زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر محمد مهدی شجری؛ متخصص گوش و حلق و بینی

یكی از پرسش‌هایی كه والدین در هنگام ورود به مطب پزشكان در مورد اطفال خود می‌پرسند این است كه آیا گوش بچه من چرك كرده است؟

عفونت گوش میانی از رایج‌ترین عفونت‌ كودكان می‌باشد به طوری كه التهاب گوش میانی بیشترین نیاز به آنتی‌بیوتیك را در بیماری‌های كودكان باعث می‌شود.

عفونت‌های گوش از عمده‌ترین علت‌های افت شنوایی در سنین كودكی می‌باشد. جالب توجه اینكه در هر سال معادل 5 میلیارد دلار هزینه و نزدیك به ششصد هزار جراحی‌های مختلف گوش به این علت در آمریكا انجام می‌گیرد.

شایان ذكر است كه تقریبا همه‌ی بچه‌ها، حداقل یك بار در دوران كودكی خود، دچار نوعی عفونت گوش میانی می‌گردند. احتمال عفونت گوش میانی با عوامل زیر ارتباط نزدیكی می‌تواند داشته باشد.

1- سنین كودك

2- جنسیت مرد

3- استفاده از شیشه‌ شیر به جای شیر مادر

4- دوقلوهایی كه در محل‌های شلوغ با هم روز را سپری می‌كنند مانند مهدكودك‌ها

5- سیگار كشیدن در خانه

6- ژنتیك

7- عواملی مانند شكاف كام، مشكلات ایمنی بدن و...

8- حساسیت‌ها و عفونت‌های ویروسی

باید توجه داشت كه در عفونت‌های گوش در كودكان معمولا پرده‌ی گوش سالم بوده و ترشحات داخل گوش میانی (پشت پرده صماخ) جمع شده و افت شنوایی ایجاد می‌نماید. در موارد حاد، جمع شدن ترشحات پشت پرده‌ی گوش همراه با تب، درد و قرمز شدن و تورم پرده‌ی گوش است و كودك معمولا دست خود را به طرف گوش درگیر نزدیك می‌كند.

البته در موارد مزمن، افت شنوایی و یا سنگینی گوش و گاهگاهی همراه درد گنگ گوش، تنها نشانه است.

عفونت گوش در فصل زمستان شایع‌تر است، گرچه ارتباط خاصی با دمای هوا ندارد، بلكه علت اصلی آن احتمالا ازدحام در مهدكودك‌ها و مدارس می‌باشد.

حال ببینیم باكتری كه عامل عفونت است در مورد التهاب حاد گوش میانی از چه راه‌هایی به گوش وارد می‌شود:

1- از راه بینی (كه معمولا با عفونت ویروسی شروع شده و به باكتریال تبدیل می‌گردد)

2- از تجمع باكتری‌ها در پشت بینی و حلق (نازوفارنكس)

3- از تجمع باكتری‌ها در محل لوزه‌ی سوم

التهاب‌ مزمن گوش در كودكان كم سن‌تر معمولا حاصل عفونت حاد درمان نشده است و سموم تولید شده از تجمع باكتری‌ها نیز می‌تواند فعالیت طبیعی دفع ترشحات گوش را مختل نموده و باعث تجمع مایع بشود. عفونت‌های مزمن همراه با تجمع مایع در گوش میانی (پشت پرده‌ی گوش) می‌تواند به آرامی شروع شده و بیمار یا همراهان بیمار تا مدت‌ها متوجه این عفونت نشوند.

تغییر فشار هوا، مانند سفرهای هوایی یا سفر به مكان‌های كوهستانی و بلند نیز می‌تواند باعث عفونت و تجمع مایع در گوش میانی شوند، همچنین با سرعت به عمق آب رفتن (البته در صورت همراهی عوامل زمینه‌ای مانند حساسیت‌ها یا عفونت‌های بینی و لوزه‌ی سوم) می‌تواند به تشدید عفونت گوش میانی كمك كند.

تشخیص التهاب گوش

- معمولا در كودكان با سنین بالاتر، درد گوش و در كودكان با سنین كمتر، ناآرامی، بدخوابی و كشیدن گوش می‌تواند نشانه‌های قابل توجه باشد. در سنین پائین‌تر تب نیز در بیشتر مواقع وجود دارد.

- در كودكان با سنین بالاتر، بلند كردن صداهای تلویزیون و رادیو و مشكلات درسی می‌تواند زنگ خطری جهت بررسی التهاب گوش میانی باشد.

- معاینه توسط پزشك متخصص گوش و حلق و بینی الزامی و می‌تواند از بروز مشكلات بعدی جلوگیری كند. جهت تشخیص می‌توان از تست‌های شنوایی‌سنجی و بررسی فشار هوای گوش بهره برد.

درمان

- درمان بیماری باید به صورت جدی انجام پذیرد.

در مرحله‌‌ی اول آنتی‌بیوتیك‌های لازم، همراه با كنترل علایم عفونت‌های ویروسی، درمان عواملی نظیر برگشت عفونت از بینی و حتی اثرات اسید معده و كنترل واكنش‌های بیش از حد ایمنی كه توسط لوزه‌ی سوم انجام می‌گیرد كه می‌تواند گاهی تا چهار مرحله‌ی سه هفته‌ای ادامه داشته باشد.

در صورت عدم نتیجه‌ی رضایتبخش درمان طبی، مراحل بعدی خارج كردن مایع و ترشحات پشت پرده‌ی گوش می‌باشد كه معمولا توسط ابزارهای تهویه‌ی هوا (ventilation Tube) می‌باشد. برداشت لوزه‌ی سوم و حتی لوزه‌های حلقی در برخی موارد موثر خواهد بود.