دكتر شاهرخ خوش سیرت؛ متخصص گوش و حلق و بینی و جراحی سر و گردن
شكستگی بینی شایعترین شكستگی استخوان بدن است كه این پدیده ناشی از ماهیت برجسته بینی است كه آن را در معرض تروماهای مختلف قرار میدهد.معمولا مردها دو برابر زنان دچار شكستگی بینی میشوند.دفورمیته، تورم، خونریزی بینی و اكیموز پری اربیتال علایم شایع ترومای بینی هستند. در عین حال وجود كریپتاسیون و حركت قطعات شكسته در معاینه تشخیص را قطعی میكنند.شكستگی بینی میتواند منجر به بروز دفورمیته خارجی، گرفتگی بینی، پرفوراسیون سپتوم و عوارض دیگری نظیر سینوزیت مزمن شود كه ممكن است تا آخر عمر برای بیمار باقی بمانند و گاهی بعد مدت زمان قابل توجهی متعاقب تروما ایجاد شوند.
شكستگی سقف بینی دارای اهمیت ویژهای است. شكستگی در محل Cribriform Plate استخوان اتموئید، با آسیب زدن به اعصاب بویایی منجر به بروز آنوسمس میشود كه ممكن است دائمی باشد. همچنین آسیب دورا در این ناحیه ممكن است منجر به ایجاد CSF Fistula شود كه بیمار را در معرض ابتلا به مننژیت و سایر عوارض عفونی داخل جمجمه قرار میدهد.
عواملی كه بر نوع و شدت آسیب استخوانی و غضروفی بینی تاثیر میگذارند عبارتند از: شدت نیرو، جهت نیرو، ماهیت شی برخوردكننده، سن بیمار و سایر عوامل مربوط به بیمار نظیر وجود اوستئوپروز یا سابقه جراحیها و تروماهای قبلی. در افراد جوانتر، عمدتا سگمانهای اصلی دچار در رفتگی میشوند در حالی كه در افراد مسن، آسیب معمولا به صورت شكستگی چند قطعهای استخوان است.
در حالیكه در كودكان، آسیبهای غضروفی و شكستگیهای Green Stick شیوع بیشتری دارد.قسمتهای غضروفی بینی بیشتر در معرض تروما قرار میگیرند، در عین حال این مناطق تمایل به جذب نیروها و حمایت از استخوانهای بینی كه در پشت آنها قرار گرفتهاند دارند.در عین حال اگر نیروهای وارد شده به اندازه كافی زیاد باشد، این غضروفها نیز دچار آسیب میشوند. به عنوان مثال، در رفتگی غضروف Upper Lateral و جدا شدن آن از استخوانهای بینی و سپتوم، ممكن است رخ دهد كه در این صورت نمایی موسوم به hollowed-out در ثلث میانی بینی ایجاد میشود.ضعیفترین مناطق سپتوم كه بیشترین احتمال آسیب را دارند عبارتند از: مناطق اطراف superior septal angle centraldorsal area of the quadrangular cartilage و مناطق خلفی صفحه عمودی اتموئید.
تشخیص
تشخیص شكستگی بینی عمدتا با معاینه است. وجود شواهد ترومای بینی همراه با مشاهده دفورمیته جدید خصوصا در صورت لمس قطعات استخوانی متحرك و كریپتاسیون، برای تشخیص كافی است.گرافیهای لترال و روبروی بینی هر چند زیاد درخواست میشوند، ولی نقش چندانی در تشخیص و درمان ندارند.
درمان
زمان مناسب جا اندازی بینی، اولین زمان ممكن است. در عین حال، در صورت وجود اكیموز و تورم، زمان حداكثر 10 تا 14 روز پس از تروما را میتوان در نظر گرفت.در شكستگیهای محدود به بینی بدون قطعه قطعه شدن قابل توجه، جا اندازی به روش بسته و با مانیپولاسیون قطعات شكسته انجام میشود. استخوانهای بینی بین دو انگشت گرفته شده و در جهت مخالف انحراف فشار وارد میشود.
خصوصا در مواردی كه كولاپس مدیال وجود دارد، میتوان از یك الواتور Blunt كه از داخل حفره بینی فشار وارد میكند هم كمك گرفت. از فروسپس والشام (اش) معمولا برای جا اندازی شكستگیهای سپتوم استفاده میشود. شكستگیهای چند قطعهای و NOE نیاز به جاندازی باز و فیكساسیون داخلی دارند. شكستگی سپتوم و هماتوم سپتوم را باید با انسزیون و درناژ و گاهی سپتوپلاتی درمان كرد.