تحریریه پزشك امروز
مشخصه سینوزیت مزمن، باقی بودن علائم سینوزیت مانند احساس فشار و درد صورت، سردرد، گرفتگی بینی و ترشحات غیرطبیعی بینی یا پشت حلق است كه بیشتر از دو تا سه ماه باقی باشد. اصطلا‌ح سینوزیت مزمن وقتی به كار می‌رود كه تغییرات غیر قابل برگشت در مخاط سینوس‌ها رخ داده باشد.
علائم بالینی
گرفتگی بینی همراه با ترشحات بینی و پشت حلق، شایع‌ترین و اغلب تنها ناراحتی بیماران است كه ممكن است در این حالت قوه بویایی كاهش یابد. بیمارانی با سینوزیت‌مزمن، بیشتر از احساس‌پری‌و سنگینی‌در سر و صورت‌خود شكایت دارند تا احساس سردرد واقعی. معمولا صرف‌وجود چرک در سینوس بدون ایجاد تغییرات فشاری در سینوس موجب درد نمی‌شود. اگر بیماری كه تشخیص سینوزیت مزمن برای وی مطرح‌شده است، دچار درد شدید و مداوم شود، باید تشخیص‌های دیگر و یا احتمال ایجاد عوارض در نظر گرفته شود.
تخلیه ترشحات پشت بینی‌به درون‌گلو و حنجره می‌تواند سبب سرفه، بوی بد دهان، گلودرد خفیف و احساس وجود توده در گلو شود. تاثیر ترشحات به همراه تنفس دهانی ناشی از انسداد بینی، موجب آثار التهابی در حنجره و گرفتگی و خشونت صدا می‌شود. اشكالا‌ت تنفسی در حین خواب نیز سبب سستی و بیحالی می‌گردد. در كودكان باقی بودن علائم بیش از ۱۲ هفته به عنوان یک معیار تشخیصی است. سرفه مزمن، تحریک‌پذیری و بیقراری ممكن است تابلویی از سینوزیت مزمن كودكان باشد.
تشخیص
وجود چرک در حفره‌بینی، در نبود بیماری حاد تنفسی، قویا دال‌بر وجود عفونت درسینوس‌های اطراف بینی است. معاینه سینوس‌ها با استفاده از اندوسكوپی تشخیصی بینی و سینوس و در صورت لزوم سی‌تی‌اسكن سینوس‌ها تكمیل می‌شود. معمولا قبل از انجام سی‌تی‌اسكن درمان دارویی كامل جهت حذف تغییرات گذرای مخاطی لا‌زم است. بیماری‌هایی كه علائم مشابه ایجاد می‌كنند مانند رینیت‌های آلرژیک و غیرآلرژیک، انحراف تیغه بینی و سایر ناهنجاری‌های ساختمانی داخل بینی مانند كونكا بولوزا ( هوادار شدن شاخک میانی بینی كه موجب تنگ شدن مسیر گذرگاهی سینوس‌ها می‌شود) باید توسط پزشک تشخیص داده شوند.
اندوسكوپی تشخیصی بینی و سینوس روشی دقیق و ساده جهت‌معاینه ناحیه گذرگاهی‌سینوس‌ها ـ محل‌تخلیه ترشحات اكثر سینوس‌ها ـ است. با وارد كردن اندوسكوپ با زاویه‌جانبی۳۰ درجه‌جهت مشاهده مستقیم نواحی مختلف گذرگاهی سینوس‌ها، وجود پولیپ یا هر عامل مسدود كننده غیر قابل برگشت در این نشانه‌ای از وجود سینوزیت مزمن است.
درمان
درمان سینوزیت مزمن شامل رفع عوامل مستعد كننده است. سینوزیت مزمن ممكن است توسط عوامل موضعی (پولیپ‌های‌بینی، تیغه‌منحرف‌بینی‌و تومور بینی)، عوامل‌مجاورتی(بیماری‌های‌مربوط به دندان) یا عوامل عمومی (نقص‌سیستم ایمنی) ایجاد شود. سینوزیت مزمن یک بیماری عفونی نبوده و بنابراین، درمان آن آنتی‌بیوتیک نیست.
این بیماری اختلا‌ل در عملكرد سینوس است كه آن را مستعد عفونت می‌كند. مثلا یک پولیپ در ناحیه میانی بینی با انسداد سینوس‌ها باعث سینوزیت می‌شود. درمان بسیاری‌از موارد سینوزیت‌مزمن رفع مشكل زمینه ای با جراحی اندوسكوپیک است كه شامل روش‌هایی است كه هدف‌شان بازگرداندن عملكرد طبیعی‌سینوس– تخلیه طبیعی ترشحات و رسیدن هوا به داخل سینوس – بدون‌خارج‌كردن‌كامل تمام مخاط است.
از این رو آن‌ها را روش‌های جراحی عملكردی سینوس می‌نامند. در این روش‌ها اغلب از اندوسكوپ جهت دستیابی به نقاط كلیدی گرفتگی به‌ویژه در ناحیه گذرگاه‌های سینوسی استفاده می‌شود و با پاكسازی سینوس اتموئید كه نقش مهمی در انسداد گذرگاه‌های سینوسی دارد، عملكرد سینوس‌های بزرگ‌تر یعنی سینوس‌های فكی و پیشانی به حالت طبیعی بر می‌گردد.
محدودیت‌های استفاده از اندوسكوپ مشكل‌بودن تكنیک جراحی‌است؛ به‌طوری كه جراح فقط با یک‌دست امكان كار دارد و كوچک‌ترین خونریزی نیز مانع دید می‌شود. ضمن این كه امكان آ‌سیب عناصر حیاتی مانند شریان‌كاروتید داخلی، مغز، چشم و عصب بینایی كه رابطه تنگاتنگی با جدار سینوس‌ها دارند، وجود دارد. این مشكلا‌ت، جراحی اندوسكوپیک‌سینوس‌را به‌یكی‌ازحساس‌ترین و مشكل ترین اعمال جراحی‌در بدن‌انسان‌بدل‌ساخته است.
