دكتر علیاصغر پیوندی؛ متخصص گوش و حلق و بینی
عواملی كه در ناهنجاریهای صدا شركت دارند شامل آلرژیها، ترشحات پشت بینی، استفاده نادرست و سوءاستفاده از صدا، در تماس با دود سیگار بودن (مستقیم یا غیرمستقیم) بیماری رفلاكس معدی – مروی و اختلالات تنفسی است. البته تومورهای حنجره از جمله عوامل نادر ولیكن بسیار خطرناك دیسفونی میباشد كه به بررسیهای پاركلینیكی بیشتری احتیاج دارد.
علائم همراه مانند دیسفاژی، ادینوفاژی، خلط خونی با ایجاد صدا همراه با درد (ادینوفونی) میتوانند در طبقهبندی ضایعه كمك كنند. پرسشهایی كه وابسته به اعمال جراحی پیشین است مانند لولهگذاری داخل نایی باید مطرح شود.
اعمال جراحی روی گردن، مهرههای گردنی، سینه یا تیروئید ممكن است منجر به آسیب عصب راجعه حنجرهای شوند. وجود بیماریهای سیستمیك و مصرف داروهایی كه روی چینهای صوتی اثر خشككنندگی دارند مانند آنتیهیستامینها و داروهای آنتی كولینرژیك باید ارزیابی شوند.
اكثر ناهنجاریهای صوتی بهراحتی از راه گوش كردن به صدا، تهیه شرح حال و انجام لارنگوسكوپی در مطب قابل تشخیص است. لارنگوسكوپی فیبراپتیك، معاینه حنجره را بسیار تسهیل كرده است. معاینهكننده باید با آناتومی طبیعی حنجره در هنگام استراحت، تنفس آرام و تكلم آشنا باشد.
ویدیواستروبوسكوپی حنجره، معاینه موج مخاطی چین صوتی در حال ارتعاش را ممكن میسازد و میتواند در تشخیص ناهنجاریهای صوتی مفید باشد. چینهای صوتی تقریبا به میزان 125 هرتز در مردها و 185 هرتز در خانمها مرتعش میشوند. استروبوسكوپی با استفاده از منبع نوری كه به صورت دورهای قطع یا وصل میشود برای مطالعه مراحل حركت چینهای صوتی مورد استفاده قرار میگیرد.
از میان یك رشته تصاویر به سرعت در حال تغییر تصویر حركات آهسته و آشكار چینهای صوتی ساخته میشود. عواملی مانند قرینگی، دوره موج طناب صوتی، دامنه حركت و درجه بسته شدن گلوت ارزیابی میشوند.
پولیپهای طناب صوتی
پولیپها با پاره شدن مویرگ در فضای زیر اپیتلیالی در حین خروج شدید صدا پدیدار میشوند و تاول كوچكی درست میكنند. تاول معمولا خود به خود برطرف میشود با این حال چنانچه به تارهای صوتی استراحت لازم داده نشود ممكن است پولیپ تشكیل شود. پولیپها معمولا یك طرفه هستند و در 3/1 قدامی تا میانی طناب صوتی حقیقی ایجاد میگردند.
ممكن است پولیپهای طناب صوتی دوكیشكل، پایهدار، هموراژیك یا ادمائو باشند. ادم راینكه یا پولیپهای منتشره بیشتر در مردان مسنتر با سابقه سیگار كشیدن و استفاده نامناسب از صدا دیده میشود. ارائه بهداشت صوتی و اجتناب از سیگار كشیدن ضروری است. از آنجا كه پولیپها در مردان مسنتر شایعترند برداشت جراحی پولیپ برای رد سرطان اغلب الزامی است.
پاپیلوماتوز عودكننده تنفسی
پاپیلوماتوز عودكننده تنفسی شایعترین نئوپلاسم خوشخیم حنجره است و در هر گروه سنی میتواند رخ دهد. پاپیلوماتوز عودكننده تنفسی كودكان معمولا در شیرخوارگی و كودكی پدیدار میشود و با علائمی نظیر گریه ضعیف، خشونت صدا و استریدور همراه است. این وضعیت با ویروس پاپیلوماتوز انسانی ایجاد میشود.
به نظر میرسد كه پاپیلوماتوز وابسته به تغییرات هورمونی است و اغلب در دوران بلوغ پسروی میكند. درمان با لیزر دیاكسیدكربن، روش سودمندی برای برقراری راه هوایی است. از تراكئوستومی باید اجتناب كرد چرا كه پاپیلوم میتواند در نای كاشته شود.
نئوپلاسمها
شایعترین نئوپلاسمهای حنجره، از نوع اسكواموس سل كارسینوماست. ارتباط قابل توجهی بین نئوپلاسم و استفاده از سیگار و الكل وجود دارد. سرطانهای حنجره در دهه 6-4 و در مردان شایعتر است. شایعترین محل سرطانهای حنجره ناحیه گلوتیك و پس از آن ناحیه سوپراگلوت و سابگلوت است. خشونت صدا، شایعترین علامت اولیه ضایعه طناب صوتی حقیقی است. طیف بیماری نئوپلاستیك طناب صوتی محدودهای از هیپركراتوز همراه اپیتلیوم غیرطبیعی تا رشد بدخیم مهاجم گستردگی دارد.
در ابتدا ضخیمشدگی تكهای و تقریبا سفیدرنگ در طول لبههای آزاد یك یا هر دو طناب صوتی وجود دارد كه ممكن است برآمده شود. ممكن است به همراه پیشرفت دیسپلازی به سوی رشد بدخیم مهاجم ظاهر تومور تغییر یابد و زخم شدن و از دست دادن ساختمان طبیعی طناب صوتی رخ دهد.
تمایز هیپركراتوز ساده از رشد بدخیم اولیه مشكل است در نتیجه انجام لارنگوسكوپی مستقیم به همراه نمونهبرداری ضروری است. تومورهای اپیگلوت، طنابهای كاذب یا سایر قسمتهای حنجره به ندرت میتوانند سبب خشونت صدا شوند مگر به طنابهای صوتی حقیقی برسند یا به علت توسعه تومور موجب فلج طناب صوتی شوند. دیسفونی در سرطانهای سوپراگلوت شبیه حالتی است كه سیبزمینی داغ در دهان فرد باشد.
هموپتزی بیشتر در درگیری سابگلوتیك و دیسفاژی بیشتر در نوع سوپراگلوتیك دیده میشود. تنگی نفس علامتی دیررس است. درد در سرطانهای گلوتیك و ساب گلوتیك نادر است. درد سرطان سوپراگلوت بیشتر به صورت سوزش یكطرفه گلو پس از مصرف مایعات بروز میكند. ادینوفاژی، سرفه و بوی بد دهان از علائم دیگری است كه گاه وجود دارد.
دیفرانسیاسیون سرطانهای گلوتیك بهتر از دو نوع دیگر است. سرطانهای گلوتیك معمولا انفیلتراتیو هستند در صورتی كه سرطانهای سوپراگلوتیك معمولا قارچی شكل و برآمده هستند.
در مراحل اولیه سرطان طنابهای صوتی حقیقی نتیجه جراحی و پرتودرمانی تقریبا برابر است. اما در مراحل پیشرفتهتر جراحی ارجح است. جراحی به صورت لارنژكتومی كامل یا ناقص انجام میشود. در لارنژكتومی كامل تمام حنجره برداشته و نای به پوست متصل میشود. در این حالت بیمار با پروتز مخصوص كه بین مری و نای گذاشته میشود یا به كمك حنجره الكتریكی قادر به صحبت خواهد بود. در لارنژكتومی ناقص، فقط بخشی از حنجره برداشته میشود و بیمار میتواند حرف بزند اما با صدای خشن و آسپیراسیون نیز شایعترین عارضه لارنژكتومی ناقص است.
برای بیمارانی كه در وضعیت پیش بدخیمی قرار دارند قطع سیگار و مراقبت و پیگیری دقیق ضروری است. یك نمونه از این ضایعات پیش بدخیم لكوپلاكی است كه به صورت لكههای سفید روی یك یا دو طناب صوتی بهویژه در قدام ظاهر میشود و در مردان سیگاری نیز بیشتر است.