دكتر افسانه علی‌خاصی
سرطان پستان
همانطور که می‌دانید سرطان پستان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها می‌باشد كه آمار آن در سرتاسر دنیا تکان دهنده است و در حال حاضر موسسات و مراکز علمی متعددی روی علل، تشخیص و درمان آن تحقیق می‌کنند. واضح است که تشخیص زودرس سرطان پستان چقدر در تعیین نوع و موثر بودن درمان سرطان پستان حیاتی است.
سونوگرافی در این زمینه نقش مهمی را ایفا می‌کند. نکته مهم و قابل ذکر این است که سونوگرافی به هیچ وجه جای ماموگرافی را نمی‌گیرد و تنها مکمل برای ماموگرافی می‌باشد. تنها روشی که ارزش غربالگری آن جهت کاهش مرگ ناشی از سرطان پستان به اثبات رسیده است، ماموگرافی است و سونوگرافی جهت کامل کردن ماموگرافی استفاده می‌شود.
البته در خانم‌های سن پایین و خانم‌های حامله که ماموگرافی برای آنها انجام نمی‌شود، تنها معاینات بالینی و سونوگرافی جهت کنترل‌های دوره‌ای قابل انجام هستند. سونوگرافی در مواقعی که جراح در معاینه به ناحیه مشکوکی برمی‌خورد هم بسیار کمک کننده است.
فعالیت‌های" انستیتوکانسر"
طبق منابع موجود، انستیتوکانسر در واقع تنها انستیتوی ملی سرطان‌شناسی در کشور است كه در زمینه پیشگیری، تشخیص، درمان، بازتوانی و تحقیقات سرطان قریب به 6 دهه فعالیت خود را آغاز كرده است. به عبارت دیگر این مرکز یک مرکز تخصصی و مادر تخصصی دراین زمینه بوده،که به ارائه خدمات آموزشی، درمانی و تحقیقاتی پرداخته است.
این مرکز زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران که بزرگترین و وسیع‌ترین دانشگاه در کشور که به تعبیر مقام معظم رهبری نماد آموزش عالی کشور است و محسوب می‌گردد، در مجموعه بیمارستانی امام خمینی(ره) واقع است از سال 1379 كه اقدام به شناسائی و انتخاب قطب علمی در کشور نمودند تاكنون به فعالیت خود در این زمینه ادامه داده است.
اکثریت قریب به اتفاق بیماران این مرکز صرفا برای درمان بیماری سرطان پذیرش می شوند که با ارجاع از سایر مراکز و توسط متخصصین مختلف درمان آنها شروع می‌شود. هدف و سیاست اصلی و کلی انستیتوکانسر در معرفی این مرکز شناسایی بخشها، خدمات، توانمندی‌ها، پتانسیل و تجهیزات مختلف و متنوع و کادر مجرب تخصصی و کارشناسی موجود برای مراجعه به هنگام و به موقع و دریافت درمان‌های اصلی بیماری خود و در سریع‌ترین زمان ممکن است تا خانواده‌هائی که دارای چنین بیمارانی هستند و یا چنین بیمارانی را می‌شناسند به معرفی این مرکز و مراکز معتبر اقدام نمایند.
قبل از سونوگرافی چه باید كرد؟
برای انجام سونوگرافی، بهتر است قبل از مراجعه به مرکز سونوگرافی دوش بگیرید، از لوسیون و مواد خوشبو کننده و انواع دئودرانت‌ها استفاده نکنید و لباس راحت بپوشید. حین کار شما را روی تخت با روکش یکبار مصرف خواهند خواباند و روی پستان‌ها ژل مخصوص می‌ریزند، سپس با پروب روی پستان بدون فشار در همه جهات می‌کشند و تصویر قسمت‌های مختلف پستان‌ها را بررسی می‌کنند. شما در حین کار هیچ درد و ناراحتی احساس نخواهید کرد. اینکار به طور متوسط بین 15 تا30 دقیقه طول خواهد کشید.
فواید سونوگرافی
1- غیر تهاجمی بودن (نیاز به سوزن زدن و تزریق داروئی ندارد) 2- تقریباً به راحتی در دسترس همه افراد هست. 3- نسبت به سایر روش‌های تصویربرداری ارزان‌تر است. 4- از اشعه‌های یونیزان استفاده نمی‌کند و لذا ضرر و عوارض خاصی برای آن شناخته نشده است. 5- تکمیل نتایج ماموگرافی در خانم‌های با سن نسبتاً بالاتر. 6- کمک به خانم‌های کم سن و یا خانم‌های حامله که قادر به انجام ماموگرافی نیستند. 7- سونوگرافی در آقایانی که دچار مشکلات پستان می‌شوند نیز قابل انجام است.
محدودیت‌های سونوگرافی
1- بعضی سرطان‌ها ممکن است در سونوگرافی قابل مشاهده نباشند که در این موارد ماموگرافی و MRI پستان‌ها کمک کننده هستند. 2- اولین علامت بعضی سرطان‌ها رسوب انواع خاص میکروکلسیفیکاسیون است که در سونوگرافی قابل مشاهده نیستند و فقط در ماموگرافی دیده می‌شوند. 3- سونوگرافی و دقت نتیجه حاصله بستگی به شخص انجام دهنده و میزان تبحر و حوصله او هم دارد. 4- دقت سونوگرافی کاملاً تحت تاثیر کیفیت دستگاه سونوگرافی هم قرار دارد. نکته مهمی که مایلم در آخر به خانم‌های عزیز توصیه کنم این است که نتایج سونوگرافی و همینطور ماموگرافی‌های خود را همیشه حفظ کنند، چون مقایسه آنها در سال‌های آینده بسیار مفید و کمک کننده است.
