تحریریه پزشك امروز
التهاب داخل بینی است كه در آن بیمار معمولا با احساس پری بینی، انسداد و آبریزش از بینی مراجعه می‌كند.
رینیت‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند
الف: آ‌لرژیک
ب: غیرآلرژیک با علت خاص و بدون علت خاص (ایدیوپاتیک)
رینیت آ‌لرژیک: بیماری شایعی است كه در 30-20 درصد افراد جامعه دیده می‌شود كه دارای فاز حاد و فاز تاخیری 6 ساعت بعد از مواجهه می‌باشد. علا‌مت مهم آن هم خارش همراه با عطسه، آبریزش و احساس پری و گرفتگی است.
در رینیت آ‌لرژیک مزمن بیمار ممكن است تنها گرفتگی و یا آبریزش داشته باشد.
در معاینه شاخک پایینی به رنگ صورتی كم‌رنگ است و به علت پرخونی سیاهرگ‌های بینی، در زمینه ته‌رنگ بنفش دارد.
آ‌لرژنها موادی هستند كه ایجاد آ‌لرژی می‌كنند. این مواد می‌توانند غذایی، شیمیایی و یا استنشاقی باشند.
آ‌لرژن‌های استنشاقی به دو دسته تقسیم می‌شوند. آ‌لرژن‌های استنشاقی فصلی آ‌لرژن‌هایی هستند كه در فصل خاصی بروز می‌كنند. آ‌لرژن‌های استنشاقی دائمی آ‌لرژن‌هایی هستند كه در تمام طول سال ایجاد علا‌ئم می‌نمایند. مهم‌ترین عامل ایجاد این نوع آ‌لرژی‌ها موجودات ذره بینی بنام مایت در گرد و خاک منازل هستند.
آ‌لرژن‌های استنشاقی
دائمی(تمام سال): مایت، قارچ‌ها، حیوانات خانگی
فصلی: گرده درختان، چمن‌ها، علف‌های هرز
درمان: شامل داروهای آ‌نتی‌هیستامین، دكونژستان، كرومولین (جهت پیشگیری)و كورتون موضعی.
اولین قدم درمانی در آ‌لرژی‌ها اجتناب از آ‌لرژن است. اجتناب از مواد غذایی خاص (به شرط اثبات نقش آنها در ایجاد آ‌لرژی)، كنار گذاشتن حیوانات خانگی، كم كردن اثاثیه پرزدار و مبلمان فرسوده منازل موثر خواهد بود.
مهم‌ترین درمان‌های دارویی را آ‌نتی‌هیستامین‌ها تشكیل می‌دهند. آ‌نتی‌هیستامین‌ها باعث مهار گیرنده‌های ماده‌ای به نام هیستامین و مانع اثر این ماده واسطه ای در واكنش‌های آ‌لرژی زا می‌شوند. آ‌نتی هیستامین‌ها باید در تمام طول فصل آ‌لرژی استفاده شوند.
داروهای‌های ضداحتقان یا دكونژستانت، آبریزش بینی را متوقف می‌كنند، ولی نباید به مدت طولا‌نی مورد استفاده قرار گیرند. كورتون های موضعی به صورت اسپری در رینیت‌های مزمن همراه با گرفتگی بینی می‌توانند تا حدی مفید باشند. مرطوب كردن بینی در اغلب انواع رینیت‌ها كمک‌كننده است.
استرس، آلودگی محیطی، خستگی و اضطراب آ‌ستانه آ‌لرژی را پایین می‌آ‌ورند و باید تا حد امكان مهار شوند.
آ‌لرژی بینی مزمن ممكن است موجب پیدایش عوارض مقاوم به درمان‌های دارویی در بینی شود. شاخک‌های پایینی بیش از حد بزرگ شده، یكی از عوارضی است كه گاه به هیچ نوع درمان دارویی پاسخ نمی‌دهد. در روش‌های جراحی قدیمی شاخک پایینی برداشته می‌شد.
در روش‌های نوین، بدون برش و برداشت شاخک، كاهش حجم این شاخک‌ها به كمک جراحی‌های ظریف، لیزر یا امواج رادیوفركانس، در باز كردن مجرای تنفسی بینی و رفع مشكلا‌ت تنفسی موثر است.
رینیت غیرآلرژیک
علل هورمونی شامل رینیت حاملگی، رینیت قبل از سیكل قاعدگی و رینیت ناشی از كم كاری تیروئید و دیابت شدید است. در سه ماهه دوم و سوم حاملگی به دلیل اثرات هورمون‌ها، همان گونه كه رحم پرخون‌تر می‌شود، بافت بینی نیز پرخون‌تر شده و موجب گرفتگی می‌شود.
علل دارویی رینیت یا رینیت دارویی: استفاده طولا‌نی مدت از قطره‌های بینی به خصوص فنیل افرین باعث برگشت شدیدتر علا‌ئم می‌شود؛ یعنی به محض استفاده نكردن حالت بیمار به مراتب بدتر از حالت اول شده و نوعی وابستگی ایجاد می‌شود. بنابراین، در استفاده از این قطره‌ها برای بیماران مبتلا به سرماخوردگی باید مصرف آنها به دو تا سه روز محدود شود.
داروهای ضد بارداری هم باعث رینیت می‌شوند. برخی از داروهای ضد فشارخون نیز می‌توانند باعث این پرخونی بینی و رینیت شوند.
رینیت وازوموتور: نوعی از رینیت با علا‌ئم گرفتگی و آبریزش بینی ولی بدون خارش است. این موارد ایدیوپاتیک هستند. افزایش تاثیرات سیستم اعصاب پاراسمپاتیک در بینی عامل ایجاد این حالت است و بافت بینی بیماران به محرک‌ها بیش از حد عادی پاسخ می‌دهد. هر محرک غیراختصاصی، مثل ادوكلن و حتی تغییر آب‌و هوا باعث ایجاد علا‌ئم می‌شود.
علا‌وه بر شستشوی بینی با سرم شستشو، اقداماتی نظیر دوری از آلودگی هوا و دود سیگار، ورزش، بالا‌بودن در هنگام خواب و گرم نگاه داشتن پا در فصل سرد سال، به بهبود علا‌ئم كمک می‌كنند.
