، بلکه بهتر از دراز کشیدن است، زیرا وضعیت عمودی به کاهش ورم کمک می‌کند.
در هفته‌های نخست پس از عمل باید از فعالیت‌های بدنی شدید و ورزش‌های سنگین اجتناب کرد، به‌ویژه ورزش‌هایی که موجب برافروخته شدن چهره می‌شوند.
از ورزش‌های رزمی یا ورزش‌هایی هم که با احتمال ضربات توپ به بینی همراه هستند، باید زمان بیشتری اجتناب نمود تا یک ماه پس از عمل جراحی بینی، باید از شنا کردن خودداری کرد.
شیرجه، آفتاب گرفتن و حمام سونا به مدت دو ماه و غواصی به مدت سه ماه به‌کلی ممنوع است.
از نظر تغذیه، باید از خوردن غذاهایی که به جویدن طولانی نیاز دارند، مانند استیک، کباب‌برگ، ساندویچ و نظایر آن‌ها در هفته‌های نخست پرهیز نمود.
همچنین از غذاهای شور و پر از ادویه‌جات تند و محرک در طی این مدت پرهیز شود. بهتر است طی روزهای نخست پس از جراحی، گوشت و مواد مغذی دیگر ابتدا در مخلوط‌کن نرم شود تا به جویدن کمتری نیاز داشته باشد.
همچنین در این روزها، باید از خوردن چای و قهوه داغ اجتناب شود. نوشیدن مایعات کافی مانند آب‌میوه و سوپ، در رفع خشکی دهان کمک می‌کند.
باید سعی کرد تا در هفته نخست پس از عمل، از عطسه و یا سرفه با دهان بسته، از خنده‌های زیاد و عمیق و نیز از گریه اجتناب شود.
از مسواک نرم دندان‌ها را مسواک رد به شرطی که از دست‌کاری لب بالا اجتناب شود. شستن صورت یا حمام کردن به شرطی که پانسمان روی بینی خیس نشود بلامانع است.
استفاده از لنزهای تماسی چشم، از فردای روز عمل مانعی ندارد. استفاده از مواد آرایشی اشکالی ندارد. پیش از عمل و پس از آن، از خوردن مسکن‌هایی مانند آسپیرین یا ایبوبروفن، خودداری شود، زیرا موجب کاهش انعقادپذیری خون شده، تمایل به خونریزی را افزایش می‌دهند.
معمولاً در ماه‌های نخست، هنوز نوک بینی ورم زیادی دارد، زیرا ورم نوک بینی دیرتر از سایر قسمت‌های بینی فروکش می‌کند.
کاهش ورم، به‌ویژه در بینی‌های گوشتی به زمان بیشتری نیاز دارد. بنابراین، در این مدت بینی موقتاً بزرگ جلوه می‌کند. حتی ممکن است برخی از افراد اطراف بیمار که از تصویر پیشین بیمار بی‌خبرند، تصور کنند بینی او حتی بزرگ‌تر هم شده است.
بدیهی است که اگر بینی باوجود ورم زیاد بزرگ به نظر نرسد، پس از فروکش کردن ورم، بینی‌ای غیرطبیعی خواهد شد.
برای اظهارنظر نهایی در مورد نتیجه عمل دست‌کم باید سه سال صبر کرد. بسیاری از بیماران چند هفته پس از عمل، درحالی‌که هنوز ورم بینی به‌طور کامل فروکش نکرده است، با نگاهی موشکافانه ساعت‌ها در مقابل آینه، بینی خود را نظاره می‌کنند.
این نگاه موشکافانه که تنها به بینی معطوف می‌شود و به سایر اعضا صورت توجهی ندارد، موجب می‌شود از یک‌سو بسیاری از بی تقارنی‌های طبیعی به‌صورت عیب جلوه کند و از سوی دیگر، زیبایی وتناسب جدید بینی با دیگر اجزای صورت، با تمرکز صرف بر بینی نادیده گرفته شود.
آیا احتمال عوارض در عمل‌های زیبایی بینی وجود دارد و چه عواملی احتمال عارضه را کاهش می‌دهد؟
جراحی پلاستیک بینی هم به‌مانند هر عمل جراحی دیگرمی تواند با عوارضی همراه شود. در صورت آگاهی و دانش بیمار از نکات مهم قبل از تصمیم به جراحی بینی، انتخاب دقیق جراح و انجام جراحی طبق اصول نوین علم جراحی پلاستیک، احتمال این عوارض کمتر می‌شود ولی هیچ‌گاه به صفر نمی‌رسد.
بنابراین حتی در بهترین شرایط هم داوطلب جراحی بینی وارد یک میدان ریسک می‌شود و باید با تصمیم خود به عمل، درصدی از احتمال عوارض را بپذیرد.
درصد ایجاد عوارض در دستان جراحان مختلف متفاوت است اما نکته کلی این است که این درصد در دست جراحانی که با ویژگی‌های زیر عمل نمایند کمتر است:
1- جراحانی که بیماران خود را انتخاب می‌کنند و در مواردی که به دلایل متعدد علمی، نتیجه عمل با احتمال زیاد ریسک و احتمال کم بهتر شدن همراه است، بیمار را از جراحی منصرف می‌کنند.
2- جراحانی که با محافظه‌کاری عمل نموده و سعی در ایجاد کمترین تغییرات نه بیشترین تغییرات در بینی رادارند چراکه تغییرات بیشتر با احتمال بیشتر از گسیختگی انجام بافت‌های بینی، و عوارض زیبایی و تنفسی ناشی از آن همراه است.
از طرفی، بیشترین تناسب‌ها با تغییرات کم‌حاصل می‌شوند و هنگامی‌که بینی از یک حدی بیشتر تغییر کند، به‌جای زیباتر شدن برعکس زشت‌تر هم می‌شود.
3- جراحانی که مساله تنفس را خط قرمز مهم جراحی پلاستیک بینی می‌دانند و تا حدی به زیبایی می‌افزایند که به مرزهای تنفس دست‌اندازی نکنند یعنی تنفس را فدای زیبایی نکنند چراکه در این حالت در اغلب موارد هر دو فدا خواهند شد.
4- جراحانی که در جراحی‌های خود، زیبایی را بر اساس تناسب و هماهنگی اجزای بینی باهم و با صورت تعریف می‌کنند نه تصور قدیمی کوچک کردن بینی. تصور غیر زیبایی گرایانه کوچک کردن بینی که سال‌ها در ذهن بسیاری از مردم وجود داشته و متأسفانه تبدیل به باور غلط و خطرناک شده است، سرمنشاء بیشترین میزان از عوارض جراحی پلاستیک بینی است.
بنابراین بسیاری از بیمارانی که با پافشاری خود از جراح به‌جای زیبایی طبیعی و تناسب، طلب کوچکی بینی را می‌نمایند، خود را در لبه پرتگاهی قرار داده‌اند که سقوط از آن ممکن است یک‌عمر زندگی بدون زیبایی و تنفس را برای آنان به همراه آورد که در بسیاری از موارد قابل جبران نیست.
کوچکی بینی با احتمال بیشتر از دست رفتن تناسب، مشکلات تنفسی و تغییرات غیرقابل‌پیش‌بینی در درازمدت همراه است.
5- جراحانی که نقشه عمل را بر اساس مبانی پیشرفته دانش جراحی پلاستیک بینی ترسیم می‌کنند نه بر اساس سلایق و تصورات مختلف بیماران و همراهان که در بسیاری از موارد از شرایط بافت و مواد بینی، وضعیت دریچه‌های داخلی بینی و دانش آنالیز صورت آگاهی کافی ندارند.
6- جراحانی که محدودیت‌ها و ریسک‌های عمل را از قبل شناسایی کرده و با پیش‌بینی خود از عوامل خطرساز، ضمن توضیح آن‌ها به بیمار، خود را برای مقابله و پیشگیری از عوارض احتمالی، آماده و مجهز می‌کنند.
شاید نگاهی سطحی به فهرست عوارض جراحی پلاستیک بینی، ترس زیادی در بیمار ایجاد کند. اما آگاهی از این عوارض و ترس ناشی از آن موجب می‌شود که بیمار در تصمیم به عمل و انتخاب جراح دقت بیشتری به عمل آورد و درنتیجه به سهم خود از احتمال بروز آن‌ها بکاهد. آن‌چنان‌که پیش‌تر گفته شد، بسیاری از این عوارض، در صورت احتیاط و مهارت جراح قابل‌پیشگیری خواهد بود.
عوارض جراحی بینی را می‌توان به دودسته تقسیم کرد
1- عوارضی که در عملکرد بینی مشخص می‌شوند، مانند چسبندگی‌های داخل بینی یا تنگ شدن بیش از اندازه سوراخ‌های بینی که به ایجاد مشکل تنفسی منجر می‌شود.
2- عوارضی که در ظاهربینی نمود می‌یابند و در بیشتر مواقع، از برداشتن بیش از اندازه بافت‌های بینی ناشی می‌شوند، مانند کوچک شدن بیش از اندازه بینی که با دیگر اجزای صورت هماهنگی ندارد. کم نیستند شمار بیمارانی که پس از جراحی بینی دچار مشکلات تنفسی شده‌اند.
این موضوع اهمیت توجه به مسائل داخل بینی در حین جراحی بینی را می‌رساند. ابعاد جراحی بینی بسیار فراتر از تغییرات در ظاهربینی است و توجه چندجانبه جراح بینی به تمام این ابعاد، میزان بروز عوارض تنفسی را به حداقل می‌رساند.
اختلال در عملکردهای حیاتی بینی سایر قسمت‌های بدن را تحت تأثیر قرار خواهد داد. بی‌حالی و خواب‌آلودگی ناشی از نداشتن خواب راحت شبانه و محرومیت از اکسیژن موجب کسالت و بی‌حالی در طی روز می‌شود.
محرومیت از تنفس بینی، خشکی مجاری تنفسی و ضعف سیستم دفاعی آن را در پی خواهد داشت. گرفتگی شدید بینی و التهاب ناشی از آن، موجب بسته شدن موقت تخلیه سینوس‌های اطراف بینی و نیز درد سینوسی، سردرد یا احساس پری، سنگینی و فشار در ناحیه سروصورت می‌شود.
صدای تودماغی علامتی از گرفتگی راه هوایی بینی است. اختلال بویایی، احساس سرماخوردگی طولانی، خرخر و مشکلات تنفسی حین خواب از علائم دیگر اختلال عملکرد بینی است.
مجموعه علائم فوق موجب افت قابل ملاحظه در کیفیت زندگی افراد می‌شود.
بهترین محدوده سنی برای انجام عمل‌های زیبایی چه سنی است؟
مراجعه‌کنندگان جراحی‌های زیبایی از سن 15 سالگی به بالا مراجعه می‌کنند. از آن طرف محدوده سنی خاصی نداریم، افرادی در سن بالای هشتاد سال هم داشته‌ام که برای جراحی‌های جوان‌سازی و یا لیزر مراجعه کرده‌اند.
مراجعین برای روش‌های جوان‌سازی صورت اغلب بالای 30 سال هستند اما برای جراحی‌های زیبایی بینی، گونه و چانه اغلب زیر 30 سال هستند. برای زیبایی لب هم در همه طیف سنی مراجعه می‌کنند.
جوان‌ترین مراجعه‌کنندگان زیبایی نوزادان هستند نوزادانی که با ناهنجاری‌های مادرزادی به دنیا می‌آیند و والدین آن‌ها با نگرانی آن‌ها را می‌آورند.
بیشترین ناهنجاری زیبایی نوزادان شکاف لب است. جراحی شکاف لب را در سه‌ماهگی انجام می‌دهیم بنابراین کم سن ترین موارد جراحی زیبایی را تشکیل می‌دهند.
در طرف دیگر طیف سنی افراد مسنی هستند که به خاطر جوان‌تر شدن چهره مراجعه می‌کنند. امروزه طیف سن مراجعین عمل جراحی پلاستیک بینی گسترده‌تر شده یعنی افراد زیر 18 سال به نسبت دو دهه قبل تمایل بیشتری برای انجام جراحی پلاستیک بینی نشان می‌دهند.
البته این گستردگی سنی سر دیگر طیف یعنی افراد بالای شصت سال را هم شامل می‌شود که مراجعه آن‌ها هم برای عمل زیبایی بینی و صورت بیشتر شده است.
در دختران از پانزده‌سالگی و در پسران از هفده‌سالگی به‌شرط رشد روانی کافی، انجام جراحی بینی امکان‌پذیر است.
از چه سنی به بعد عمل زیبایی را برای بیمار منع میکنید و دلایل آن چیست؟
سن بالا محدودیتی در انجام جراحی زیبایی نیست، مشروط بر این‌که انجام جراحی با سلامتی فرد در تعرض نباشد. امروزه با پیشرفت علم پزشکی میانگین سنی افراد جامعه بالا رفته و جمعیت سالخوردگان بیشتر شده، بسیاری از این افراد دارای روحیه خیلی خوب، اجتماعی و فعال هستند و تمایل دارند جوان‌تر به نظر برسند.
در این افراد اعمال جراحی لیفت صورت، لیفت ابرو، و یا روش‌های غیر جراحی مانند تزریق بوتاکس و فیلر ها را انجام می‌دهیم.
من حتی در سن بالاتر از 80 سال جراحی زیبایی صورت انجام داده‌ام. درصورتی‌که فرد ازنظر جسمی مشکل خاصی نداشته باشد این جراحی‌ها در هر سنی قابل انجام است.
آیا برای افراد با دیابت غیر کنترل نیز می‌توان عمل جراحی زیبایی انجام داد؟
خیر. در زیبایی همیشه یک خط قرمز وجود دارد و آن این‌که سلامتی نباید فدای زیبایی شود.
جایگاه ایران در راینولوژی و جراحی‌های فک و صورت در جهان کجاست؟
در حال حاضر تمام اعمال جراحی بینی، فک و صورت در ایران قابل انجام است و مراکز ما به پیشرفته‌ترین تجهیزات برای انجام این جراحی‌ها مجهزند.
اوقات فراقت خود را چگونه می گذارنید؟
ترجیح می‌دهم بیشتر اوقات را در کنار مادر و پدرم باشم تا شاید ذره‌ای از فداکاری‌هایشان را جبران کنم.
اهل ورزش هستید؟ چرا باوجود اثبات اثرات ورزش به‌سلامتی جامعه پزشکان کمتر اهل ورزش هستند؟
بله. به ورزش شنا خیلی علاقه دارم. متاسفانه پزشکان به دلیل مشغله زیاد کمتر به‌سلامت خود توجه می‌کنند.
دکتر نراقی به سؤالات پزشکی مردمی که او را می‌شناسند در محدوده غیر کاری پاسخ می‌دهد یا ترجیح می‌دهید مسائل پزشکی در مطب مطرح شود؟
تقریباً تمام پزشکان همیشه و در هر شرایط زمانی و مکان مورد سؤال واقع می‌شوند و برحسب احساس مسئولیت و دلسوزی به سؤالات پاسخ می‌دهند بنده هم از این امر مستثنی نیستم گرچه برای پاسخ به سوالاتی که نیاز به معاینه بیمار هست، لازمه پاسخ صحیح بررسی دقیق بیمار است و در این موارد بهتر است از پاسخ‌های نسنجیده و خیالی اجتناب شود.
